Ki paidbah bad ki lad pathai khubor
Ka jingroi stet jong ki lad pathai khubor ha kine ki sngi ka la wanrah shibun ka jingmyntoi sha ki paidbah bad ym lah ruh ban len ba ha ka juh ka por ka wanrah ruh shibun ki jingeh ha ka imlang sahlang. Napdeng jong kiba bun ki lad pathai khubor kata naduh ki Electronic Media ba kynthup ia ki TV, ki Video, ki Cinema bad ka Internet ka la long kawei na kiba trei bor bah ha kane ka juk mynta khamtam lei lyngba ki SOCIAL MEDIA, Hynrei ki kot khubor ne ki Print Media ki long kawei na lad kaba suk eh haduh mynta. Napdeng jong ki lad pathai khubor ka kot khubor ka dei tang ma ka kaba la la lah ban wanrah ha ki jait ktien baroh. Kumta ka jingpule tista ïa ka kot khubor ka ai shibun ka jingtip ïa ki paidbah kiba pule. Ka kot khubor ka kham pher na kiba bun ki lad pathai khubor hapdeng jong ki para Print Media kum ha ki kot lyngkdop bad ruh ki Magazine. Kawei ka long namar ba dei tang ka kot khubor kaba ki briew ki sngewtynnad ban pule ïa ka man la ka sngi bad la bun kiba ong ba ka dei ka bible hi jong ki paidbah.
Ka jingpule jong ki paidbah ïaka kot khubor ym tang ba ka wanrah ka jingmyntoi shimet, hynrei ka wanrah ia ka jingmyntoi kaba khraw ïaki Company, ophis sorkar, ki nongkhaii, ki jaka pule, ki Political Party, ki seng trei mon sngewbha bad kumta ter ter. Kine baroh ki lah ban phah ïa ki khubor jong kiba iadei bad ki paidbah lyngba ka kot khubor. Ki paidbah ki ba smat ban pule bunsien ki la kylla long ruh ki briew kiba bit ban thoh namar ba ka jingïai pule jong ki, ka pynriew spah ïa ka jabieng jong ki bad kumta ki sngewtynnad ban ïasam lang sha kiwei pat ia kaei kaba ki sngew ba ka long kaba donkam lyngba ki jingthoh jong ki.Ym baroh ki briew kiba pule ïa ki kotkhubor ki don ia ka por bad ka jinglah ban thoh bad wat la ki long kiba tbit ruh kim don satia ka por ban leh kumta.
Dei ka jingpule kot khubor kaba man ka sngi kaba ïarap ia ki paidbah ban tip ia ki jingjia jingman ba man la ka sngi hapoh la ka jong ka jylla, ka ri bad wat sha bar ri ruh. Ka khubor ka iarap ïa ki ban long kiba phikir na ka jingkiew stet bad jingroi jong ki jingsniew. Ka kot khubor kadei kawei na ki thup ne medium kaba lah ban pdiang da baroh haba ia nujor bad kiwei pat ki lad pathai khubor. Ki samla wadkam ki ioh shibun ki jingtip na ka jingpule tista ïa ka kot khubor, kumjuh ruh ki kmie ki kpa bad kiwei pat ki riew rangbah ki ïoh jingtip bad ka ïarap ruh ïa ka jabieng jong ki, ba kan long smat bad ban kham khlaiñ ha ka pyrkhat pyrdain. Ki ïoh shibun ki jinghikai na ki jingjia kiba man la ka sngi khamtam na ki jingthoh kiba tei ïa ka long briew man briew bad ruh ban phikir pat na ki jingjia kiba ktah.
Kumba kane ka juk mynta ka dei ka juk jong ka Computer bad Internet, hynrei ka kot khubor ka iai long hi kawei na ki lad (medium) kaba suk tam ban ioh jingtip.kumta kiba bun hi ki kmie ki kpa ki shaniah beit ha ka kot khubor. Wat la shinbun na ki jingthoh kiba mih ha ka kot khubor ki long kiba ai jingmyntoi, hynrei katba nangiaid ka por ki la don ruh shibun ki briew kiba shim kabu lyngba ki kot khubor da kaba ki ai ïa ki jingtip kiba ai jingkyrmen ïa ki paidbah katba na sha lyndet pat ki ap khmih lynti kumno ban ioh shim kabu ban thok bad ban ioh shubor ia ki. Kum nuksa ki don ki Company kiba tyrwa ban airam sha ki paidbah da kaba pyni ba kin ai ïa ka sut kaba jem bad ki lum shibun ka pisa kum ka Security Money bad hadien ba ki la ïoh ban lum na ki shibun ki paidbah kine ki jait company ki jah rngai noh bad ki paidbah ki shem jingeh shibun bad hadien ki sa tip ba ki shah thok.Na ka por sha ka por la ïohi ba ki la don ki longïing kiba la shah thok hi riew shim kabu ha kaba ki la duh ei tang ka pisa khlem da ïoh ban leit pule ïa ka lain kaba ki thmu.
Kum ki paidbah kiba ioh jingmyntoi na kaba pule lyngba ki kot khubor kim dei satia ban shu sngap jar haba ki iakynduh kino kino ki jingeh kiba kum kitei, hynrei ki donkam ban leit sha ka ophis jong ki kot khubor bad ban pyntip ïa ki shaphang kino kino ki jingshah shet kylla jong ki. Kumba kiba bun ki ïoh jingtip lyngba ki kot khubor kumta kim dei ban shu shngap jar pat haba ki shah ialam bakla ha ki riew shim kabu ne ki nongthok nong shukor. Ka jingiatreilang jong ki paidbah kan iarap ïa ki kot khubor ban pynioh ia ka jingshakri kaba kham bha sha baroh bad ki riew shim kabu kin ym ïoh lad ban bsut lyngba ki lad pathai khubor.