Ka Langpih ka jyrwit jyrwat kaba jur bha ha khappud Meghalaya bad Assam

Nongstoiñ, Lber 18: Watla ka sorkar Meghalaya bad ka sortkar Assam kim shym pat lah ban pynbeit ïa u pud u sam jong ki jaka kiba hap ha ka Langpih sector. Hynrei ki paitbah jong katei ka thaiñ ki dang ap khim lynti ba ka jingïapynbeit pud u sam kan sa urlong, kumba u Himanta Biswa Sarma Myntri Rangbah ka jylla Assam, u la pynsngew ha ka jingïalang kaba la long ha Langpih ha ka 16 tarik Naiwieng 2016 ha ka jingïadon lang jong u Conrad Kongkal Sangma Myntri Rangbah ka Meghalaya.
Ha kaba ïadei bad kane ka mat u nongthoh khubor jong u Mawphor, u la hiar sha katei ka thaiñ ban peit ïa ka jinglong jingman bad bad ïakynduh ïa ki riew rangbah kiba la mad ïa shibun ki jingeh na ka jingshah pyndik bad ka jingshah thombor ha ki pulit jong ka Assam naduh ki snem ba mynshuwa eh.
Ha ka jingïakren sani bad u babu Jospar Wanñiang u nonghikai jong ka Umtap Government L.P skul, u ba la shongthait na ka kam hikai skul, u la ïathuh ïa baroh ki jingjia bad ki jingeh ba ki paitbah katei ka thaiñ ki ïakynduh haduh kine ki sngi. U babu u la ong ba ïa ki briew kiba shong shnong nyngkong eh ha katei ka thaiñ, la khot ki Muliang katba ki briew na ka hima Maharam pat ki dang sdang ban leit shong shnong tang naduh u snem 1962.
La ong ruh ba ha katei ka por ki briew ki dang long kiba duk haduh katta katta bad kiba im ha ka rep ka riang da kaba pom shyrti ïa ki khlaw bad ïa ki mar bam mar dih baroh ki wan rah na ïew Hahim da kaba pynkit da ki kulai. Nalor kata la ong ruh ba ka riam ka beit lei lei kim pat thikna namar dang bun u ksai suh ban ïa u ksai thaiñ.
Utei u babu u la ïathuh ruh ba u la ïoh ïa ka kam hikai skul step ha u snem 1973 ha ka por ba ïa baroh ki L.P skul dang pynïaid da ka District Council. Ka District Council ka la thung ïa u kum u nonghikai ha ka Umtap Lower Primary School bad hadien katto katne snem, u la shongkha noh ha katei hi ka shnong. Nalor kata la ong ba u bnai Ïaïong jong u snem 1974 ka sorkar Assam ka la wan buh ktem pulit ha Langpih.
Hadien shi bnai kata ha u bnai Jymmang, ka Meghalaya ruh ka la leit buh ktem pulit ha Langpih mar shilliang bad ka ktem pulit jong ka Assam. La ong ruh ba ha kitei ki snem ki nongshong shnong ki la nang roi bad ki la nang bun bad ka sorkar Meghalaya ka la sdang ban ai ïa ki kam pynroi kum ki lynti ïaid kjat bad kiwei kiwei hynrei ki pulit Assam ki ju pyndik na ka por sha ka por.
Utei u babu u la pynkynmaw ruh ba dei ha u snem 1979 ha kawei ka sngi ka sorkar Assam ka la phah bun pyrton ki pulit sha Langpih bad ha ka janmiet jong ka sngi kaba bud, namar ba ym don jaka thiah shuh ha ka ktem pulit Assam ,ki la leit sah lang noh ha ka ktem ki pulit ka Meghalaya. Haba ki pulit Meghalaya ki la shah ban rung hapoh ki pulit Assam, ki la knieh lut ïa ki rifle jong ki pulit Meghalaya bad ki la shu ïashong kumto baroh shimiet haduh mynstep.
U la ong ruh ba ha ka sngi kaba bud katba wan phai na ka jingleit training ha Kriangrin, ki nongshong shnong ki la ïathuh ba ki pulit ha Langpih ki la pynklumar ïa ki pulit Meghalaya ym tip na kaei ka daw. Kumta u la leit sha katei ka jaka bad u la lap ba ki pulit Assam ki la kerkut haduh ar syrtap ïa ka ktem pulit jong ka Meghalaya, shi syrtap kiba phong uniphom jyrngam bad shi syrtap kiba phong uniphom ba stem.
U la ong ïathuh ruh ba ha katei ka por u la lyngngoh ngaiñ bad namar ba um nang ban kren dkhar, u la shu ai dak ba u kwah ban leit rung shapoh ban tip jia aïu bad ha kata ka por u la leit ban ïakren bad u Wireless Operator jong ki pulit Meghalaya u ba dei na Sohra. Hynrei uta u pulit u la shu ong ba kam lei lei, pynban ynda la dap 12 baje mynsngi ki pulit Assam ki la rah ïa baroh ki pulit Meghalaya bad briew bad tiar bad tar sha ktem jong ki pulit Assam bad ym tip shuh shaei ki leit buh ïa ki.
Ha kaba ïadei bad ki jingeh ba ki paitbah katei ka thaiñ ki ïakynduh naduh kitei ki snem haduh mynta, utei u babu u la ïathuh ba ha ki snem ba mynshuwa ki nongshong shnong ha katei ka thaiñ kim nud ban shna ïa ki ïing kiba bha, namar ba kim sngew thikna la kin shah pynhap ha Meghalaya ne kin shah khynñiat sha Assam.
Hynrei naduh ba u bah K.P.Pangñiang u la shah jied kum u MDC da ka jingtrei shitom jong u la lah ban pynïoh ïa ka surok haduh Langpih. Nalor kata hadien ba u la shah jied kum u MLA, u la lah ban pynïoh jingïarap ban shna ïa ka Upper Primary bad mynta u la pynïoh sa ïa ka Secondary School bad kiwei kiwei ki jingïarap na ka sorkar ha kaba ki paitbah ruh ki la kham sngew trai bad ki la nud ban shna ïa ki ïing ki sem kiba kham bha.
Ha kaba ïadei bad u pud u sam, utei u babu u la ong ba haduh mynta ki paitbah ka thaiñ ki dang ap khmih lynti bad ki da kyrmen ruh ba katkum ka jingkren jong u Himanta BIswa Sarma Myntri Rangbah ka jylla Assam ha ka jingïalang kaba la long ha Langpih ha ka 16 tarik Naiwieng 2016, kaba u ong ba ïa ka jingpynbeit yn sa pyndep noh tangba ki paitbah kim dei ban khmihlynti ba kin ïoh shipsah na ki jaka baroh kiba hap ha ka Langpih sector.
Ha kaba ïadei bad katei ka jingkular jong u Myntri Rangbah ka Assam u babu u la ong ba wat la ka Assam kan ym ai lut ïa baroh ki jaka kiba hap ha ka Langpih sector. Hynrei u kwah eh ba la kumno kumno ki jaka bad ki shnong ki thaw kiba la pruid dak da u (L) Bah Hopingstone Lyngdoh, ki dei ban sah hi hapoh West Khasi Hills, kata baroh ki shnong Khasi bad katto katne ki jaka kiba dei ki shnong ba shong ba sah da ki paralok Garo.