Ka proverb ka ong “ bad ka jingman bha jong kiba bieit runar kan pynjot noh ia ki “ (Pro 1:32); kine ki dei ki sngi ha kaba ym lah ban len ba baroh ki iabeh sha kata ka kyrdan jong ka jingkamai spah ban beh sha ka jingpahuh pahai ban ioh ia ki jingdonkam kiba ha baroh ki liang. Namar kata la ju ioh sngew ba kiba bun ki ong ka por mynta te ka la her stet palat ym sngewthuh shuh la sngew kumba ki kynta ki la don tang kumba 12 kynta na kaba ju long 24 kynta ha ka shi sngi. Ka jingiabeh jong kiba bun sha ka spah bad ka jingnang jingstad kam long kaba bakla, hynrei ka jingthmu ba sha lyndet ka lah ban long kaba dei bad bun ruh kaba bakla. Kiba bun ki kwah ba ki khun jong ki kin nang kin stad bad ki long doktor, enjiniar bad kiwei pat ki jingpule, kaba nyngkong eh kaba la don ha ka jingmut jingpyrkhat jong ki ka long ban ioh kamai spah niar eh kiba buh jingmut na ka bynta ban wanrah ia ka jingshakri sha ki para bynriew. Ka spah ka pynmatlah ia u bynriew bad ki heh spah kim salia ban pyniap ne pynjot syndon thiaw ia ka mariang tang na ka bynta ban pynriewspah ia lade.
Kane ka jingiabeh spah shano kien kan ialam? Ka jingkhang tih dewiong thliew khnai kaba la iaid la bun bnai mynta hapoh ka jylla Meghalaya, la iohi ba ka la ktah jur shisha ia ka kamai kajih jong baroh kawei ka jylla ym dei satia tang ia ka thain Jaintia Hills. Hooid ka long kaba isynei shisha ban peit ia kito kiba duk kiba toi kiba la im ja baroh shi katta na ka kam dewiong. Kawei ka jingeh ka long ba wat ki lyngkha rep bad ki jaka ba lah ban thung ban tep ki la dep ban julor lut wat ka um ban dih ruh kan long kaba biang ia ka jingkoit jingkhiah. Kumta ka jingim briew ka long kaba eh namar ba kam long kaba suk ban thung ban tep bad ban im namar ka mariang kaba dei ka kmie jong ka jingim briew la pynjot noh. Kane ka jingshah khang dewiong ka la ktah jur ia ka ioh ka kot jong ka jylla ha kine ki khyndiat bnai. Ka jingkiew jong ka spah ha ka por ba shit ka dih dewiong ka la pynlong ia ki briew ban ym salia ban siew ban pet bad ban thied ia ki mar bam bad kiwei pat ki jingdonkam wat la ki long kiba rem dor ruh. Ha ka jur ka por ka la pynlong ia ki nongdie ban shim kabu ban pynkiew dor laki laka ia ki mar ki mata.
Kawei na ki mar kaba rem dor tam ym lah ban len ka dei ka khyndew ne ka jaka kaba da ki phew lak bad da ki klur haba ia nujor bad kiwei pat ki mar rem naduh ki kali, ki riam ki beit, ki TV, ki computer, ki duli pynkhriat jingbam, ki mar ban shna bad tei iing bad kumta ter ter. Ka jingpahuh palat ka pisa ka pynlong ia ki heh spah ban khlieh dor ne monopoly halor kitei ki mar rem dor bad kane ka la buh bad pynkiew dor lut ia ka khyndew ka shyiap ha kaba wat ki nongtrei sorkar bad ki riew madan ki iakynduh mawsiang bad ki shem jingeh ban ioh ban thied wat ia la i nongrim iba rit ruh. Ka Iew die khyndew ne realestate business ka la long kawei na ki kam kaba heh kamai tam shuwa jong ka jingshah khang dewiong. Ym lah shisha ban mutdur ba ki jaka ki puta kin kiew dor sha ki bun phew lak bad ki klur, hynrei kata kam dei ka jingeh jong ki paidbah tang kawei kaba lah ban ong ba ha kine ki sngi katba ioh ym dap shuh, kumba don kiba ong ai ka ka jaka da bam ruh da kdang ia ka pisa te katba nangioh nangbang.
Kumta ka jingiabeh palat sha ka jingkamai spah ka wanrah jingeh ia kiba bun kiba duk ba toi. Kawei na ki lad kamai spah kaba kham tohmet eh ka dei ka jingpynlong mar ia ki mynsiem briew. Ha kaba iadei bad ka koit ka khiah ym ju khamdon koit ba nud ban kyrngah ne ban pan dor. Kumba la kdew haneng ba la don ki briew kiba la nang la stad ym na ka bynta ban shakri para briew hynrei ban kamai na ka bynta ka jingmyntoi ia lade shimet. Kine ki jia ha kiba bun ki jingjia ha kaba iadei bad ka jingsumar ia ka koit ka khiah, i mat ha ba la nang la stad than bad haba ka long doktor ne nongpyniaid hospital teng teng laklet noh ba ki ruh ki dei ki briew bad la pyniasynriem ia lade bad ki mashin. Haba leit sha ki doktor tang ba suh kpoh ruh khlem da peit thuh bha ia ka jingpang hadien ba la eksamin la phah ban leh ia ka test, scanning bad kiwei pat wat la shem ba ym don jingpang ei ei kaba ktah jur, hynrei ka dei tang ka buit kumno ban kamai pisa.
Shisha ka pisa ka pynkhlieh biej ia kiba bun ha kine ki sngi ym don shuh ka jinghun ban ioh tang khyndiat ne tang katba dei biang, hynrei baroh baroh la shu kwah beit ban ioh tam bad ban ioh bun. Naduh ka bam ka dih baduh ki mar ki mata ki la kiew dor khlem pud ha kine ki sngi kiba mynta. Ym ju don mano mano ban shim khia ban peit ne teh lakam ia kane ka jingkiew dor uwei na ki riew rangbah u la ong ba ka shong ha ka jingstad jong ngi shismet shimet kumno ban iaid shaphrang ha kane ka jingim ha kane ka juk kaba mynta buh dor bad pynkiew dor katba mon katba ka iew ka dang don.
