Nongstoiñ, Naitung 29: “Ka kyntien ieit jaitbynriew ka dei ka kyntien kaba ngi ju kham ïoh sngew lynter tang na ki kynhun sengbhalang bad ki seng saiñ pyrthei ha ki por ba ki ïalap election. Hynrei bun ki klet pat ïa la ka tynrai”, ong u bah Dmikstar Lyngdoh u ba dei ruh u peit nong khmih ïa kur jong ka kur Lyngdoh Nonglynkien.
Haba kaba ïadei bad ka jinglong jingman jong ka jaitbynriew Khasi Pnar ha kine ki sngi, u la ong ba ka long kaei kaei kaba sngew thamula bad ka bym sngew ïahap satia ban ong ieit jaitbynriew, katba ïa ka tynrai jong ka kim tip satia. Wat lada don kiba tip ruh ki kham kheiñ kor ïa ka tynrai ki nongwei la ka long ha ka ktien ka thylliej, ka trei ka ktah, ka bam ka dih bad wat ha ka kheiñ kur kheiñ jait.
U la pyni bun bah ki nuksa kum ha ka ktien ka thylliej da kaba ong ba ha kine ki sngi wat ki ba la nang la stad, khamtam eh ki samla pule lada phah batai ïa ka jingmut jong ki ktien bad ki jingmut jong ki ba ki tymmen ba mynshuwa ki ju pynïasyrïem bad ki briew kin ym tip satia.
U la ong ruh kum ka nuksa ka ktien tymmen kaba ki ju ong u ‘Naikhatsaw synnia lada yn kylli ne phah pynshai ïa ka jingmut lehse ñiar kiba lah ban batai lehse. Lada yn phah batai ïa ka jingmut jong kawei pat ka ktien tymmen kaba ki ju ïoh sngew barabor kum ka kyntien ‘u kyndang kwah’ tharai kin ym tip ïa ka jingmut jong ka.
U bah Lyngdoh u la ong ruh ba wat ïa ki kyntien kheiñ jingkheiñ ba la pyndonkam da ki tymmen ba mynshuwa ruh, lajan uwei pa uwei u tip satang ïa ki inshi, centimeter , mitar,bad skwer. Hynrei ka kyntien khup te ka la duh wat la ka ktien inshi ka don ruh kaba kham heh ïa ka inshi ka dei ka ‘khup’, namar ka jingkheiñ jong ki tymmen ka long ha ka shi inshi ki thew da ki ar tylli ki shympriah kti, katba shi khup pat ka kham heh namar ka jingteh ka long da saw tylli ki shympriah kti.
Ki don shibun bah kiwei pat ki kyntien bad ki kyrteng la ka long ha ka kheiñ ka diah ne ha ka kren ka khana, kaba ki ba ju kren na ka por sha ka por ba ki dei ki ba ieit jaitbynriew kim tip ei ei.
“Haba ngi phai pat ha ka jinglong jingman jong ka jaitbynriew Khasi Pnar ha kine ki sngi, ym lah ban len ba ka jingthmu ban pynduh pyndam noh thiaw ïa ka jaitbynriew, ka la sdang ban suhthied wat ha ki nongshong shnong jong ki shnong kiba ha kyndong eh”, ong u Bah Dmikstar.
U la ong ruh, “Dang ha kane ka taïew ba la dep la ïoh ban ïa shongkai bad uwei u nonghikai L.P. skul (SSA). Haba la pyrshang ban ïatai ha kaba ïadei bad ka jinglong jingman jong ka jaitbynriew Khasi ha kine ki sngi, u la ong ba ha ka jingsngew jong u ka la bha ban ai jait noh ha u kpa namar ba ki shynrang Khasi ki dei kiba im lyngkar palat”.
Haba kylli pat ba ha kano ka rukom ba ki shynrang Khasi ki im lyngkar, u la ong ba kaba nyngkong ka dei ka jingdih buaid palat bad haba la kyrni kim tip shuh ïa ka kam ka jam, ka ïing ka sem, ki khun ki kti wat lada kim don wat tang u khaw ban shet ruh.
Nalor kata u la ong ruh ba kiba bun ki kynthei ki shah ieh khunrei namar ba ki shynrang ki dei kiba im lyngkar. U la bynrap ruh ba lada la shim juait noh ha u shynrang kin kham duna ka jingim lyngkar.
Tangba u la ong ba shibynta ka lah ban dei, hynrei haba puson bha ka long kaei kaei kaba ka jaitbynriew kan ym lah ban pdiang. U la ong ruh ba lada kaba kum katei ka jingpyrkhat ka rung ha ki rangbah Khasi, ym lah ban len ba kan dei ka khlam kaba khatduh ka ban pynkut noh shisyndon ïa ki riti ki dustur bad ka jaitbynriew kan jah rngai syndon na kane ka sla pyrthei.
