Ka jingdawa ILP kam dei ban long ka jingïakhun hapdeng ka Sorkar pyrshah ïa ki Sengbhalang : Paul
Shillong, Naitung, 18: U Nongaitktien jong ka Sorkar MDA u Bah Paul Lyngdoh uba long ruh u Myntri ka Sorkar ha ka Sngi Palei u la ong ba ka Sorkar Jylla bad ki Sengbhalang ki dei ban ïatreilang ryngkat ryngkat khnang ban pynthikna ba ka jingdawa ïa ka Sorkar India ba kan pyntreikam noh ïa ka Inner Line Permit (ILP) ba la mynjur da ka Iingdorbar Thawaiñ ka Jylla kan long kaba seisoh.
Haba pyntip ba ka Sorkar ruh ka la khot ïa ki sengbhalang sha ka miej jingïakren hadien ka jingkhynra Work Permit ïa ki nongbylla bar jylla, u Bah Paul u la ïathuh ba u Myntri Rangbah ka Jylla u la khot ïa baroh ki sengbhalang ban ïakren halor kane kam.
Ka KSU ka la pyntip ruh ba palat 2500 ngut ki nongbylla bar jylla ki la shah pynphai biang sha ki jylla ba ki wan halor ka jingkynnoh ba kim don ïa ki kot ki sla kiba biang.
Ka KSU ka la sdang ïa ka jingkhynra naduh ka 6 tarik mynta u bnai kum ka jingpyrshah ïa ka jingpynslem jong ka Sorkar India ban pyntreikam ïa ka ILP bad ka jingbym pyntreikam ka Sorkar Meghalaya ïa ka Meghalaya Residents’ Safety and Security Act (MRSSA).
U Bah Paul u la pynpaw ruh ba ka jingïakhun ban ïoh ïa ka ILP, ka dei ban long ka jingïakhun hapdeng ka Sorkar Meghalaya pyrshah ïa ki Sengbhalang ka Meghalaya.
“Ha ka jingshisha dei ka Sorkar Meghalaya bad ki Sengbhalang ka Meghalaya ki ban ïatreilang ryngkat ryngkat ban wad ïa ki lad ki lynti bad ban pynthikna ruh ba ka Resolution ba la mynjur da ka Iingdorbar Thawaiñ ka jylla kan long kaba seisoh,” u la bynrap.
Haba kylli, u Bah Paul u la ong ba ka jingbun ki nongbylla kiba wan nabar ka jylla ka dei na ka daw ba kum ki nongshong shnong ka Meghalaya ngim pat lah ban pyndap ïa ka jingdonkam nongbylla.
“Ka don ka jingïapher hapdeng ka jingdawa bad ka jingpyndap bad namarkata ngi don ïa ki nongbylla nabar jylla bad sngewbha ban buh jingmut ba ka Inter-State Migrant Workmen Act bad ka Rules ruh ki dei kiba la don. Ha ka jingshisha, la pyntreikam ïa ka aiñ mynba nga dang long u Myntri uba peit ïa ka tnat Labour bad nga la bthah ruh ban pynjanai bad mynta ngi la don ïa ka jingpynrung kyrteng ïa ki nongbylla. Lada ka don ka jingduna, ka lah ban dei na ka jingduna ki nongtrei. Kine ki mat ki dei kiba lah ban pynbeit bad ngam ïohi ïa kano kano ka jingeh ka ban mih nangta,” u la ong.
Shuh shuh u Bah Paul u la ong kaei kaba ki Sengbhalang ki kdew kum ka “work permit” ka dei ka rukom ha kaba ki nongbylla ki dei ban pynrung kyrteng hapoh ka Inter-State Migrant Workmen Act haba ki kynthoh halor ka jingkylli pyrshah ïa ka jingkren jong u Myntri Rangbah uba ong, “kam don ka work permit ha Meghalaya.”
“Ka dei tang ka jingkulmar shaphang ka kyrteng. Ngi don ïa ka jingpynkyrteng, kaba ki nongbylla ki dei ban pynrung kyrteng ïalade hapoh ka Inter-State Migrant Workmen Act bad dei kane ruh ka aiñ kaba ki sengbhalang ki kdew kum ka Work Permit hynrei ka jingong jong u Myntri Rangbah ruh kaba dei namarba ha ka jingshisha ngim khot ïa kine kum ka work permit namarba ka don ka jingynrung kyrteng ïa ki nongbylla, ïa kaba la buh ryntih da ka tnat Labour. Nga ngeit ba ka dei tang ka jingsngewthuh bakla halor ka kyrteng katba ka rukom treikam ka long kumjuh. Kino kino kiba trei na ka bynta 179 sngi la pynrung kyrteng kum ki nongbylla bad lada tam ïa kata ka por kin hap ban pynrung kyrteng biang ïalade ne kin hap ban mih noh na ka jylla, kata ka dei kaba shai,” la pynshai u Myntri.
Ha kaba ïadei bad ka jingpynslem jong ka Sorkar Pdeng ban airai halor ka jingdawa ILP, u Bah Paul u la ong, “ngi dang shu dep jied ïa u MP ba thymmai bad ka nongrim jong ka VPP, kaba jop kput ïa ka elekshon ka dei ka jingkwah ïa ka ILP bad kata ka dei ka sur jong ki paidbah ka Meghalaya bad ïa kata ka sur dei ban burom.”
Halor kawei pat ka jingkylli kaba ïadei bad ka Meghalaya kaba dei ka khyrdop rung bad kaba la ïada da ki kyndon jong ka Sixth Schedule, u Bah Paul u la ong, “ngam tharai ba kum kata ka jingpynsngew ka la don na ka Sorkar India (ba ka Meghalaya kam dei ban ïoh ïa ka ILP namarba ka dei ka jylla kaba long ka khyrdop ïa kiwei pat ki jylla). Ai ba ka Sorkar India kan ong ba kine ki dei ki jingeh, kine ki dei ki mat, kine ki dei ki jingpyrkhing bad namarkata dei ban wanrah noh da kiwei pat ki lad ki lynti.”
“Sa shisien, ki don ar tylli ki mat ba ïapher. Ka Sixth Schedule ka dei ka shi bynta na ka jingroi jong ngi kaba sdang na ka jingïasoh bad ka ri India. Ngi la pdiang ban ïasoh bad ka India ha ki snem 1947-1948 bad ka Sixth Schedule ka la long kawei na ki aiñ jong ka riti synshar ba la pruiddak da u Rev. Nicholes Roy ha ka Constituent Assembly bad phim lah ban ïanujor bad kaba nga mut ïa ka ILP kaba la don hashwa ban don ïa ka riti synshar jong ka ri India,” u la ong.
Haba kylli, hato ka jingpyntreikam ïa ka ILP kan ktah neem ïa ka karkhana jngohkai pyrthei ha ka jylla, u Bah Paul uba dei ruh u Myntri ka tnat Jngohkai Pyrthei u la ong, “ngan ïai ong ïa phi ban ïoh ïa ka Visa sha Israel ka dei kaba jwat. Ban ïoh Visa sha ki ri Europe bad sha ka ri United States ka dei kaba jwat hynrei kine ki ri bad ki dewbah ki dei kiba khring bha ïa ki nongjngohkai pyrthei. Namarkta, phi lah ban don ïa ka ri kaba plie ïa ka khappud, ha kaba ki briew ki lah ban rung beain hynrei kam don pat ka jingkiew ha ki kam jngohkai pyrthei ha kum kita ki ri bad ka Israel kaba don ruh ha ka thma, ka jingïaumsnam bad kaba jwat bha ban ïoh rung hynrei ka la khring ïa ki hajar bad phew hajar ngut ki nongjngohkai pyrthei.”
U la bteng biang da kaba ong, “ki don ar bynta, kawei ka dei ka Tourism Sector bad kaba ar ka jingrung beain kynhun kaba jia ha ka Labour Sector. Ka long kaba suk ban pynïapher ïa ki nongjngohkai pyrthei bad ki nongbylla. Ki nongjngohkai pyrthei ki wankai shipor bad ki da noh synñiang ruh sha ka ïoh ka kot ka Meghalaya. Ki nongbylla ki hap ban leit pynrung kyrteng ïalade katkum ki aiñ hapoh ka Inter-State Migrant Workmen Act bad ka dei ka kamram jong ki kontraktor ban pynthikna ba ki nongbylla kin hap ban pynrung kyrteng. Namarkata, ngam ïohi ba kan don ka jingïatakhuh hapdeng kine ar tylli. Ai ba ka kam jngohkai pyrthei kan kiew bad kumjuh ruh ngin pynshlur ïa ki nongbylla na ka jylla lajong ban wan shakhmat.”
Shuh shuh u la ong ba ka ka jingkyrduhkam ka jur bah ha Meghalaya hynrei ka long kaba sngewsih ban ïohi ïa ki briew ki bym donkam kim treh ban trei kum ki nongbylla.
“Mynta, ka jngohkai pyrthei ka la long kum ka bynta bad kaba donkam kyrkieh ïa ngi ban tei ïa ki homestay, ki hotel bad phi donkam ïa ki nongbylla na kiwei ki jylla bad kata ka jingwanrung ki nongbylla nabar jylla ka dei ban long hapoh ki kyndon jong ka aiñ, na kata ka daw ngi donkam ïa ki rul bad ki aiñ.”