Kane ka juk ka dei ka juk stad jongka saiañ kaba ngi tip shai ha baroh ki bynta la treikam kita ki saiañ bad teknoloji ha kaba lah ban ong ba kat shaba phai ki don tang ki jingïaleh suda. Ka jylla jong ngi ka dei ka jylla kaba rit paid bad kaba don ruh hapdeng ka jingma kaba khraw ba ïoh shah tyllep. Hynrei ha kum kane ka juk ba mynta la ïohi shai ba bun ki samla ki dang ïoh thiah lyngngai bad kim pat poi pyrkhat kaei kaba ban jia ha ka pateng ban sa wan jong ka jaid bynriew.
Ngim lah ban len ha kino kino ki kam kiba ngi trei mynta la donkam ban don kita ki computer ne ki kor saïañ kiba pyntyllun ïa ki jingdonkam jong ngi ha baroh ki bynta, hynrei haba phai pat sha ka pule ka puthi la ïohi ba wat lada ngi la sdang ban kiew hynrei ngi dang duna pat ha kiba bun ki liang. Kine ki sngi kiba mynta la donkam ban peitngor ïa ki khun samla jong ka jylla ba kin nym jah lynti ha ka jingim, namar bun na ki samla ki ngop ha ki ba bun ki jingsniew, kum ha ki drok, ka kyiad, kiba lah ruh ban ktah ïa u thied snam ka jaid bynriew lada kum ki samla ngim ïohi ïa kane ka bynta.
Haba phai ha ka liang ka ïoh kam ïoh jam ngi dang duna kita ki ophis kiba hakhlieh duh kiba lah ban shakri ha baroh ki bynta ha ka jylla. Lah ruh ban ong hangne bun na ki samla ki jah noh ha shiteng lynti jong ka jingïaid lynti ban poi sha ka thong dei namar ba ym don kita kiba btin lynti bad ban pyni ïa ki ïa ka lynti kaba ki ïaid. Ha kane ka juk ba ïa beh rongphong lei leit bun na ki samla ki la klet wat ïa la ka jingim, namar ki ïa ngam jyllop haki rongphong, hynrei la jin ba don kita ki nongïalam ban btin lynti kan long ka jingkyrkhu ïa ki ruh ba kin tip ban ïaid ha kata ka lynti kaba ki dei ban ïaid ban poi sha ka thong.
Haba ïa nujor ba kiwei ki samla jong ki jylla ka ri, ngi lah ban ong ba ngi dang duna ha baroh ki bynta jong ka jingim namar kiwei ki samla ki la kiew shaphrang ha baroh ki bynta jong ka jingnang jingstad, hynrei ngi pat ngi pat ngi dah sahdien ha ba ïa nujor bad ki.
Balei ba ki samla ki jot ka jingim bad ki poi sha ka jingjot, ka jingkylli ka mih. Haba pyrkhat bad pynshong dor bha ka dei hi na ka daw ba ym don tynrai ha la iïng la sem bad wat ha ka jylla ruh. Namar bunsien ngi klet ki samla haba ym don ba ialam lynti naduh bas dang ki poi noh sha ka jingjot jong ka jingim.
Haba tlot ki samla ban long kita ki nongkyrshan ïa ka imlang ka sahlang, ka ïing ka sem ka jylla ruh ka tlot ha ki liang baroh. Namar kata, ka dei ka por ïa ki riew proh jabieng ba kin kren sha ki samla ba kin hikai ïa ka lynti ba ki dei ban ïaid la ka long ha ka pule puthi, ha ka rep ka riang ha ka kam ka jam, khnang ba kum ki samla ruh kin ïohi ïa ka jingshai bad kin bret ïa ki bor jong ka jingdum. Haba phai ïa ki riti ki dustur jong u Khasi ha ki por hyndai ka long shisha kaba sngewhun bad sngew ïoh jingkyrmen, namar kum u kñi bad ki kmie ki kpa ki don ïa ka por ban hikai ïa ki khun ban ïaid ha ka lynti kaba dei, hynrei ha kane ka juk ba mynta pat kam don shuh ka sneng ka kyntu, ka ïa thir ka ïa ksai, namar ba la bud palat ïa ka rongphong, hynrei lada kum ki samla bad ki riew shemphang kin nym lah ban ïa mir jingmut ka long kaba eh ban ngin ïada ïa la ka jong ka iïng ka sem bad ïa ka ri bad ka jaid bynriew.
Ka por ka la dei ruh ba ngin hap ban bishar bniah ïa kiwei ki jaidbynriew kiba la kiew shaphrang ha baroh ki liang bad lah ruh ban ong wat lada ki don ki jingkylla ha baroh ki liang, hynrei kim klet pat ïa la ka jong katynrai bad ki kloi ban long kita ki samla kiba peit phang kumno ban ïada ïa la ka jaid bynriew.
Ki la kiew ha ka jingnang jingstad, ki la kiew ha ki jingstad saiañ bad kim klet pat ïa la ka jong ka tynrai, hynrei haba phai sha ki samla ha ka jylla ka long kaba ma haduh katta katta tang namar ka rongphong ki klet ïa la ka jong ka tynrai bad ki bud tynneng ïa jong kiwei khlem da sngewthuh shaei kan ïalam ïa ka jingim jong ki.
Dei halor kane ka nongrim, ki khmat ngi iohi, hynrei ngi matlah, ki shkor ngi iohsngew, hynrei ngi kyllut bad lada matlah bad kyllut sah, ka jingma kaba khraw ka ap ia ka jaid bynriew barit paidbah jong ngi ha kane ka jylla. Namar kata, ka la dei ka por ba ki riew shemphang bad kiba proh ka jabieng ba kin kysiew thiah ïa ki samla ba kum ki samla jong ka jylla ruh kin dang kiew shaphrang na ka por sha ka por bad haba kiew shaphrang ha baroh ki bynta jong ka jingim, ngi ioh jingshngaiñ bad ngi lah ban iada ia la ka jong ka jaid bynriew.
Kane ka ia kaba mynta la donkam ruh ban kyndit bynriew ym tang ki khun samla jong ka jylla, hynrei wat ki kmie ki kpa, ki longkñi ki longkpa ki dei ban kyndit bynriew kumno ban shim ïa ka jingkit khlieh ha la iïng la sem namar kiei kiei baroh ki sdang shuwa na la iïng la sem bad kin sa paw pat sha bar ba ka pynthei kan sa ioh bishar. Lada ngi paw haka nam kaba bha ka long ka jingkmen, hynrei kaba sngewsih bad lada ngi paw h aki kam sniew kiba ym tip ïa la ka jong ka jaid bynriew ka ktah syndon ïa lawei jong ka jaid bynriew ba tip briew tip Blei.
