Bym don ki stad, kan eh ïa ka sorkar ban pyntreikam dalade ïa ka TMC&H, ong u Conrad

Shillong, Jymmang 26: U Myntri Rangbah ka Jylla u Conrad K Sangma u la pynpaw ba ka Sorkar ka don ka jingeh ban pyntreikam hi dalade ïa ka Tura Medical College & Hospital (TMC&H), namar ka jingbym don ïa ki stad ki riewshemphang ne professional bad ki doktor kiba la biang ha ka kyrdan ha jylla ban thungkam.
Ha ka jingïalang ha Mendipathar, ula ong ba ka sorkar ka kwah ban pynshai ba ka Tura Medical College bad Hospital kan ïai long beit ba la longtrai da ka sorkar jylla, katba ïa ka jingpynïaid ïa ka college kan dei kaba la leh da ka kynhun shimet.
La ong ba kane ka jingpynshai u Myntri Rangbah ka la mih hadien ba u nongïalam ka Liang Pyrshah bad Myntri Rangbah barim u Dr Mukul Sangma, uba la byrngem ban pynlong da ka jingïakhih lada ka Sorkar Jylla kam pynkylla ïa ka rai ban ai pynïaid ïa ka Tura Medical College sha ki riew shimet.
U Dr Mukul ula ong ba ka don ka jingïapher kaba bun hapdeng ka kam Sorkar bad ka kam shimet. “Ki kam shimet ki ju pynïaid ïa ki kam da kaba thung bad beh briew kaba mut ba kam don satia ka jingshngaiñ ïa ki nongtrei ki ban ïohkam ha ki kam shimet,” ong u nongïalam ka Liang Pyrshah bad bynrap, “Ym tang katta ba phi sdang da ka PPP mode bad hadien phin sa pynkylla sha ka kam shimet ba pura”.
Haba pynshai halor kane, u Conrad K Sangma ula ong, “Kiba bun ki Seat ha ka college yn bhah kyrpang na ka bynta ki samla pule ka Meghalaya, katba katto katne ki Seat yn sa bhah sha ka bor pynïaid ba shimet, ban ailad ïa ki ruh ba kin lah ban pynïaid bad ban siew ïa ka tulop jong ki nongtrei jong ka medical college. Ka hospital kan treikam hapoh ka jingshah pynïaid ha ka sorkar jylla.”
“Ki samla pule ka jylla ki ban pule ha ka college kin hab hapoh ka “State Quota,” katba katto katne ki seat kin long hapoh jong ka “management quota”, ka ban pynïaid da ki bor shimet,” u la ïathuh.
U Myntri Rangbah u la pynshai ruh ba kam don satia kano kano ka jingthmu ban aiti ban pynïaid pura ha kano kano ka kynhun shimet ïa ka Tura Medical College bad Hospital.
U la ong, “Ki nongpynïaid ïa ka medical college kan dei da ka kynhun shimet, katba ka jinglongtrai ïa ka hospital bad college kan neh beit ha ka sorkar jylla.”
U la iathuh ruh ban pynïaid ïa ka medical college ka donkam ban bud ryntih ïa ki kyndon jingbthah jong ka Medical Council, kaba kynthup ban don ïa ki nongtrei kiba la don jingshemphang ha ka kam. Namar ka jingbym don ïa ki Specialist ha ki hospital kiba la pynïaid da ka sorkar jylla bad ka jingduna ruh ha ka jingdon ïa ki riewstad na ka jylla kadei kaba la mad haba thungkam ha ka Shillong Medical College, ka sorkar kan sdang pyntreikam ïa ka Tura Medical College kum ka “joint venture” ka ban ïatreilang hapdeng ka sorkar jylla bad ka kynhun shimet, ïa kaba yn sa batai bniah ïa ki kam bad ïa ki kamram.
Ka jingbatai shaphang ka College: Halor ka jingmih jong ka jingpynklumar jingmut bad ka jingai ïa ki jingtip ki bym dei ha kaba ïadei bad ka rukom pynïaid ïa ka Tura Medical College bad Hospital (TMCH), ka sorkar Meghalaya ka kwah ban ai ïa kine ki jingpynshai.
Ka jinglong trai bad jingpynïaid: Ka Tura Medical College and Hospital kadei bad kan ïai long ka jingdon jingem jong ka sorkar. Ka jaka, ki jingtei bad ïa ki jingdon jingem ki dei kiba la longtrai pura da ka Sorkar Meghalaya.
Ka Hospital kan bteng ban treikam hapoh jong ka jingpynïaid jong ka tnad ka koit ka khiah jong ka sorkar jylla, ka ban peit bad pynïaid ïa ki kam ki jam kiba man la ka sngi.
Ka Public-Private Partnership (PPP) Mode: Ban pynthikna ba kan don ka jingpyntreikam kaba thikna ïa ka medical college-khamtam eh ha kaba ïadei bad ka jingduna jong ki nongtrei bad ka jingbym don ïa ki riewstad kiba la biang ha ka kyrdan hapoh jong ka jylla, ka Private Sector Entity (PSE) kan donlang na ka bynta ban pynïaid ïa ki kam kiba ïadei bad ka bynta jong ka ‘Academic Portion’ jong ka medical college hapoh jong ka PPP framework.
Ïa ka college kam dei kaba la aiti pura syndon ha kano kano ka kynhun shimet. Kan treikam kum ka Joint Venture (Special Purpose Vehicle) hapdeng ka sorkar jylla bad ka kynhun kaba la shah jied ha kaba yn batai kyrpang ïa ka kamram.
Ka jingeh ha ka thungkam ïa ki Nonghikai bad ki Nongtrei: Kumba la pynpaw katkum ka jinglap jong ka Shillong Medical College, ka la don ka jingduna jong ki nonghikai kiba la bit la biang ha ka kyrdan watla ka la don ka jingpynmih ïa ki jingpynbna la bunsien.
Hapoh jong ka PPP model, ka PSE kan ïarap ha ka ban thungkam ïa ki nonghikai kiba la biang katkum ka National Medical Commission (NMC) Teaching Experience Qualification (TEQ), ban pynthikna ba ka rukom ai jinghikai kan long kaba biang bad kaba don ïa ka kyrdan.
Ka jingpynbeit ïa ka jingpynrung klas bad ïasam seat: Kiba bun ki seat MBBS yn bhah sha ki samla pule ka Meghalaya hapoh jong ka “State Quota”, da kaba ïada ïa ki samla trai jylla kiba don ïa ka jingthrang ban ïoh ïa ka jingpule.
Ka bhah kaba khyndiat eh kan don, ka ban ailad ïa ka kynhun kaba ïatreilang ban pynïar ban pynthikna ban pynneh pynsah bad ban lah ban pynïaid thikna. Hynrei ïa baroh ki jingsiew, wat ïa ka seat kaba la bhah ïa ki bor pynïaid yn pyrkhing katkum ki kyndon jong ka Meghalaya Private Medical Institutions Ordinance, 2024 bad yn khmih bniah da ka Fee Regulatory Committee.
Ka rukom pynïaid ha ka pisa tyngka: Ka PSE kan siew man la ka snem ïa ka jingshim wai kaba T.1 Klur sha ka sorkar jylla na ka bynta ka jingpyndonkam ïa ka jingtei. Kane kan long na ka bynta ban pyndonkam ha ka jingsiew ïa ka tulop bad ban buh na ka bynta ki nongtrei sorkar bad ïa ki jingdon jingem.
Kan ym don kano kano ka Capitation Fees bad ka jingmynjur ïa ka jingsiew ne Fee kan neh na ka bynta 3 snem jong ka samoi pule, ban pynthikna ba ki khynnah samla kin kot bor ban ïoh pule.
Ka kyndon ban pynsangeh ïa ka jingïateh kular:
Ka jingpynbeit ïa ka O&M kan long katkum ka por kaba la buh bad kaba ym lah ban neh sah. Ka sorkar ka don ïa ka hok ban khmih biang bad lada donkam kan shimti pura syndon ïa ka jingpynïaid ha ki por ban wan, lada ki kyndon ki ailad.
Kane kan pynthikna ba kan don ka jingai jingkheiñ ïa ki paidbah, ka jinglong khuid longsuba bad ka jing longtrai katba ka jingpdiang ïa ka jingshemphang jong ki kynhun shimet.
Ka samoi pule kaba nyngkong eh kadei kaba la buh thong ban sdang ha u 2026-2027, da kaba bud ïa baroh ki kyndon jong ka NMC, ka jingthungkam ïa ki nonghikai bad nongtrei bad ka jingpynkhreh ban pynlong ïa ki jingjurip.