Balei ban pyntreikam kyrkieh ïa ka NEP2020 ha ka Under-Graduate Level?

Prof. Lakhon Kma

0

Ka jingïatan tyllai kaba dang ïaid shakhmat ha kaba ïadei bad ka jingpyntreikam ïa ka NEP2020 ha ka UG level ka dei ka mat kaba khia bha. Kum u nonghikai, ka ktah ïa nga haba nga ïohi ïa ka jingbymsngewthuh jingmut hapdeng ka North-Eastern Hill University kaba dei ka nongpyntreikam, ki nonghikai kolej bad ki nongpynïaid ka administration kiba pyntyllun ïa ka kam bad ka Sorkar jylla kaba dei ka bor ba dei khmih halor ka jingpynïaidkam. Imat,ka dei ka jingduna palat ka jingsngewthuh halor ka jingmut jong ka NEP 2020 kaba pynlong ïa ka bor pyniaid ka Skulbah NEHU bad ka Sorkar Meghalaya ba kin phai lyndet ïa la ka kamram bad ban shu thet kti ha kaba ïadei bad ka jingpyntreikam janai da kaba ïoh ruh ïa ka jingïamynjur bad ka jingïatreilang jong ki kynhun kiba hap ban pyntyllun ïa ka kam. Ngan buh hangne ïa kine ki mat khyndiat katkum ba la sot na ka bynta bakhatduh eh na ka sla 61-62 jong ka National Education Policy 2020, ba la pynmih da ka Ministry of Human Resource Development (kaba tip mynta kum ka Ministry of Education) jong ka Sorkar India.
“27. Ka Jingpyntreikam
27.1. Ka jingïaidbeit jong kano kano ka policy ka shong katkum ka jingpyntreikam ïa ka. Kaba kum kata ka jingpyntreikam ka donkam ïa ka jinglamkhmat bad ka jingsdang na kiba bun ki liang, bad kaba donkam ruh ban shim jingkitkhlieh bad pynïaid da ki bor treikam bapher bapher ha ka rukom kaba beit bad bud ryntih. Kumta ban pyntreikam ia kane ka Policy donkam ban ialam da kiba bun ki borpyniaidkam kum ka MHRD, CABE, ka Sorkar Pdeng bad ka Sorkar Jylla, Ki Ministry kiba ïadei bad ka pule-puthi, ki Tnat ba dei peit ïa ka pule-puthi jong ka jylla, ki Board, ka NTA, ki bor pynïaid kam jong ka school and higher education kum ka NCERT, SCERTs, ki skul bad ki skulbah da kaba bud pyrkhing ïa ka por ban pyntreikam ha ryngkat bad kiba bun ki jingpynkhreh ban khmih biang (review) khnang ban pynthikna ba ka policy kan treikam katkum ba la mang.
27.2. Ka rukom pyntreikam kan hap ban bud ïa kine ki kyndon harum: Kaba nyngkong, ka jingpyntreikam ïa ka policy thik kumba ka la mang ha ka jingmut bad ka rukom treikam ka dei ka mat ba kongsan tam. Kaba ar, ,donkam ban pyntreikam ïa kane ka policy kyrdan pa kyrdan namar kawei pa kawei ka policy ka don la ki kyrdan treikam ha kaba kawei ka dei ban bud ïa kawei pat khnang ba ka jingpyntreikam kan long kaba jop. Kaba lai, donkam ban buh ha khmat eh bad shim khia ïa ki mat ba kongsan jong ka policy khnang ban lah ban pyntreikam ha kata ka rukom ba ka nongrim kan long kaba skhem. Kaba saw, ka long kaba kongsan ban kynthup lang ïa baroh ha kane ka jingpyntreikam kumba kane ka Policy ka iasnoh lang bad ka kynthup lang ïa kiwei ki bynta ruh, bad ka donkam ïa ka jingpyntreikam kaba pura ym kaba khyndiat ne kaba tang malu mala. Kaba san, katba ba ka pule puthi ka dang ïaid lyngba,ka donkam ïa ka jingpynïaid kaba biang, jingpynïaid kaba leh lang, and jingpyrtreikam ryngkat hapdeng ka Sorkar Pdeng bad ki Jylla. Kaba Hynriew ka jingpyrshang ban pynrung ïa ki buit kiba thymmai kiba dondor kiba lah ban pynpoi sha ka thong – kum ki nonghikai, ki kamra klas, bad ka pisa – ha ka Sorkar Pdeng bad ha ka Jylla bad ka long kaba eh na ka bynta ban pyntreikam ïa ka policy ha ka rukom kaba hun jrut. Khatduh eh, ka jingwad bniah kaba biang bad ban ai ka jingmut halor ka jingïasnoh hapdeng ki kyndon kiba bun ka jingpyntreikam ka long kaba donkam eh ban pynthikna ïa ka jingsdang jong ka. Kane ka kynthup ruh ïa ka jingsdang ban treikam (kum ha ka ban buh ïa ki jingsumar kaba biang ïa ki khynnah bad ki jingdonkam ha ka pule puthi) kane ka long kawei ka ba pynthikna ïa ka nongrim ka ba biang ban kiew stet ha baroh ki liang. 27.3. Lah ban thaw ïa ki komiti jong ki riewshemphang jong ki sobjek ban ïatreilang bad kiwei ki myntri kiba dei khmih ïa kane kam ha bad ki jylla ban wanrah ïa ka jingpyntreikam kaba bniah ïa ki jingmang na ka bynta kawei pa kawei ka snap jinglong jong ka Policy ha ka rukom kaba shai bad ki kyrdan bapher bapher. Ka jingkhmih bniah biang kaba man la ka snem ïa ka jingïaid shaphrang jong ka jingpyntreikam ïa ka policy, katkum ka thong ba la buh ha man ba la pyntreikam ïa ka, yn thaw ïa ki kynhun ba dei khmih kata ka MHRD bad ki Jylla, bad ïa ki jingkhmih thuh biang yn leh lang bad ka CABE. Ha ki phew snem 2030-40, baroh kawei ka policy kan long kaba lah ban pyntreikam, hadien kane yn leh sa ka jingkhmih thuh biang .”
Harum ki long ki jingsngew jong nga halor ka NEP2020 kumba la kdew haneng:
Hato ngi la pynbiang ïa ka klos 27.1? Em. Haei ka don ka jingmang lypa, ka jingïatreilang bad ka jinglong kawei hapdeng ka Skul bah Nehu bad ka sorkar Jylla bad ki nonghikai da kaba pyrkhat na ka bynta ka jingmyntoi jong ki samla pule ban pynthikna ba ka jingpyntreikam ïa ka policy ka long katkum ba la thmu ? Katkum ba la buh jingthoh, ka Academic Council jong ka Skul bah Nehu ka khlem shim ïa ka rai ban pyntreikam ïa ka naduh ka snem 2023.
Ha ka clause 27.2, ka ban jur ïa ka jingpyntreikam ïa ka Policy katkum ka jinglong bad ka jingthmu jong ka, ka dei ka kam kaba hab ban da pynshongdor bha. Naduh kaba sdang la thmu ban pyntreikam ïa kane ka policy ha ki kyrdan bapher bapher ryngkat ka jingmang kaba janai bha bad ka jingpyntreikam ha ka rukom kaba beit. Kaei kaba ngi donkam eh- ban pyntreikam ïa ka policy ka bym pat ih pura bha bad ban pynlong ïa ka tang kum ka jingbam ba shisien bam bad ym ban pyntreikam pura ïa ka, ka long pyrshah ïa ka jinglong bad ka jingmut jong ka Policy lane ka jingpyntreikam bapura ban pynthikna ba ïa ki jingthmu jong ka lah mo ban pynurlong? Mynta ka Ordinance OC-8 jong ka Nehu kaba la dep ban pynbeit biang bad ka Regulation RC-12 kiba pynïaid ïa ki Course jong ka kyrdan UG, Ka Shynrong jong ka Course bad ki Subject Combination la buh bad la ai jingbit ha ka miting kaba 110 jong ka Academic Council (AC) kaba la pynlong ha ka 19 tarik Jymmang bad 2 tarik Jylliew 2023 kaba la pynmih noh ha ka 28 tarik u Jylliew 2023. Ka AC ka la ai jingbit kyrkieh palat ha kaba ïadei bad ki MDC course bad la buh jingthoh bad la sam ïa ki sha ki dkhot, hynrei kim ïahab satia bad ki MDC kiba la phah sha ki kolej da ka OSD, CDC NEHU na ka bynta ka 1st Semester; kane ka dei kata kaba ki Khasi ki ong ‘Bam ja khluit’, phi lah ban pdung ka shyntur. Tang ka syllabus jong ka semester kaba nyngkong bad baar jong ka UG course ba la pdiang da ka juh ka AC, bad ïa ka syllabus jong ki hynriew tylli ki semester ym pat shym la ïatai ha kino kino ki kyrdan- kum ha ka Board of Studies, School Board bad ka Academic Council. Ka long thik kumba phah ïa ki khynnah pule, ki nonghikai bad ïa ki kmie ki kpa ban ïalehkai khlem da ïathuh ïa ki kyndon kumno ban ïalehkai, ka long kum pynban kum ka jingbthah ban wanrah ïa ka jingjot ha ka kyrdan pule jong ka UG da kaba pynbakla ïa ka jingthmu ba pura jong ka Policy bad ban pynsepei ïa ka jingthmu jong ki samla pule bad ban pynjot bad pynduh kam ïa ki samla pule jong ngi.
3. Ka Pule Puthi ka dei ka bynta kaba dei ban khmih lang da ka Sorkar Jylla bad ka Sorkar Kmie, te, shaei ka Sorkar Jylla ha ka jingshisha ka long ka bynta bakongsan ban wanrah ïa ka jingmang lypa kaba janai bha, ka jingkhmih ba kan don ka jingpyntreikam lang hapdeng ka Sorkar Kmie bad ka Sorkar Jylla kumba la thmu lada pyntreikam ïa ka Policy? Da kaba ïaid lait bad ïeh tang ha ka jingpynïaid jong ka Nehu, ka Sorkar Jylla ka leh klet ïa la ka jong ka jingkitkhlieh na ka bynta ïa ki samla pule bad ki briew jong ka jylla Meghalaya bad kiwei.
4. Hangno ki la pyrshang ban pynrung ïa ki buit kiba thymmai kiba dondor kiba lah ban pynpoi sha ka thong – kum ki nonghikai, ki kamra klas, bad ka pisa – ha ka Sorkar Pdeng bad ha ka Jylla bad ka long kaba eh na ka bynta ban pyntreikam ïa ka policy ha ka rukom kaba hun jrut lada ym don ïa kitei. Klet shuwa ïa ka jingpyrshang ban pynrung ïa ki buit kiba thymmai kiba man la ka por, hangne ha Meghalaya, ym shym la ai por ban pynsngewthuh ïa ka Ordinance ba la pdiang bad pynïaid da ka NEHU bad ka jingpyntreikam ïa ka, long kumba don kiba kwah ban pynnguid tylli ïa ka NEP ha u pdot jong ngi .
5.Khatduh, ka NEP2020 ka thmu ban ban poi sha ka thong jong ka Policy ha ka rukom kaba shai bad ha ki kyrdan bapher bapher, da kaba pynbeit bad khmih thuh biang kaba man la ka por da ki riewstad bad ki riewshemphang. ban ïoh ka jingmynjur lang na ki kynhun kiba don jingkitkhlieh. Shisha, ka dang don ka por ban pyntreikam haduh ka snem 2030 ha baroh kawei ka Ri te balei ba ka NEHU ka leh kyrkieh ban pyntreikam ha ka rukom kaba kynrum kynram. Sngewnguh, ba dang don kiba mynjur ban pyntreikam ïa ka NEP202 ha ka kyrdan UG, tat haduh ka snem 2024-2025. Naduh mynta haduh u snem 2024, ngi don por sa shisnem te balei ym long ban ap sa shisnem? pynjanai bha ïa ka, pynkhreh ïa ki syllabus na ka bynta ki semester ba shadien, ailad ïa ki kolej bad ka sorkar jylla ba kin sngewthuh ïa ka jingpyntreikam kaba pura na ka bynta ka jingpyntreikam kaba jop naduh u snem 2024-25 khlem kano kano ka jingdkoh. Ka dei ka jingshisha ba lah don ki skulbah ki ba la pyntreikam ïa ka bad dang bun ki ban sdang ruh ha kine ki snem ki ban wan bad ngim dei tang ma ngi kiba sah khatduh. Shuh shuh ïa kane ka Policy la thmu ban pyntreikam ha ki kyrdan bapher bapher ha baroh kawei ka Ri. Ngi lah ap haduh 10 snem ban pynrung kam hikai da ki nonghikai kiba thymmai ha NEHU na ka bynta ki 150 tylli ki post kiba dang lait thylli, hato ngim lah seh ban ap sa shisnem na ka bynta ban ïoh ban pyntreikam ïa ka NEP2020 ha ka kyrdan UG da ka rukom kaba jop?
Shisha, nga pyrshah ïa kito ki para nonghikai kiba pynsaphriang ïa ka jingtip kaba bakla halor ka jingdon jong ki paper ha ka kyrdan UG hapoh ka Choice-based credit system kaba mynta (CBCS) haba ïanujor bad kiwei ki skul bah ban pynkohnguh jubor ban pyntreikam jubor ïa ka NEP. Kam dei ka jingdon jong ki paper hynrei dei ka jinglong bad ka thup jong ka syllabus hap ban pyrkhat bha. Hato kine ki nonghikai ki lah ban pynshisha ba ki samla pule jong ngi kim ïoh ïa ki kam kiba don ka kyrdan kiba don burom kum IAS, MCS, bad kiwei, lane ka jingïohkam jong ki samla ha baroh kine ki snem naduh ba ngi pdiang ïa ka CBCS haduh kine ki sngi? Ka jingeh ka long ba ki para nonghikai ki dei ki kynhun jong ka Academic Council la bun bun snem tangba kim ju buh jingkylli halor kane haduh mynta, haba ka CBCS ka la jan lait na ka curriculum. Lehse kane ka por ka ïahab bha bad ki. Ban pyntreikam ïa ka NEP2020 ha ka kyrdan UG kam dei ban long tang na ka daw ka jingpyni bor jong no re jong no lane ban pynsngewbha ïano re ïano hynrei dei ban buh ïa ka jingsngewtynnat jong ki khynnah bad ki nonghikai jong ki kolej kiba ïasnoh bad ka NEHU da kaba ïatreilang bad ka sorkar jylla. Donkam ban da pyrkhat shuwa bad ban shim khia ïa ka rai da kaba pyrkhat ïa baroh . Nga ong wat lada ka don kawei ka kolej ha ki jaka bakyndong eh jong ka thaiñ Garo Hills, Khasi-Jaintia Hill bad Ri-Bhoi kiba pynpaw ïa ki jingeh ,donkam ban kren nyngkong ïa kita ki jingeh jong ki. Ka Academic Council ka dei ka bor ba ha khlieh duh eh ha baroh ki liang jong ka academic , kynthup ïa ka tarik/snem/session ban pyntreikam ïa ka curriculum kaba thymmai, katkum ka NEHU Act, Statutes bad Ordinance bad kumta to ngin ïabud ïa kine ki kyndon na ka bynta ka jingmyntoi jong ka Skul bah, ki khynnah pule bad ka jylla Meghalaya baroh kawei . (U nongthoh u dei u nonghikai ha NEHU).

Leave A Reply

Your email address will not be published.