Wat haduh klas 12 ym ju don ha ki kot history shaphang ki khlawait ka jylla
Hadien 8 sngi, weng noh ki nonghikai ïa ka jingïakhih

Shillong, Naitung 05: Ki nonghikai adhoc hapoh ka shatri jong ka Federation of All School Teachers of Meghalaya (FASTOM) hadien ba ka jingïakhih shong kyllaiñ myngngor bad sahmiet ha jan Secretariat ka la kynjoh artad sha ka sngi kaba phra mynta ka sngi ki la rai ban weng noh ïa ki prokram jingïakhih baroh hadien ba ka sorkar jylla lyngba ka Kynhun Myntri ha ka 05 tarik ka la rai ban kyntiew tulop ïa ki nonghikai ad-hoc da 9,000 ïa kiba hikai ha ki Higher Secondary bad ki nonghikai science bad jingkheiñ, katba da 6,000 ïa ki nonghikai Primary School haduh Secondary school ïa kane la pyntip da u nongai ktien jong ka FASTOM u Samla Mayborn Lyngdoh hadien ba na ka liang ki dkhot ka CEC ki la shong jingïalang ban shimrai ïa kane ka kam. Shuh shuh ha kaba ïadei bad ka jingkyntiew tulop da 5% man la u snem na ka liang ki nongïalam ka FASTOM kin bteng ban buddien ïa kane ïathuh u Samla Mayborn.
Haba kren sha ki nonghikai u Samla Mayborn u la ong ba wat la na ka liang jong ki nongïalam ka FASTOM kim hun satia ïa kaei kaba ka sorkar ka rai hynrei “ngi lah ban ong ba ngi la seisoh ha kiba bun ki liang namar dei lyngba kane ka jingïakhih jong ngi ba wat ka sorkar kaba eh dohnud ka hap pyndem ha ki jingdawa jong ngi, ngi la lah ban ïoh ïa ka jingïatreilang bad ka jingshaniah kaba kham palat ïa ka dor ka pisa bad ka tulop bad da kane ka jingïakhih ngi sngewskhem ba kan don ka jingkylla kaba khraw ha ka tnad pule puthi ha ka jylla ha kine ki snem kiban wan bad dei na kane ka daw ngi la rai ba ngin weng noh ïa ki jingïakhih” ong u Samla Mayborn.
Shuh shuh ha ka jingkren jong u u Samla Mayborn u kynthoh tyngeh ïa ka jinglong ki rukom pynïaid skul ha ka jylla bad ka jingsah dien ha ki syllabus kiba ki khynnah skul ki hap ban pule ha kaba kam ju don shuh ka jingpynthymai la da ki bun bun phew snem. Shuh shuh u Samla Mayborn u la ong ba ki kot kiba ki khynnah pule ha ki kyrdan Higher Secondary bunsien kim don jingïadei eiei bad kaba kin pule ha ka kyrdan BA. “Phi lah ban mutdur ba ha ka kot history ki khynnah klas 11 bad 12 kam don satia kawei ruh ka lynnong kaba kren shaphang ka history ka jylla bad ki khla wait jong kiba kynthup ïa u Tirot Sing, Kiang Nangbah, Phan Nonglait bad kiwei hynrei la shuh bsuh tang iwei i bynta ba lyngkot kaba kren ïa ka Shillong As a Hills Station” ong u Samla Mayborn.
Shuh shuh u Samla Mayborn u la ong “ka rukom kaba ki ju bud ba kito ki khynnah klas 12 kiba ym shym la shim satia ïa ka subject Alternatively English kim lah ban leit Honour ïa ka English bad kane ka long kaba bakla namar lada phi peit tang khyndiat ruh kaba ki shim ha ka alternative English kam don jingïadei eiei bad ka course kaba kin pule ha ka BA hynrei kaba nga lap hi dei tang ka subject Elective Khasi ne Second Language kaba don ka jingïadei bad kiba shim honour Khasi ha ka BA”
“Kum u nonghikai English nga lap ba katba ki khynnah sha kiwei pat ki board kum ka ICSE naduh ka klas 6 ki la hikai ïa ki khynnah ban pule ïa ki novel katba ha ka MBOSE pat ki dang hikai pule ïa ki khana lyngkot ha ka klas 12” bynrap shuh shuh u Samla Mayborn.
Haba kren pat halor ka jingpynmih ka sorkar ïa ka hukum ba kito ki khynnah kiba pheil ïa ka jingkheiñ ne Science u Samla Mayborn u la ong ba kane ka dei ka jingleh lymmuh ka sorkar namar kan ktah ïa ka lawei ki samla hadien habud ynda ki ïakhun ïa ki eksamin ïohkam namar ym pat ju don satia kawei ka kam sorkar kaba ym don jingkheiñ wat tang ka kam peon ruh donkam jingkheiñ.
Shuh shuh haba kren pat halor ki jingbun ki kyrdan ne category ki nonghikai skul ha ka jylla u Samla Mayborn u la ong ba ka donkam ha ka jylla ban don beit tang lai tylli ki thup kata tang ki Government, Government Aided bad ki nonghikai ba dei beit jong ki skul shimet bad ba ïa ki jingmyntoi kaba ka sorkar ka ai ïa ki Government Aided dei ban ïoh lang da baroh ki nonghikai kiba don ha kane ka thup.
“Ngi kum ka FASTOM ngi don ka jingsngew synei kyrpang ïa ki nonghikai ha ki skul shimet namar ka jingsiew jong ki ka long tang 3,000 ne 4,000 bad lada ki ïakhih ki trai skul kin beh bad ka por ka la dei ba ka sorkar kan pynmih ïa ka hukum ba ka jingsiew ïa ki nonghikai ha ki skul shimet ruh dei ban ïahap tara bad ka kamai salonsar ha ka jylla ne ka per capita income” ong u Samla Mayborn.
Ha dien ba la wai ka jingïalang bad ka jingaikhublei na u Samla Mayborn la ïa ka jingaikhublei ba shoh mynsiem ki nonghiaki khamtam eh ki longkmie ia u Samla Mayborn da kaba kdup bad ai ka khublei kyrkhu kyrdoh ïa u.