Ka Block 1, Block 2 kin neh beit kum ki jaka jong ka ri Hynñiewtrep, kam ka HNLC

0

Shillong, Risaw 20: Ka seng ba la shah kheiñ beaiñ ka Hynñiewtrep National Liberation Council (HNLC) ka la dawa ïa ka sorkar pdeng bad ka sorkar jylla ba kin sdang ïa ka jingleit jurip ïa u pud u sam ba khlem shah liang jong ka Block I bad II kaba long katkum ka kyrdan jong ka ri da ka jingshim bynta pura ki United Khasi-Jaiñtia traditional institution ne ki bor synshar shnong.
“Ka HNLC ka la pynpaw ba ka Block I bad II kan neh kum ki bynta ka Hynñiewtrep kaba ym lah ban pynïakhlad. Ngi dawa ba ka sorkar Meghalaya bad ka sorkar India kidei ban bat ïa ka jingdon ka khana bad ka kaiphod kaba shong aiñ bad ban burom ïa ki map ba nyngkong eh jong u snem 1872 bad u snem 1929, bad ban sdang ïa ka jingjurip kaba ym shah liang ïa u pud u sam ka ban long hapoh ka kyrdan jong ka ri da ka jingïashim bynta pura ki bor synshar shnong ne United Khasi-Jaiñtia traditional institution. Kam dei ban don ka jingshah pynïaid ha ki bor administrative ne ka jingshah pynbor ha ka sain hima sima kiba lah ban ïaid nalor ka jingshisha ka jinglong trai kaba naduh hyndai kynthai ne ki menbarim,” ong u general secretary ka HNLC u Bah Sainkupar Nongtraw ha ka kyrwoh khubor ha ka sngi Nyngkong.
Ka HNLC ka la pynbna ba ka Block I bad II ki dei ka khyndew ba shong aiñ naduh ki longshwa manshwa jong ki paidbah ka Khasi-Jaiñtia (Hynñiewtrep). Kane kam dei tang da ka ktien ne kaba shu kren, hynrei kaba la kerkut da ka histori, ka bor synshar bad ka aiñ. Katkum ki kaiphod naduh ki por ne ka juk synshar ri da kaba shu knieh ne kurup jaka jubor (Colonial-era) ka la buh ïa kine ki jaka hapoh u pud u sam ka jingsynshar ne pynïaid ka United Khasi & Jaiñtia Hills. Ka United Khasi-Jaiñtia Hills Autonomous District, kaba la thaw hapoh ka Sixth Schedule, la thaw hapoh kane ka nongrim kaba skhem, ka jingtei kaba rah ïa ka saiñ pyrthei bad ka custom kaba shong aiñ jong ka jingsynshar ka Hynñiewtrep,”
Katkum ka jingong jong ka seng, ki map ba la pynkhreh da ki dohlieh ha u snem 1872 bad 1929, ba la ithuh da ka sorkar Meghalaya, ka pyni ba ka Block I bad II ki hab hapoh ka thaiñ Hynñiewtrep ym ha Karbi Anglong.
Ka seng ka kam ba kam shym la don ka kaiphod jong ka jingsynshar ki Karbi ne ka jingdon u pud u sam ha kine ki map, bad ki briew kiba sah ha kine ki jaka ki kren ka ktien Khynriam bad Pnar, ki leh ïa ki riti dustur u Hynñiewtrep, bad ki ngeit ha ki jingsynshar ki Syiem jong ka Hima Hynñiewtrep.
Hadien ka jingïoh laitluid ka India, ka Notification No. TAD/R/31/50 bad kaba la bteng biang ha ka 13 tarik u Ïaïong 1951, ba la pynmih da u Governor ka Assam ha kitei ki snem, la pyrshang ban pynbeit biang ïa ka bor synshar ha kine ki jaka lum, ong u Nongtraw da kaba bynrap ba kine ki jingleh bad ki sienjam ki long kiba shipor ban suk ka bor synshar bad khlem ka jingmynjur jong ki bor synshar Hynñiewtrep. Kum kine ki jingpynbna kim lah da ka aiñ ne da kaba burom ban pynduhnoh ïa kaei kaba la don naduh ka khana pateng ne histori bad ka jinglong trai ka kolshor jong ka Hynñiewtrep halor ka Block I bad II.
Ka Assam Reorganisation (Meghalaya) Act, 1969 hadien ka la thaw ïa ki pud ki sam ka jylla, hynrei ka khlem leh bad kam lah ban pynkylla ïa ka jingshisha kaba la don ha ka histori. Ka Act dalade ka la ithuh ïa ka jingdon naduh mynshwa ïa ki kolshor bad ki bor synshar jong ka Khasi-Jaiñtia Hills. Kano kano ka jingkam da ki bor pynïaid ka Karbi Anglong ba kine ki jaka ki long trai naduh ki khana ne histori jong ka Hima Karbi Kingdom ka dei kaba khlem nongrim, kaba long mar pyrshah ïa ka sakhi lyngba ka documentary bad ka jingim ba sah kynmaw jong ki paidbah.
Ka bor synshar United Khasi-Jaiñtia institutional ka dei ka met jong ka United Khasi-Jaiñtia Hills Autonomous District Council bad kaba la synshar da ki Syiem kaba ïeng kum ka sakhi kaba im jong ka jingskhem kaba khlem pra jong ka bor synshar Hynñiewtrep.
“Ka Block I bad II kam dei kaba don bynta bad ka Karbi Anglong la ka dei da ka history, ka aiñ ne kolshor,” ong u Bah Nongtraw.
Ka HNLC ka la smai ban buddien ïa kane ka kam lyngba ka aiñ, ka jingpynbeit, ki khana katkum ka histori bad kiwei kiwei.

Leave A Reply

Your email address will not be published.