Kawei ka video kaba lah ïaid ‘viral’ ha social media ka pyni ïa ka jingbun palat ki nongleit jngohkai ïa ka jingkieng ar-kyrdan ha Nongriat. Ka video ka don artad bad ka jingkren jong uwei u briew uba na Karnataka uba sngew sammut ban ïohi ïa ki paidbah kiba ïa niom ha kato ka jaka bad kiba ïaid pathar halor ka jingkieng jri.
Ki jingkieng jri ki long kiba im
Nyngkong eh kito kiba shong ba sah hajan Nongriat ki tip bha ba ïa ki jingkieng jri lah thaiñ da ki thied jong u dieng jri. Don katto katne ki thied kiba mih shalor bad dei kita ki thied kiba ynda lah bun bun snem ki long ban thaiñ pynwan dur ha ka dur jong ka jingkieng khnang ba ki nongshong shnong kiba dei ban jam ïa ka wah ki lah ban ïaid nalor jong ki jingkieng jri. Ha ki por ba heh um ka shitom ïa ki briew kiba kit ba bah ban ïaid lyngba na ka wah. Na kata ka daw ki longshuwa kiba stad bad ba ïohi jngai ki ïohi ba pleng lada thaiñ da kine ki thied jong u diengjri lah ban pynlong jingkieng kaba skhem. Ynda I ba lah kham rim ki thied ki longshuwa ki nang pynskhem shuh ïa ki na ka por sha ka por da kaba nang ïai bteng ïa ki thied kiba mih shalor dieng. Ha ki por hyndai kiba leit ba wan ki ïaid da ka kjat, khlem juti. Na kata ka daw ki jingkieng jri ki kham neh. Mynta pat haba da ki spah ngut ki briew ha ka shisngi ki ïaid da ki juti kiba khia kumno shuh kin shan ki jingkieng jri?
Ki jingkieng jri ki dei ki kdew ïa ka sap kyrpang ki longshuwa-manshuwa
Ki trai shnong ruh ki dei ban sngew trai ïa kine ki jingkieng jri kiba long ki dak ki shin jong ka jingstad ki longshuwa manshuwa jongngi. Ki dei ban sngew sarong bad ban kitkhia ba kaei kaei kaba la iehnoh da ki longshuwa kan ym kylla dew thala tang namar ba kwah ban kamai spah na ki. U khun bynriew um long trai satia ïa ka mariang. Haba kumta kumno pat u nud ban die tad ïa ka mariang ïa kaba u Blei u la ai ïangi ba ngin pyndonkam da kaba adkar bad da kaba burom ïa kita ki jingdon jingem khlem da die tad ïa ki ha ki nongpeitkai shisngi tang namar ba lalot spah?
Kaei ka jingkitkhlieh ki nongsynshar shnong?
Ha ri Khasi-Jaintia man la ka shnong ka don la ki nongpynïaid shnong kiba dei ban teh lakam ïa ki nongshong shnong baroh khnang ba kin ïaid katkum ki aiñ pynïaid shnong. Ha ki shnong ba don ki jingkieng jri ki dorbar shnong lane ki dorbar raid ki dei ban kham kitkhia ban teh lakam ïa ki nongwan jngohkai (tourist). Ka shnong ka dei ban rai ba ki lah ban wan tang kumba 30 ngut eiei ha ka shisngi. Ka dor ruh dei ban shim da kaba kham heh namar ym don shuh kawei pat ka jaka ha kane ka ri India baroh kawei kaba don jingkieng jri. Ngi dei ban sngewthuh bad shim khia bha ïa kane. Ha ka jaka ban khrong tang 50 tyngka shikhlieh lah dei ban shim ar-spah lane lai-spah shikhlieh. Kynmaw ba ki tourist kiba na shiliang duriaw ki kloi ban siew kham heh dor bad ki da burom ruh ïa ki jingkieng jri. Bun ki tourist na ka ri India pat ki kwah ïa ka dor kaba tad bad kim nang pat ban burom ïa ka mariang kaba kynthup ïa ki jingkieng jri. Ki nongpynïaid shnong ki lah dei ban ïashong pyrkhat ban pynduna ki nongïuh kjat ha ki jingkieng jri. Lymda kumta ka jingkieng jri ar mala kaba ha Nongriat kan sa kylla long kum ka jingkieng jri ha Mawlynnong kaba lah hap ban maramot bad buh da ka lyntang bad da ki maw. Kato kam dei shuh ka jingkieng jri lane kaba khot da ka ktien phareng – ka Living Root Bridge lane ka “Jingkieng Jri Kaba Im.” Ka kyntien ‘living’ ka mut uba im. Kane ka kdew shai ba ki jingkieng jri ki dei kiba im bad kiba ring mynsiem bad dih um kum mangi ki briew . Shisien pyrkhat lah dei ban phah loit noh ki juti haba ïaid halor kine ki jingkieng thied-jri kiba im. Lada mangi ki trai ri trai muluk ngim nang ban burom ïa kine ki spah ki phew ka ri, kumno ngin khmih lynti ïa kiwei ba kin burom ïa ki?
Kaei kaba ki tourist ki kwah?
Lada ka Nongriat kan ïai ai lad ban wan ïuhkjat da ki spah ngut ki briew shisngi, tang katno yn ym don ba wan shuh shato. Ki tourist ki wad ïa ki jaka kiba kham kynjah bad kiba duna briew. Ka jingwan jongki shane ka long ban wankai pyngngad bad lait na ka kaw-kaw. Phewse lad ki shem ba ki jaka peitkai baroh ki lah kylla pynban kum ki ïew, kin ym wan shuh bad kin sa ong ïa kiwei ruh ba kin ym leit sha kito ki jaka.
Kyrmen ba kito kiba peit ïa ka jingpynïaid ïa ki jaka peit-kai ha ki nongkyngdong (Rural Tourism Society) kin peit kin khmih ban pynbha pat ïa kaei kaei kaba lah jot lah pei bad ban pyrkhat thymmai noh ïoh ba ki tourist kin sa ngiah noh ban wan jngoh kai ïa ka jylla jongngi.
