Ka jingai bynta ïa ki khun shynrang ka la don lypa naduh hyndai: Bah D. Lyngdoh

Nongstoiñ, Lber, 26: “Ka jaitbynriew Khasi Pnar ka dei kaba kyrpang haduh katta katta, namar ki khun ki kti ki shim jait na ka kmie bad haba ai bynta ïa ki kam ki jam bad ki jingïoh pateng ïa ki jaka ki puta ki khyndew ki shyiap bad kiwei kiwei, la jan baroh ki nongshong shnong ha Khasi bad Jaiñtia, ki kham noh mynsiem sha ki khun kynthei, wat la ki don katto katne ki Kur kiba ju ai bynta lang ïa ki khun shynrang ruh”, ong u bah Dmikstar Lyngdoh u secretary jong ka Kur Lyngdoh Nonglynkien.
U bah Lyngdoh u la ong, “Lada phai ha ki longïing longsem ym lah ban len ba ki khun shynrang ki dei ki païa kiba khlaiñ ban tei ïa ka ïing ka sem ha ka ïoh ka kot ka trei ka ktah ka kami ka kajih katba ki dang shong khynraw bad kim pat leit ïing briew. Kaba sngew synei palat ïa ka Jaitbynriew Khasi jong ngi, ka long ba ki khun shynrang nalor ba ki la pynroi pynman haïing hasem, haba ki la leit ïing briew ka jingtrei shitom jong ki bad ïa ka spah ka phew, ka kamai kajih jong ki hap ban iehnoh ha ïing kur. Hynrei ha ïing jong ka lok pat ki hap ban sdang thymmai bad lada dei ki ïing ki sem ki bym don ïa ki jaka ki puta, ki lyngkha ki risai, ki kper ki phrah ne ki khyndew ki shyiap lei lei ki khun shynrang kin ym ïoh bynta ei ei ruh em na ki kmie ki kpa shisien ba ki la leit ïing briew”.
U bah Lyngdoh u la ong ruh ba lada dei ki longïing longsem kiba don ïa ki jaka ki puta, ki khyndew ki shyiap bad ki dei ki kmie ki kpa kiba pyrkhat na ka bynta ka jingtrei shitom jong ki khun shynrang, ki ju don ka rukom ban ai bynta lang ïa ki khun shynrang ïa kaba ki ju khot “ka nong-khynraw”.
Haba batai ïa ka jingmut jong “ka nongkhynraw” u bah Lyngdoh u la ong ba ka ktien nong ka mut ka bai nong bad khynraw kamut u/ka samla ki bym pat shong kurim. U la ong ruh ba ka nongkhynraw ka mut ba ka dei ka bainong ba ki kmie ki kpa ki ai ïa ki khun shynrang kum ka bainong jong ka jingtrei shitom jong ki ban tei bad kyrshan ïa ka ïng ka em ha ka por ba kim pat leit ïng briew.
U la ong ruh ba haba phai sha ka riti ka dustur jong ka Jaitbynriew Khasi, ka la I donkam haduh katta katta ba ka Khasi Hills Autonomous District Council kaba long ka Dorbar ban thaw ïa ki aiñ, na ka bynta ban pynskhem ïa ka rukom ai bynta sha ki khun ba lada ki dei ki khun kynthei ne khun shynrang ki dei ban ïoh ïa ka bhah kaba mar kat juh.
Nalor kata u la ong ruh ba ka KHADC ka la don naduh u snem 1952 kata naduh ba ym pat ïoh ïa ka jylla ba pura. Hynrei katba nang slem ka jingtreikam jong ka Council imat ka la nang synjor bad ki nongmihkhmat kiba shong ha katei ka Ïing Dorbar, ki la kylla long ki Nongthaw skhim ym shuh ki nongthaw aiñ. Dei halor katei ka nongrim ba katba nang slem ka riti ka dustur jong ka jaitbynriew Khasi, ka la nang sakma bad nang jah suki pa suki.
“Lada ka long kumba ka long mynta ym don jingartatien ei ei ba wat ïa ka jait ka kynja ruh kin sa shna ba dei ban shim jait noh na u kpa. Ym lah ban len ïa kata ba don na pdeng ki nongmihkhmat kiba la long mynshuwa kum ki Executive Member ka KHADC ïa ki khun ki shim jait ha lade kane ka dei kawei ka nuksa kaba kum ka jaitbynriew ngi hap ban pyrkhat bha na ka bynta ka lawei”, u la ong.