Rakhe ka ophis DM&HP ïa ka sngi ban ïada na ka jingïap da kaba dkhat jubor ïa la ka jingim
‘Ka jingduh jingkyrmen’ kawei ka daw ba pynlong ïa ki briew ba kin thmu ban shim ïa la ka jingim: ADC

Mawkyrwat, ‘Nailur 09: Ka office jong ka District Mental & Health Programme (DM&HP) kaba hap ha ka jingpynïaid jong ka ophis jong u District Medical & Health Officer (DM&HO), South West Khasi Hills District, mynta ka sngi ka la rakhe ïa ka sngi ‘ban ïada na ka jingïap da kaba dkhat jubor ïa la ka jingim’ ne ka ‘World Suicide Prevention Day’ halor ka phang, “Ban ai ki jingïarap ïa ki briew kiba don jingthmu ban shim ïa ka jingim la jong” (Creating Hope Through Action), kaba la pynlong ha Mawlangwir Indoor Hall ha kaba u bah L.K. Tariang, Additional Deputy Commissioner, South West Khasi Hills District u la long kum u kongsan.
U bah L.K. Tariang, Additional Deputy Commissioner, South West Khasi Hills District haba kren ha ka jingïalang u la pynkynmaw ba, ‘Ka Jingduh Jingkyrmen’ ka dei kawei na ki daw kaba pynlong ïa ki briew ba kin shim ïa la ka jong ka jingim. Namarkata, u la ai jingmut ba haba ngi don ka jingduh jingkyrmen ngim dei ban shim tang na kawei ka lynti hynrei dei ban thaw pat ki lad ki lynti ban weng ïa kum kita ki jingeh da kaba pan ki jingïarap na ki la ïing la sem, na ki para briew, na ki ‘riew niam ne ba wad ki lad ki lynti ruh na ki doktor namar lada lyngkot ka jingmut jingpyrkhat bunsien ki briew ki poi sha ka apot ban shu bthat ïa la ka jingim.
Ha ka jingkren jong u u la ai jingmut ruh ba ki jingpynkmen ne ki jingpynbyrngiah lyngba ki kam kiba bun kum ka jingïalehkai ha ki bynta bapher bapher ka wanrah ruh ïa ka jingjop ha ka ban pynduh ïa ka jingkhuslai mynsiem jong kiba bun da kaba ong ba ka jaidbynriew kaba khih lyngba ki jait prokram bapher bapher ki kham duna ki kam sniew. U la bynrap shuh shuh ba ha ka jingim briew ki don shibun ki jingeh bad jingjynjar la ka long ha ki kam ba ki trei, ha ki jaka pule bad ha kiwei de ki bynta, kumta ban weng ïa kine bad ban nym poi ha u pud jong ka jingsngewsih u la pynkynmaw ba ka long kaba donkam ban long ki briew kiba ïai shah lyngba ki lad jingïarap.
Namarkata, u la kyntu da kaba pyni ba ka long kaba donkam ba naduh ki kmie ki kpa, ki SHGs, ki VO, bad baroh kin ai ka jingïatreilang lang bad ban don ka jingïamir jingmut bad don ka jingïakren ha ki bynta bapher bapher khnang ba kum kine ki jingjia kin duna bad ban long ki nongkylla dur ha ka imlang ka sahlang baroh kawei.
Ka jingthmu jong kane ka program ka long ban ai jingshai shaphang ka jingïada na kaba bthat ïa ka jingim lade ne shimnoh ïa ka jingim lade. Ban kyntiew ruh ïa ki nongshong shnong ban ïatreilang bad pynkhlain ïa lade ban tip bniah/peit bniah ïa ka jingpynmynsaw ïa lade bad shim ïa ka jingim lade lyngba ka lad jingïada ne prevention action. Kine ki lah ban long lyngba ki lad ai jinghikai ne training ïa ki nongtrei hapoh ka tnad ka koit ka khiah ne health care providers bad kiwei pat ki ba lah ban ïarap ne kiba trei ha kane ka bynta. Ki jingtip babha bad ba donkam na ka bynta ki briew baroh kynthup ïa ki samla bad ban ïaleh ban pynsngewthuh ne kren ha ïing ha sem ne ha skul. Ha kane ka sngi la wa ïashimbynta da ki Self Help Groups (SHGs) bad ki Village Organisations (VOs) jong ka Shnong Mawlangwir.
Ïa ka jingialang ha kane ka sngi la pynïaid da u Dr. W.L. Narry, District Nodal Officer jong ka ophis District Mental Health Programme (DM&HP) bad u la ai ruh katto katne ki jingtip lyngba ki data, ba ha Ri India ha u snem 2020-21 ka kiew haduh 70% ha kaba haduh 1 lak tam ki briew ki ïap na ka ki shu bthat bad shim ïa la ka jong ka jingim kata 450 ngut man ka sngi bad 18 ngut man ka minit.
Ïa ka phang pdeng jong ka kane program la kren da ka kong Evenearly Syiemiong, Case Registry Assistant, DM&HP, South West Khasi Hills District, katba ka kong Banisha Snaitang, Psychiatric Nurse jong ka District Mental Health Programme (DM&HP) ka la kren halor kaei ki daw ba ka pynlong ïa ki briew ba kin shim bad bthat jubor ïa la ka jong ka jingim bad ïa ki katto katne ki lad jingïada ban pyllait ïa ki na kane ka apot.
Kiwei pat ki nongkren ki long ka kong R. Kharlyngdoh, Block Projeck Manager, MSRLS, Mawkyrwat Block, ka la kren ïa ki bynta jong ka MSRLS lyngba ki SHGs ha ki shnong ki thaw kiba ka thong ka long ban rad-dyngkhong ïa ka jingduk ha ki shnong ki thaw.
Ka kong N. Hahshah, Panel Lawyer, District Legal Service Authority (DLSA), South West Khasi Hills District ka la kren ha kaba ïadei bad ki katto katne ki aiñ kiba dei na ka bynta ki briew kiba thmu ban shim ïa la ka jong ka jingim ne kiba pynbor ïa kiwei pat ba kin shim ïa ka jingim la jong.
U bah W.L. Nongpluh, MPS, Additional Superintendent jong ki Pulit, South West Khasi Hills District pat u la ïathuh ïa ki katto katne ki bynta kiba ïa dei bad ka data ba ha ka South West Khasi Hills District ba katkum ka data ba la ïoh lum ka long ba kiba pynïap ïa lade ne suicide ki don haduh 9 ngut ha u snem 2021-‘22. Shuh shuh katkum ka jinglum jingtip ula ïathuh ruh ba ka Meghalaya ka wan ha ka kyrdan kaba 23 napdeng ki 29 tylli ki jylla na ka jingdon jong ki briew kiba bthat ïa la ka jong ka jingim.
Ïa kane ka prokram la pynshit pynshngaiñ da ka jingrwai kyrpang na u bah B. Lyngdoh Marshillong, Ward Assistant, District Mental Health Programme (DM&HP) bad ka skit ba lyngkot na ka NKD Wann Group, Mawlangwir.
Ïa ka jingkren khublei ha kane ka sngi la ïoh na ka kong Lidia Lyngdoh, Secretary ka Chirynjup Village Organization, Mawlangwir.