24.82 klur ngut ki briew ka India kiba la lait na ka jingduk ha ki 9 snem kam ka sorkar NDA

New Delhi, Kyllalyngkot 15 : 24.82 klur ngut ki briew ki la lait na ka jingduk ha kine ki 9 snem ba la dep kam ka sorkar NDA ba la ïalam da ka BJP. Ki jingshem jong ka Jingthoh ‘Multidimensional Poverty in India since 2005-06’ jong ka NITI Aayog ka la ong ba kane ka dei namar ki sienjam ba la shim da ka Sorkar ban peit lut ïa baroh ki bynta jong ka jingduk hapdeng u snem 2013-14 haduh u snem 2022-23. Kane ka jingthoh ka dei kaba la pyllait paidbah mynta ka sngi da u Prof Ramesh Chand, dkhot ka NITI Aayog ha ka jingïadon lang u B. V. R. Subrahmanyam, CEO NITI Aayog. Ka Oxford Policy and Human Development Initiative (OPHI) bad ka United Nations Development Programme (UNDP) ki la ai jingkyrshan ha ki kam teknikal na ka bynta kane ka jingthoh.
Ka Multidimensional Poverty Index (MPI) ka dei ka rukom treikam ba la pdiang ha kylleng ka pyrthei kaba peit ïa ki bynta jong ka jingduk ka bym sahkut tang ha ka jingduna pisa. Ka rukom treikam ka MPI ka dei kaba don nongrim ha ka rukom treikam Alkire and Foster (AF) kaba ithuh ïa ki briew kum kiba duk da kaba buh nongrim ha ki kyrdan kiba la saiñdur ban ithuh ïa ka jingduk tasam, kaba ai sa kawei ka rukom peit kaba pher ïa ka jingpeit tang ïa ka
jingdon pisa.
Katkum kane ka jingthoh, ka India ka la kham duna ka jingduk ha ka ri na ka 29.17% ha u snem 2013-14 sha ka 11.28% ha u snem 2022-23 lane ka jingduna kaba 17.89 percentage point. Ka Uttar Pradesh ka dei kaba bun tam ka jing duna ha ka jingdon ki briew kiba duk ha kaba 5.94 klur ngut ki briew ki la lait na ka jingduk ha kine ki 9 snem bad la bud da ka Bihar kaba don 3.77 klur, Madhya Pradesh kaba don 2.30 klur bad Rajasthan kaba don 1.87 klur.
Kane ka jingthoh ka pyni ruh ba kane ka jingduna ki briew kiba duk kaba kheiñ da ka jingpyndonkam ïa ka rukom kheiñ exponential ka kham stet hapdeng u snem 2015-16 haduh u snem 2019-21 (10.66% ka jing duna ha ka shi snem) haba ïanujor bad u snem 2005-06 haduh u snem 2015-16 (7.69% ka jing duna ha ka shi snem). Baroh 12 tylli ki dak ka MPI ki la pyni ïa ka jingïaid shaphrang ha ka por ba la peit. Ban sngewthuh ïa ka jingduk ha u snem 2013-14 ha kaba ïadei bad ka por mynta (lane na ka bynta u snem 2022-23), la pyndonkam ïa ki jingantad namar ka jingduna ka data na ka bynta kine ki por.
Katto katne ki sienjam kiba peit ïa baroh ki bynta ka jingduk ki la wanrah ïa ka jinglait haduh 24.82 klur ngut ki briew na ka jingduk ha kine ki 9 snem ba la dep. Namar kane, ka India ka lah ban kot sha ka thong SDG ban pynduna shiteng ïa ka jingduk shuwa u snem 2030. Ka jingtrei shitom ka Sorkar bad ka jingkut jingmut ban kyntiew ïa ka jingim jong ki briew kiba shem jingeh tam ki dei kiba la ïarap bha ha kane ka jingjop.
Ka Sorkar India ka la jam shaphrang ha ka jingkyntiew ïa ka jingim jong ki briew ha kaba ka thmu ban pynduna ïa ka jingduk ha baroh ki bynta. Ki sienjam kum ka Poshan Abhiyan bad Anemia Mukt Bharat ki la plie ïa ki lad ïoh jingsumar bad kane ka la pynduna ïa ka jingduh jingshakri. Ha ka jingpyntreikam ïa kawei na ki kam ba heh tam ban ai jingshngaiñ ha ki mar bam, ka Targeted Public Distribution System hapoh ka National Food Security Act ka ai jingshakri ïa 81.35 klur ngut ki briew ha kaba ka pynbiang mar bam ïa ki briew ha ki jaka sor bad ki jaka nongkyndong. Ki rai ba dang shen, kum ka jingbteng sa san snem ïa ka jingai ei ia ki mar bam hapoh ka Pradhan Mantri Garib Kalyan Anna Yojana ki pyni ïa ka jingkut jingmut ka Sorkar. Ki prokram bapher bapher ba peit ïa ka koit ka khiah jong ki longkmie, ka jingsam ïa ki tyndong gas lyngba ka Ujjwala Yojana, ka jingpynpoi bording elektrik lyngba ka Saubhagya bad ki prokram kiba wanrah jingkylla kum ka Swachh Bharat Mission bad Jal Jeevan Mission ki la kyntiew ïa ka rukom im bad ka bha ka miat jong ki briew. Shuh shuh, ki prokram ba kyrpang kum ka Pradhan Mantri Jan Dhan Yojana bad PM Awas Yojana ki la don ka bynta ba khraw ha ka jingplie lad ha ki kam kiba ïadei bad ka pisa bad ka jingpynbiang ki ïing sah ba bha ïa kiba duna jingïoh.
Katba ka rukom treikam jong ki jylla ka ïapher, ki don katto katne ki jylla kiba ju long kiba bun ki briew kiba duk mynta ki la ïaid shaphrang ban ïarap ïa ki briew ba kin lait na ka jingduk bad kane ka la pynduna ïa ka jingïapher hapdeng ki jylla ha kaba ïadei bad ka jingduk. Lyngba kane, ki jingeh ban ïoh ïa ki jingshakri ki dei kiba dang pynbeit kloi kloi khnang ba ka ri kan lah ban khmih lynti ban kylla sha ka ri kaba la kiew shaphrang lane ka Viksit Bharat @2047.