U briew uba koit ba khiah ha ka jingmut jingpyrkhat u don ha ka met kaba koit ba khiah: Renikton Tongkhar

Mawkyrwat, Risaw 11: Ka ophis jong ka District Mental & Health Programme (DM&HP), South West Khasi Hills District ha ka ryngkat ka jingïatreilang bad ka ophis jong ka District Legal Service Authority (DLSA), South West Khasi Hills District, Sngap Syiem College, Mawkyrwat bad Martin Luther Christian University (MLCU), Shillong ka la rakhe ïa ka World Mental Health halor ka phang, “Mental Health is a Universal Human Right” ha Conference Hall jong ka Sngap Syiem College, Mawkyrwat ha kaba u bah Renikton Lyngdoh Tong-khar, MLA, Mawkyr-wat Constituency u la long kum u kongsan.
U bah Renikton Lyngdoh Tongkhar, MLA, Mawkyrwat Constituency, haba kren kum u kongsan jong kane ka program u la kren halor ka koit ka khiah kaba biang ha ka liang ka jingmut jingpyrkhat bad ka jingbit jingbiang ha baroh ki bynta u briew. “Ka jingkoit jingkhiah ka long kaba kongsan kham palat ba ïa ka koit ka khiah ha ka met ka phat, da kaba ong ruh ba u briew uba koit ba khiah ha ka jabieng ne ha ka jingmut jingpyrkhat u don borabor ha ka met kaba koit ba khiah”, ong u bah Renik. Kumta u la kyntu ïa iwei pa iwei kiba ïaid lyngba ne kiba don jingduna ha ka koit ka khiah ha ka jingmut jingpyrkhat ki dei ban wad jingïarap na kiba ha ïing ha sem, ki parlok ban ïoh jingïarap ne jingïatreilang khnang ban ïoh ka ka jingsngew laitluid bad ban ïoh jingkyrshan ha ka ban wad ki jingpynkoit ne jingbha ha ki jingeh bashem ha ka jingim bad jingmut jingpyrkhat.
Shuh shuh u la pynshai ruh halor ka jingkyrpang ha ka ban ïada na kaba kren beiñ ne i beiñ ïa ki briew kiba shem ki jingeh bapher bapher ha kaba ïadei ba ka koit ka khiah ha ka jingmut jingpyrkhat hynrei dei ban ai ïa ki ïa ki jingïarap kiba donkam bad synran ruh ïa ki. U la pyntip ruh ba ka sorkar jong ka Meghalaya ka la pdiang ïa kyndon aiñ kaba ïadei bad ka koit ka khiah ha ka jingmut jingpyrkhat (Mental Health Policy) jong ka jylla ka thmu ban kyntiew ha baroh kiba ïadei ba ka koit ka khiah ha ka jingmut jingmut jingpyrkhat bad ka bha ka miat bad ruh ban don ka jingïohlad bha ban ïada na ki jingpang ba kham ïoh bha ki briew bad kiba jur ha kaba ïoh ha ka liang ka jingmut jingpyrkhat.
Haba kren halor ka phang Pdeng, “Mental Health is a Universal Human Right”, ka Chief Legal Aid Defence Counsel, District Legal Service Authority, South West Khasi Hills District, Mawkyrwat, ka kong Nosmi Hashah ka la khot ïa ka jingïatreilang jong ki briew bad ka shong ka thaw ban kyntiew bad ïada ïa baroh ha ki liang ka koit ka khiah ha ka jingmut jingpyrkhat kum ka hok longbriew manbriew. “Ka jingdon jong ka jingmut jingpyrkhat kam shym dei ka daw ban duh noh ïa ka hok longbriew manbriew lane ban shah kyntait noh na ka jingimlang ha shnong ka thaw bad shah i-beiñ,” ka la ong.
Ka kong Nosmi Hahshah ka lah kren ruh halor ka ‘Mental Healthcare Act, 2017,’ kaba kynthup ïa ka jingïoh ïa ka jingïada ne jingkyrshan halor ka koit ka khiah ha ka jingmut jingpyrkhat, ka hok ban imlang ha ka shnong ka thaw, ka hok jong ka jinglong kawei ne kajuh bad khlem don kino kino ki jingshah shilliang, ka hok jong ka jingtip lang, ka hok ban ïoh ki jingtip halor ki dawai ne ki jingpynkoit, ka hok na ka bynta ki jingshaniah ne confiden-tiality, ka hok ban ïoh ki jingïarap halor ka aiñ, ka hok ban ïoh ban buh ïa ki nongïarap ne nongïada bad kumta ter ter da kaba thmu ban pynshong nongrim ne pynskhem ïa ka hok jong ka bha ka miat jong uwei pa uwei u briew ha ka liang ka koit ka khiah ka jingmut jingpyrkhat.
Kiwei pat kiba kren ha kane ka bynta jong ka koit ka khiah jong ka jingmut jingpyrkhat ki kynthup ïa u Dr. W.L Narry, Nodal Officer, District Mental & Health Programme (DM&HP), South West Khasi Hills District, u Dr. K.K Nongsiej, Principal Sngap Syiem College, Mawkyrwat bad kong Aliscaia Swett, Deputy Registrar, Martin Luther Christian University, Shillong.
La pynïaid ïa ka jingïalang da u Deputy Commissioner, South West Khasi Hills District, Mawkyrwat, bah T. Lyngwa, IAS, katba ka kong A. Lyngkhei, Clinical Phycologist, District Mental & Health Programme (DM&HP), South West Khasi Hills District kaba la ai ki kyntien jingkhublei.
Ha kane ka sngi hadien ka jingïalang ka la don ruh ka bynta ba la shim da ki samla pule jong ka Psychology Department, Martin Luther Christian University (MLCU), Shillong kaba ki khot ka Beautiful Mind (a peer Psycho education) bud da ka jingïa-pashat jingmut ne jingïakren hapdeng ki samla pule jong ka Martin Luther University, Shillong ryngkat ki samla pule jong ka Sngap Syiem College, Mawkyrwat.