Nalor kaba ai jinghikai donkam ruh ki polisi ban pynneh mei mariang

Tesar Marweiñ
Nongstoiñ, Jylliew 02: Sa tang kumba ar sngi ba ki paitbah jong ka pyrthei shi tyllup kin ïoh ban rakhe ïa ka World Environment Day lane ka sngi pynneh mariang kata ha ka san tarik Jylliew kum ba ju leh man la u snem. Ym lah ban len ba ha katei ka sngi ki ophis sorkar, ki skul, ki College bad wat ki kynhun sengbhalang bapher bapher ruh ki don ïa ki prokram pynneh mariang ha la ki jong ki jong ki jaka.
Haba phai ha ka jingpynlong ïa ki prokram bapher bapher, la ju lap ba shuwa ban sdang ïa ki bynta ba ki dei ban leh, la ka long da kaba ïaid paitbah ha surok bad rah placard da kaba thoh ïa ki jingthoh ban pyni sha ka pyrthei ba ki ieit mariang, ki ju pynlong shuwa da ki kynja jingïalang ban pynshai halor ka jingsdang jong ka jingpynlong kyrpang ïa katei ka sngi.
Nalor kata ki ju pynshai ruh kumno ban pynneh pynsah ïa ka mariang da kaba sumar ïa ki khlaw ki btap, ban kiar na kaba pynjot pathar ym tang ïa ki khlaw ki btap. Hynrei ban kiar ruh na kaba pynïap pathar ïa ki jingthaw kiba im ha ryngkew bad ha poh um ruh kumjuh. Ym lah ban len ruh ba katba nang mih ki snem ka mariang bad ki aïom ki nang kylla pyrdet, ka jingshit ka nang kiew ki jingpang ba laiphew jait ki nang roi.
Shuh shuh ki riew stad bad ki riew shem phang jong ki ri ka pyrthei na ka por sha ka por ki ju pynsngew ba ka Global warming bad ka climate change, ka la nang jur kat ba nang ïaid ki snem bad ki ju pynsngew ruh ba ka jingpynneh pynsah ïa ki khlaw ki btap ki dei kiba kongsan bad ka lad kaba bha tam ban pynduna ïa ka climate change bad ka global warming.
Ha kaba ïadei bad katei ka sngi pynneh mariang ki bor sorkar ki don ïa ka kabu kaba biang bha ban pynshlur ïa ki paitbah, khamtam ïa kito ki nongshong shnong kiba don shibun ki jaka kiba synlen bad ki jaka khlaw, ba ki la dep pom ban thang rnga ne pom dieng supply, da kaba mang pisa kyrpang na ka bynta jong ki ba kin pynlut ha kaba thung bujli da ki tynrai dieng kiba thymmai, namar la lap ba kito ki nongshong shnong kiba don shibun ki jaka khlaw ba ki la pom dieng supply bad thang rnga ki shu pom beit ïa ki dieng kiba mih thymmai. Shuh shuh naduh mynshuwa ka sokar ka ju pynsngew ba lada ki paitbah ki pom uwei u dieng ki dei ban thung pat shiphew tylli.
Katei ka jingpynsngew jong ka sorkar ka long kaba sngew tynnad, hynrei ka donkam pat ban pynlong da ki jingpynshai paitbah ha kylleng ki shnong, da ka ba thaw ruh ki policy kiba biang ki ban ai jingmyntoi ïa ki nongshong shnong kiba don ïa ki khlaw kiba ki la dep pom, khnang ba kin sngewthuh kumno ban pynneh pynsah ïa ki khlaw ki btap.