Leh aiu ka Animal Birth Control Committee haba jyllei ki ksew surok

Wat la ka sorkar ka la pyntip sha ka ïing bishar High Court jong ka jylla ba ka la dep thung ïa ka Animal Birth Control Committee (ABCC) ban peit ba ki ksew surok kin duna da kaba ai dawai injek ïa ki ksew kynthei ba kin ym kha khun bad kumjuh ruh ban kem bad set ïa ki ksew surok ha kawei ka jaka, hynrei ka jingshisha pat ka long ba kat shaba leit ha kane ka nongbah Shillong la ïohi ïa ka jingjyllei kita ki ksew surok khamtam ha ka aiom shong kurim ki ksew ki briew kila tieng ban ïaid da ka kjat namar tang bakla tiak la shah dait ha ki kynhun jong ki ksew surok.
Kat kum ka jingpyntip jongka sorkar sha ka ïing bishar la pynpaw ba la dep thung ïa kane ka Committee ha baroh ki district lait noh sa tang ha South Garo Hills bad West Jaintia Hills, hynrei ka jingkylli ka long aiu kane ka Committee ka treikam bad leh baroh shi katta namar ym pat ju ïohi ba ki briew jong kane ka committee kin kem ïa ki ksew surok. Ha ki por ba mynshwa katba ym pat treikam pyrkhing ka aiñ khang pyniap pathar ïa ki mrad kaba la tip Prevention of Cruelty to Animals Act, 1960, ka Municipal ka ju siat iap ïa ki ksew surok kata kito ki ksew ki bym don tiket na ka Municipal. Hynrei mynta pat ba la treikam pyrkhing kane ka aiñ ka Municipal ruh kam nud shuh ban leh kumta namar tang bakla la ngat ha ka aiñ.
Hooid kam long hi ruh kaba suk ban buh da ka jaka ban ri ïa ki ksew namar kumno keiñ yn lah ban ri da ki spah spah tylli ki ksew. Namar ban ri ïa ki ksew donkam da ki briew kiba la ïoh jingpyntbit bha ba kin nang ban ai dawai dashin, ka rukom ai bam bad khamtam ban peit ba kin ym ïadait bad lait na ka jingmynsaw. Hynrei lada ym leh kumta ruh ka buh ïa ki briew ha ka jingma kaba khraw namar kine ki ksew surok ba ki ïadait kulmar bunsien ki ju lamwir bad da ki lamwir ki dait pathar ym tang ïa ki para ksew hynrei wat ia ki briew ruh kumjuh.
Hooid lada buh ïa kata ka jaka ri ksew ka jingkylli ka long katno ngut ka sorkar ka hap ban thung briew, nalor kata sa ka bai bam ïa ki ksew bad ka bai dawai jongki. Nangno ka sorkar kan ïoh pisa ban pynlut namar wat tang mynta kiba bun bah ki nongtrei sorkar kim shym la ïoh tulop wat da ki bun bun bnai. Kine ki nongtrei sorkar ki bym ïoh tulop ki dei naduh kito ki Home Guard kiba pynïaid kali ha nongbah Shillong, lada kim don sa kine lei lei ym tip shuh tang ban leit shano shano ruh ym long shuh. Nangta ki don kiba trei ha ka tnad ka koit ka khiah kiba duh tulop da ki bun bun bnai, bad kiwei kiwei kiba ym lah niew satia.
Dei kane ka jingleh jongka sorkar ba kam shim khia ban peit ïa ka khia ka shon jong ki nongtrei jongka hi ba sa shah kynnoh ha ki paidbah ban pynlong tamasa te ka don ka pisa hynrei ban siew tulop ïa ki nongtrei sorkar te ym don. Na kata ka daw lada buh ïa ka jaka ri ia ki ksew ruh ïoh lashai la shisngi tang ka bai bam ruh ka sorkar kam lah ban pyndap . Kaba kongsan hi ka long beit ban kem bad injek ïa ki ba kin lait na ka jinglam wir.
Nalor kata ka donkam ka jingïatrei lang hapdeng ka tnad Municipal bad ka Veterinery ban thaw lad kumno ban pynduna ïa kine ki ksew surok namar ym lah ban len ki la jyllei shaba palat pud ha kane ka nongbah Shillong. Don lei lei kito ki ksew kiba mynsngi ki thiah shapoh khlaw bad mynmiet ki mih sha surok ki la long kum ki mrad khlaw ba kim salia ïano ïano ruh. Kitei ki tnad ki donkam ban ïamir jingmut bad weng ïa kane ka jingeh kaba buh ïaki paid nongshong shnong ha ka jingma kaba khraw khamtam haba leit ba wan ha ka por miet. Ban tehlakam ïa kane ka jingroi ki ksew surok, ka sorkar ka dei ruh ban pyntreikam pyrkhing bha ïa ka Animal Birth Control (Dogs ) Rules 2001 ha baroh ki district jongka jylla.