L ano ngin ïohi ïa ka Sngi ba kan shai halor u pud u sam hapdeng ka Meghalaya bad Assam namar haduh kine ki sngi kiba bun ki paidbah ha ki jaka khappud ka Meghalaya ki hap ban mad ïa shibun ki jingeh nalor ka jingeh ba ki ïa kynduh ha kaba ïa dei bad u pud u sam ba ki ar jylla haduh mynta kim pat lah ban pynbeit ïa u pud u sam ba la palat 50 snem tam ba ka jylla Meghalaya ka la ïoh la ka jong ka jylla. Ka long ruh kaba sngewsangsot tang namar u pud u sam ngi la duh noh ïa bun ki mynsiem ba kordor namar bad mih bun ki jingïakynad haduh ba hap ban ïaleh pyrshah bad ban pyndonkam da ki wait ki sum kaba long ka jingeh shisha ïa ki paidbah ha khappud.
Ka jingjia jong ka jingïakynad ha Lapangap ha kine ki khyndiat sngi kaba la wanrah ka jingduh noh ïa kawei ka mynsiem briew ka dei kawei na ki jingjia namar ka jingbym pat lah ban pynbeit ïa u pud u sam. Kawei na ki daw ka dei ba ki Karbi ki shim kabu namar ba kiba bun ki jaka rep jaka riang jong ki nong Meghalaya ki hap sha u pud u sam ka Block I kaba dang don hapdeng ka jingïakajia haduh mynta bad kaba ym pat lah ban pynbeit satia.
Lada phai sha ki jaka khappud ka Meghalaya lah ruh ban sakhi haduh mynta kiba bun ki shnong kim don satïa ïa ki lynti ki synkien kiba bit babïang bad don ruh ki shnong kiba hap ban pyndonkam da ki surok jong ka Assam namar ba ka sorkar Meghalaya haduh mynta kam pat lah ban shna la ki jong ki surok ban pynsuk ïa u paidbah ha ki jaka khappud.
Ka long ruh kaba sngewsangsot nalor ba ki paidbah ki ïa kynduh ïa ki jingeh ba dei na ka daw u pud u sam, hynrei haba phai ruh sha ki kam pynroi kiba bun ki shnong ha ki jaka khappud ki dang sahdien shisha ha ka lïang ki kam pynroi.
Ynnai ïa kren ïa kata ka kam pynbeit pud pynbeit sam ba ka jylla ka la ïaid lynti mynta la palat san phew snem tam, hynrei kaba kham sngewkhïa shuh shuh ka long ba tang ki kam pynroi ba u paidbah u dei ban ïoh ruh kiba bun ki shnong ha ki jaka khappud ki dang shah iehnoh beiñ haduh mynta. Lada phai sha ki shnong ha ki jaka khappud, naduh ki shnong ba hap ha ki khappud ka Jaintïa Hill, West Khasi Hill bad Ri-Bhoi District bad wat ha Garo Hills ruh ka long kumjuh. Kiba bun ki shnong ki hap ban sah ha ka jingsohsat bad ka jingeh kaba ym lah ban tip da mano mano ruh, hynrei lait noh tang kito ki paidbah khappud kiba la mad ïa ka jingdung u shïah ha ki kjat jong ki kiba sngewthuh shisha katno ki mad ïa ki jingeh.
Ki shnong ha khappud ki ïa kynduh jingeh ym tang ba kim don ïa ki surok kiba bit babiang, hynrei naduh ka umbam ka umdih, ka pule ka puthi, ka koit ka khiah namar ba ka sorkar haduh mynta kam don satia ïa ka thong kumno ban kyntiew ïa ki paidbah ha khappud.
Ka long ruh kaba sngewphylla tang ban kyntiew ïa ki paidbah ha ki jaka khappud bad ban nym shah klun ïa ki jaka ki puta ha ki jaka khappud, ka sorkar Assam ka don ïa ka buit treikam ba kyrpang kumno ban kyntiew ïa ki paidbah ha khappud bad ki da shim khia ruh ban wan rah ïa ki skhim pynroi bapher bapher, hynrei haba phai pat sha ka sorkar Meghalaya la kut tang ka jingïakren bad ka kular, khlem da lah ban pyntreikam da ki kam kumba leh ka sorkar Assam. Ka jingkylli ka mih ruh hangne, lada ki paidbah ha khappud ki dang shah iehnoh beiñ ha baroh ki liang jong ki kam pynroi mynta ba la ïaid lynti la palat 50 snem tam, lano pat kin kiew ha ka roi kapar lada kum ka sorkar kaba long ka kmie kam phai ïa ki khmat ban peit kyrpang ha ki jaka khappud.
Kum ka sorkar kaba long ka kmie ka la dei ban phai khmat kyrpang noh sha ki paidbah ha khappud kata ban peit kyrpang naduh ki jingdonkam ha ki lynti ki synkien, ki umbam ki umdih, ki bording ilektrik, ka pule ka puthi, namar lada ka don ka kam pynroi ha ki jaka khappud ka long ruh shibynta ba ka sorkar ka lah ban ïada ïa u pud u sam bad kumjuh ruh ba ki paidbah kin dangroi ha ka ïoh ka kot, ka pule kaputhi bad ha baroh ki lïang jong ki kam pynroi ba u paidbah u donkam. Na ka por sha ka por ruh ka sorkar ka ju pynbna paidbah ba kan shim khïa kyrpang na ka bynta ki paidbah ha khappud, hynrei kumba long haduh mynta kata ka thong ba la buh da ka sorkar ka la kut tang ha ka jingïakren bad khlem da leh da ki kam. Ban roi jylla bad ka ri, ka sorkar ka donkam ban phai khmat kyrpang na ka bynta ki paidbah ha ki jaka khappud bad lada kum ka sorkar ka kloi ban kit ïa ka eh ka shon bad ka jingsahdien jong ki paidbah, khlem pep kan long ruh ka jingkyrkhu ïa ka jylla ka ban lah ban kiew sted ha ki kam pynroi kumba kiwei kiwei ki jylla jong ka ri ki la kiew sted bha ha ka liang ka roi ka par bad ka ïoh ka kot. Ka la dei ruh ka por ba ym tang ka sorkar kan phai khmat ïa ka jingeh ki paidbah ha ki jaka khappud, hynrei naduh ki nongïalam seng bhalang, ki riew rangbah ba paw khmat ka jylla ruh ki dei ban noh synnïang da kaba ïa trei lang bad ka sorkar shibynta ban kyntiew noh ïa ki shnong ki thaw kiba dang sahdien ha ki jaka khappud.
