Kwah ka OCU ïa u CM ban shimkhia mardor ïa ka jingjaboh ka sawdong sawkun bad ki wah

Shillong, Naitung 02: ka Kynhun Operation Clean-Up (OCU) kaba donkti ban pynkhuid ïa ki wah naduh ka snem 2019, ki la kynduh ïa u Myntri Rangbah u Conrad Sangma, ba un shim khia haba ïadei bad ka sawdong sawkun. Ïa ka kynhun ba la ïalam da ka kong Patricia Mukhim, ki dkhot kiba don kumba 13 ngut ki la kyntu ïa u Myntri Rangbah ban khang noh ka jingpyndonkam ïa ki pla plastic kiba dei kiba pynjaboh tam ïa ki wah ba kidei ruh ki jaboh jabaiñ sha manla ki jaka. Ka OCU ka la banjur ruh halor ka jingdonkam ban peitbniah ïa ki kam tih maw bad dewïong ba beaiñ ha ka jylla naba ki long ka daw jong ka jingpom ïa ki khlaw bad ka jingpyntyrkhong ïa ki tyllong um.
Haba ong ba ka jingdon ki jaboh hapoh ki wah ka kynthup ruh ïa ka jingbret pathar ki menstrual pad, ki nappies kum ki Huggies, ki pla plastic dewbilat bad ki jaiñ. Ka Shubham, ka NGO bad ka non-profit organisation kaba donlang bad ka OCU ka la kyrpad ïa u Myntri Rangbah ban ïada ïa ki wah ba kin kylla long ki jaka bret ñuit.
Ka mat kaba khatduh bad kaba kongsan ka dei ka jingma hapoh ka pung Umïam ha kaba ki jaboh ki la wan tuid na ki wah na Shillong kiba la lang ha sawdong jong ka Lake.
Haba jubab halor kine ki kam, u Myntri Rangbah u la ïathuh ba la dep khang ban pyndonkam ïa ki pla plastic kiba hapoh ka 75 micron bad 300 gauge. U la kyntu ïa ka ophis jong u ban khmih ïa ki nongsam bad ki godown ne kiba shna lada ïa kine ki plastic kiba hapoh ka 75 micron bad 300 gauge dang pyndonkam ne em. U la pyntip ba ka la don ka jingsdang ban pynmih ïa ki pla biodegradable da ka Saindur Enviro kaba la khmih lynti ba kan sdang noh ha u Nohprah une u snem 2024.
U la ong ba ka long kaba donkam ban shai halor ka jingdon ki 1700 ki jaka tih maw bad Shyiap ba la kynnoh ba ki la treikam beaiñ naba bun na kine ki jaka tih dewïong ne tih maw tih shyiap la iehshrah noh.
Halor ka tih maw tih shyiap u Myntri Rangbah u la pyntip ba ka aiñ ka shah ïa kine ki kam ka sorkar kam lah ban phah khang lut naba ka ktah ïa ka kamai kajih ki nongshong shnong.
Halor ka jinglum khajna kaba dei ka Forest Royalty ba la lum da ka tnat Forest, ka sorkar Meghalaya, u Myntri Rangbah u la ong ba 50% ka khajna ki kam khlaw ka leit sha ki Autonomous District Councils (ADCs), hynrei u la ong ba kan dang don ka jingïakren ban ïabynta ïa ka khajna na ka bynta ban pynneh ïa ka sawdong sawkun.
Halor ki kam ba bret jaboh u la ong ba ka la don ka jingpynshlur ïa kiba sengkam lajong ban thaw ïa ki village waste recovery system ha ki shnong bad ki jaka sor. Ka IIM Shillong kaba ïatreilang bad ka OCU la aiti ïa ka kam ba kin sdang noh ïa ka waste management business plan kaba dei ka jingïakob jong baroh bad yn bei pisa ruh da ka sorkar kaba ïaid lang bad ka CM-Elevate programme. U Prof Teidor Lyngdoh ka IIM Shillong un ïalam ïa kane ka project.
U la ïathuh ruh ba ka la don ka jingsdang jong kawei ka local society ha West Khasi Hills kaba pynmih ïa ki organic sanitary pad na ka bynta ki samla kynthei ha katei ka thaiñ.
Haba ïaroh ïa ka jingtrei ka Shubham ban pynmih ïa ki sanitary pad kiba lah ban pyndonkam biang u la kynti ïa ki ban aiti ïa ka formal project proposal kaba don ka jingdonkam ban pynlut kaba lah ban bei napoh ka CM Fund.
U Myntri Rangbah u la kyntu ruh ïa ka OCU ban aiti ïa ki dur bad ki video halor ka jingjaboh ka pung Umïam khnang ban lah ban bthah ïa ki ophisar ban ïoh ïakynduh biang ban ïakren halor kane ka kam.
Lah ban kdew ba ka kynhun OCU ka kynthup lang ïa ka Team JIva, Martin Luther Christian University, Kiddies Corner School, Col Sishupal Security Company (CSSC), Shubham NGO, IIM Shillong bad kiwei kiwei ki briew kiba sngewkhia halor ka sawdong sawkun.