Khluit ka Rel u Ma Dhar: Ka Hindi u Lat : B.M.Lanong

0

Shillong, Lber 26 : Tip katno kiba ïakwah Rel bad katno kiba kwah Hindi?
Peit ba ïalam bakla ïa ka Rel da u Ma Sngiawbhalang Dhar Dy. CM ha Ing Dorbar bad ka Hindi u Lat ruh kam biang katkum ka Art 348 jong ka Constitution.
Wow! Ka jingkwah Rel kane ka Sorkar Meghalaya, kat haduh ba ka la pynlong ïa u Ma Sniawbhalang Dhar Deputy Chief Minister, ba un ïalam bakla hapoh Ing Dorbar, ha ka 22 tarik mynta u bnai, hana ba ka Khasi Hills District Council (KHADC) ka la dep ai jingmynjur (NOC) na ka bynta kane ka kam, na Tetalia sha Byrnihat.
Kane ka la pynlong pat ïa u CEM ka KHADC, Bah Titos Chyne, mar-mar ban pyrshah ïa katei ka jingkam u Dy. CM, ba ka KHADC kam pat shym ai kum kane ka NOC.
Ha ka jingshisha, kat ïa kane ka kambah, u Dy. CM uba la ju long MLA 4 sien kynthih, u la dei ban ngat hapoh ki kyndon ka Privilege Motion, kiba don ha ki Rule ka Assembly, lym kumta, kan sa sah-dak (precedent) ha ki por ki ban wan, namar kan sa pynmih jingkyllaiñ ruh, ba ïiuma, kum kane ka jingjia ka la jia teng ha u snem 2023 bad ka la shu kut noh. Lah ban leh kumta da ki Speaker ha ki por ki ban wan, da kaba kdew nuksa na kane ka jingjia kaba mynta, khamtam ha bym ïeng lang ki MLA ka liang pyrshah.
U Dy. CM pat un hap ïada ïalade, balei u kren kulmar kat hapoh ïingdorbar.
Ha Dorbar District Council, ngi la ju ïakren halor kane ka kam na ka por sha ka por bad dang ha u snem ba ladep, ka Ing baroh kawei ka da kyrshan ïa ka jingtyrwa jong nga ban pyrshah ïa ka jingwan ki Rel shane.
Tip balei ka Sorkar jylla pat ka kwah Rel katne-katne, haba lah dep ïoh sha Garo Hills bym don ba pynwit, kam la dei ban biang? Na ka bynta ka thaiñ Khasi-Jaiñtia te, kan ym wanrah jingmyntoi ei-ei, lait noh ïa ki shikham-arkham, ki mahajon Marwari bad ïa ki Marwari Khasi-Pnar, kiba pyrkhat tang ïa ka mynta, ïa uba bun te kan long beit ka jingïap suda.
Ki Rel ñiuma, ki lah ban pynkhie khohreh kai shipor-arpor, lait nangta kin bun ki jingma. Ki dieng ki siej shuwa ki ban ïap nyngkong, da ka jingshahmait, yn bud sa ki lum ki them ki ban shah pyntwa, ki shnong ki thaw ki ban kylla dur bad shah pynkynriah, sa ïa ki dulir long trai khyndew yn sa nang ïa peit, kumno, ïano bad lano yn siew dor bad kumta ter-ter.
Kumta yn paw shuwa ki jingkylla ki shnong- ki thaw, yn sa ïohi ruh shen ïa kita ki Rel ki ban sa wan par, ryngkat bad ki nongwan rung baphylla bad babun jait- bun rukom, phew rynjain. Mano ban khang? Shano shuh kita ki Syiem ki Sirdar, ki Myntri, shano kin ïa leit, haba ki bor Sorkar ki la ai ïa kaba phi kwah hi? Mano shuh ban peit ïa kita ki dulir ne ki pata khyndew bad kum kine kiei-kiei?
Kita ki Seng Bhalang kiba kit shisha ïa ki kam paidbah ruh, katno kin shan, namar yn mih sa kiwei pat ki ban ïa knieh lang, pynibor lang ban ïoh jingmyntoi.
Baroh-baroh ki ban kwah long trai, long malik lut ïa kita ki par dewiong, par-mawshun bad ïa ki jaka rep jaka riang. Dei ïa kum kine, ba dei ban peit bniah bha.
U Assam pat uba ha syndah un sa leh la ka bynta. Haba la kwah rhah palat, kwah lut yn poi sha ka duh lut.
Yn leit ud? Yn ud shano ha bym don nongsngap shuh? Kita kiba dei ban sngap ruh, bun kiba kynshoit mynta ban pynlong ïa kine kiei-kiei, te sa mano pat ban sngap?
Ki Naga te kiba stad shisha. Ki Rel ki poi tang ha ki rithor Dimapur, mynta da ki phew-phew snem, ym kumba long ma ngi shane. To kam pher lada ki wan ki Rel kit mar-mata tang haduh Khanapara-Byrnihat, kumba la ïa kren la slem.
Nga ban jur biang namarkata, ba ki Hima, ki Raid, ki Shnong ki thaw, ki Seng Bhalang bad ki paid kiba sngewkhia ïa kane ka kam, kin ieng lang kawei, bym bit ban shah ïa ki bor Sorkar ban pynrung ïa ki Rel sha kane ka thaiñ, da lei-lei.
U Lat kren Hindi
U Lat Phagu Chauhan ka jylla Meghalaya jong ngi pat, haba um lah bha ban pule ha ka Phareng, kumba pynshai u Chief Minister Conrad Sangma, hynrei u pule da ka Hindi ïa ka jingthoh jong u, ha ka sngi shong Dorbar Mang Tyngka, ha ka 20 tarik une u bnai Lber, ka shonghok ïa ka kynhun ki 4 ngut ki MLA Prah, ba kin woh nia bad ban mih noh shabar, kum ka dak jong ka jingpyrshah jong ki ïa u Lat, uba pule ha ka ktien Hindi, kaba ki MLA kim sngewthuh ei-ei, lait noh tip tang mano. Uba lah ban sngewthuh, lehse uwei lane arngut eh lada don.
Kata te kam da pher eh, sngewthuh ne ym sngewthuh, hynrei ka Constitution ka ri India, Art. 348, ka dew shai kdar, ba long katba long ïa kata ka ktien Hindi, hynrei ha Supreme Court bad ha ki High Court baroh, kynthup ha Ing Dorbar Thaw Aiñ Parliament bad ha baroh ki Ing Dorbar Thaw Aiñ ki jylla, ki jingthoh bad ki jingïakren kin long beit ha ka ktien Phareng.
Ai ba ka Sorkar Jylla kan sngewthuh bha noh ïa kane bad ban pynbeit noh ha u snem u ban wan, ba lada dang dei hi ujuh u Lat ruh, lada u praktis phareng bha noh shisnem, lehse la lah hi ban kem da ki nongsngap. Lym kumta, ka Sorkar ruh ka dei ban dawa ban phah da ki Lat kiba nang ïa ka ktien Phareng kumba la kdew haneng.

Leave A Reply

Your email address will not be published.