Kharoi ki bar jylla kiba wan die jingdie ha ki thaiñ Laitumkhrah khlem laisen

Bah John Wahlang
Lyngba kane ka jingthoh jong nga, nga kwah ban ai jingmut ïa ka KHADC ryngkat ki Sengbhalang kynthup ïa KSU, HYC, HITO, HNYF, HANM, FKJGP bad kiwei kiwei ba kin sngewbha ban peit pyrman ïa ka jingkharoi ki Dkhar kiba die jingdie ha ki lynti synkien jong ka sor Shillong kum naduh Laitumkhrah ter ter shaduh jingkieng Nongthymmai khamtam kito kiba dang shu mih thymmai ha Fire Brigade, lad ban leit sha Bethany Hospital ter haduh Hyundai Showroom bad kumjuh ruh ka pyrshah ka Gate ban rung sha Nan Polok hajan ka lynti ban rung sha Pinewood Hotel.
Kaba nga kwah ban buh jingkylli hangne ka long ba kumno kine kine ki Dkhar kiba die die jingdie ha kine ki jaka ki ïoh Trading License haba ïa kine ki jingdie kiba ki die ma ki la lah ban leh hi da mangi ki Khasi. Hato dei ki Dorbar Shong jong kine ki jaka mo ba ai N.O.C. ïa kine ki Dkhar ban shong die madan ha kine ki jaka?.
Kumno kito ki Dkhar kiba ju wan ïaid lyngba kylleng ki dong ha Ri Khasi jong ngi ki ïoh Trading License ban wan pyrta ban thied Tin Jot, die Jhur, Soh, Dohkha, Channa bad kiwei ki jait tiar? Balei ki Dorbar shnong ki shah wat kiwei ki para riewlum na Mizoram, etc ki ïoh kumno ban wan buh dukan ha ki shnong jong ngi kynthup ruh lang ïa ki Nepali ba pynthoh Team, die Momo, Pakora, etc? Lada u Khasi jong ngi un leit die jingdie kumne ha Manipur, Mizoram, Nagaland, etc tang hapdeng shi bnai un hap khang khyrdep ïa ki jingdie jong u.
Ki khyllah jait ban wan transfer sha Shillong kum dei ban wanrah ïa ki khun ki kti jong ki namarba ki knieh noh ïa ki admission ha ki Skul ba kynsai tam ha Shillong. Kine ki khyllah jait lada kim ïoh jaka pule ïa ki khun jong ki ha Shillong, ki dang don ka lad ka lynti ban phah pule ïa la ki jong ki khun jong ki sha la ki shnong ba ki wan. Hynrei kaba eh ïa ngi u Khasi ka long ba lada ngim ïoh admission ban pule ha ki Skul ba don ha ri lajong, ngin leit shaei lait noh tang kito kiba riewspah kiba lah ban phah pule sha kiwei pat ki jylla.
Katba ngi dang ap ïa ka Sorkar ba kan pyntrei kam ïa ka ILP, to ai ba ki Dorbar Shnong, Seng Samla Shnong, Seng Kynthei, etc kin sngewbha ban dang pyndonkam noh ïa ka ILP lajong da ka ban nym ailad ïa kiwei ba kin wan knieh ïa ka pliang jong ngi bad ruh ban nym shah shuh nangne shakhmat ban ai wai ïing ïa ki bym dei khasi ban wan sah ha ki shnong jong ngi lait sa tang ïa kito ki ba wan transfer ha ki Office bad kata ruh kim dei ban wanrah lang ïa ki Family jong ki shane. Ki khyllah jait kiba wan pule ha Shillong ki dei ban sah beit ha ki Hostel. Dei da ka jinglah khlieh dor ïa ka bai wai ïing da ki khyllah jait ba ki khasi jong ngi kiba wan na ki nongkyndong kim kot bor shuh ban siew bai wai ban sah ïing haba ki wan pule ha Shillong.
Namar kata, nga kyntu ïa ki Sengbhalang baroh ba ynnai ap ïa ka Sorkar ba kan pyntrei kam ïa ka MRSSA hynrei dei ban pynbor ïa ki nong pynïaid shnong ba kin pyndonkam hi ïa la ka jong ka bor ban nym ailad ïa ki nongwei ban wan buhai shnong ha Ri Khasi Jaiñtia. Ha ki snem 1979 bad 1987, bym pat don ka ILP lane ka MRSSA, la lah ban peh ïa ki Dkhar na Mawlai bad Jaïaw. Kumta ki Sengbhalang mynta lei lei ba ki la don la ki jong ki Unit hajan man la ki shnong ka sor Shillong, ki la la lah ban phah ïa la ki jong ki dkhot ban leit rung ha man la ki thliew ïing ha la ki jong ki shnong ban khynra ïa ki Poi Wir shi sngi.