Ka Saian bad Teknoloji bad ki samla ha kane ka juk ba mynta

0

Ka jingroi stet jong ka jingnang jingstad ne kata ka Saian & teknoloji ha kane ka juk ba mynta ka la long kawei na ka phang kaba la pynshaïong ïa kiba bun ki riew rangbah, namar ba bun hi kim nang kumno ban pyndonkam ïa ka, hynrei katba ki khynnah bad ki samla kiba dang shu khie ki la don lypa ha ki ïa ka jinglah ban kin ktait ïa ka. Ki ong ba kane ka dei ka juk kompiwtor bad ki khynnah kiba la kha ha kine ki 10 snem tam mynta kim don jingeh ban pyndonkam ïa ka wat la kim shym la ïoh kano kano ka jinghikai katba kiba kito kiba la kham heh ki suhsat ban pyndonkam lada ym dei ba ki la ïoh jinghikai lypa. Ka jingroi jong ka jingstad ka la long kaba stet haduh katta katta katba ym don jaka satia ban buh rieh ïa ka, namar ba kane ka pyrthei pynbna paidbah ne Media World kam lah ban set ïa kiwei kiwei baroh hynrei kat kiba la pynmih thymmai la pyni paidbah beit lyngba ki Telibishon ne internet. Hynrei ka long pat kaba donkam ban phikir bha ha kaba ïadei bad ka jingailad ïa ki khynnah ba kim dei ban long laitlan than eh ha kaba pyndonkam ïa kine ki tiar jingstad namar ba ka lah ban ïalam sha ka jingbakla.
Ki jingsngewtynnad barabor ki pynlong ïa ki briew ban long kiba kyrni, kumta kano kano ka kam kaba ki briew ki sngewtynnad ki ïai bteng ban leh bad ïai leh ïa ka. Ka jingsngewtynnad barabor ka khring ïa ka jingmut jongpyrkhat jong baroh bad bun ki duh wat ïa ka bor sngewthuh ban don da u pud khnang ba kan ym ktah ïa ka jinglong shimet bad ka jingmyllien briew. Ka jingkyrni palat ïa kano kano ka jingleh kaba ktah ïa ka jingim ka long ka jingmlien kaba sniew. Kum ka nuksa yn ym don kiba nud ban len ba ka kyiad kam dei ka jingdih kaba bang, kumjuh ruh dei ka jingbang bad ka jingsngew tynnad jong ki briew ban dih ïa ka kaba la pynkylla long ïa ki ban kyrni ban dih ïa ka bad ha kaba kut ki hap ha ka jingduhnong kaba khraw namar jong ka jingmlien kaba sniew.
Kumjuh ruh ki tiar kane ka juk stad ne teknoloji ba mynta ki khring haduh katta katta ïa ki khynnah kiba dang khie dang san khamtam ki khynnah rit kiba dang leit skul. Hooid ym baroh ki khynnah ki long kumta namar ba kum ki briew ngi don la ki jong ki jong ki jinglong bad ki jingsngew tynnad, hynrei ym lah ban len ba kiba bun hi ki ïapbieit bha ïa ki tiar teknoloji ba mynta naduh ki TV, ki Mobile, ki Computer, ki Games ba lai phew jait. Ha kine ki sngi ym tang ki khynnah kiba kham bit kham biang kiba lah ban ktah bad pyndonkam ïa kine ki tiar khamtam lei ïa ki Mobile bad Kompiwtor hynrei wat kito ki khynnah surok ruh ki lapmiet bha ban ïaboi ha ki dukan ïalehkai kompiwter (Cyber Cafe) bad pynlut ïa ka por bad ka pisa ban ialehkai namar ba ka don ka jingsngew tynnad, hynrei kane ka dei tang ka kam pynbyrngia namar ba kim lah ban ïoh jinghikai ei ei ban pynmyntoi ïa ki lait noh na kaba shu
Ki khun ki kti jong ki briew kiba riewspah lei ki biang lut ïa baroh ki jingdonkam bad ki khynah rit ha kine ki sngi ba mynta ki nang lut ban pyndonkam naduh ïa ki Mobile phone, Tablet, Kompiwtor bad kiwei pat. Ki don lei ki kmie ki kpa kiba ym ju kwah ban pynsngewsih ïa ki khun jong ki bad ki pynbiang lut wat ïa ki internet ba ki khun jong ki kin leh ïa ka internet ruh. Ha kine ki sngi ki khynnah kiba dang ha ka Klas IV-V ruh ki la nang bha ban pyndonkam ia ka internet. Nalor jong ka jingdon jong ki Social Network kum ka Facebook, Twitter bad kiwei pat ki khynnah ki lah ruh ban pyndonkam ïa kiwei pat ki site kiba lah ban ïalam bakla bad pynthut ïa ka bor pyrkhat bad ka jabieng ba dang lung jong ki. Kawei na ki jingmih kaba ym sngewtynnad ka long ba ki khynnah ki ioh jaka ban don paralok bad ruh wat bad ki briew ki bymithuh kiba lah ban shim kabu ia ka jinglong lui lui jong ki. Kaei kaba la mih na ka jingkyrni palat jong ki khynnah ha ki Facebook bad kiwei pat ki site nalor ka jingkyrni ban ïalehkai Game ka long kaba ym lah ban pdiang, don bun ki khynnah kiba duh noh ïa ka bor ban duriap ha ka jingpule jong ki.
Kumta ki kmie ki kpa kiba don shisha ka jingsgewkhia ïa la ki khun kim dei satia ban ailad ïa ki khun jong ki ba kin kyrni palat ha kitei ki jingpynbyrngia jong kane ka juk teknoloji. Ka Internet ka dei kawei ka bih bah kaba pynjot ïa ka bor pyrkhat ba dang lui lui jong ki khynnah. Ha ka Internet wat kiba bun ki samla bad ki rangbah briew ruh ki liem bad ka ktah haduh katta katta ia ka jingim briew. Ka dei kaba shisha ba ka pynsuk haduh katta katta ïa ki briew ban ïit ia kino kino ki jingdonkam hok jong ki. Hynrei kumba ong ka Phawer u Aesop, “Ka don ka ma ha ba la than eh ka suk” Kumta ki kmie ki kpa ki donkam ban long kiba phikir bad husiar bha ban peit ba ki khun kin ym ngop ha ka jingkyrni.

Leave A Reply

Your email address will not be published.