Ha kine ki sngi la ïohi ïa ka jingïatainia kiba bun khamtam ha rynsan Social Media halor ka jingleit ka sorkar Meghalaya sha ka Supreme Court ban ïakhun mukotduma biang sa shisien ban nym shah ïa ki nonghikai ban ïadon bynta ha ka kam saiñhima sima.
Kane ka jingleit kyrpad ka sorkar MDA -2 sha Supreme Court ka long hadien ba ka la rem arsien arwat ha ka mukotduma ha ka High Court of Meghalaya ha ka case pyrshah ïa u Bah Brighstarwell Marbañiang ha ka por ba u dang long u Nonghikai jong ka St. Anthony’s College bad u la dei ruh uba la pynïasoh bad ka Seng VPP. Hadien u Bah Bright u la jop ruh kum u MLA ka Mawlai ha ka eleksshon sha ka ïingdorbar Thawaiñ ka jylla mynta u snem 2023. Nalor u Bah Bright la don sa kiwei pat ki Nonghikai College kiba long Party ha kane ka Mukotduma ha High Court, ha kaba ka ïingbishar ha ka por ba long Chief Justice, u Nongbishar Sanjib Banerjee ka la rai pynksan ïa ki Nonghikai.
Mynta kane ka kam ka la poi ha ka Supreme Court jong ka ri India bad ka mukotduma ka dang ïaid ïa kaba ym sngew dei ban kynthoh ne ong eiei halor kane ka bynta. Hynrei kaei kaba ki paidbah ki ïatai ha ki rynsan ka long, la ka bha ne em ïa ki nongikai ban ïashim bynta ha ka saiñhima sima ne ka long ne em ban shah ïa ki nonghikai ban ïaleh elekshon bad ban long ki nonghikai.
Lada phai sha ka history jong ka jylla Meghalaya, naduh ba sdang jong ka jylla, ki la don ki nonghikai College kiba la long ki nongïalam ha ki seng saiñhiam sima ne ki Political Party bad ki la don ruh kiba la lon ki nongmihkhmat sha ïingdorbar Thawaiñ jong ka jylla. Ki la don ruh kiba hikai ha NEHU bad long ruh ki nongmihkhmat sha Assembly. Ki nonghikai kum u Dr. Barister Pakem, u Prof. Korbar Sing Phanbuh, u Dr. RS Lyngdoh. Nangta u Dr. Henry Lamin, u Dr. RC Laloo bad bun kiwei kiwei pat.
Ha kane ki snem kiba kham hadien ruh la ïohi ba kiba bun ki nonghikai ha ki College bad University ruh ki la ïa mih shakhmat ban long ki nongïalam bad ki nongtrei ha ki Political Party ha ki Party bapher bapher, kynthup ruh ha ka Seng NPP kaba ïalam ïa ka jingsynshar ha ka jylla naduh ka snem 2018, ha kaba ki la don ki nonghikai College kiba la pynïasoh bad kane ka Party.
Hynrei ym lah ban tip na kaei ka daw ba ka sorkar MDA kaba nyngkong, kata ha u snem 2021, ka la wanrah ïa ka aiñ ban nym shah shuh ïa ki nonghikai ban ïadon bynta ha ka kam saiñhima sima. Hynrei kaei kaba ilyngngoh pat ka long ba kiba bun ki nonghikai wat hapdeng kane ka jingkhang ka sorkar ïa ki nonghikai ban ïadon bynta ha ka kam saiñhiam sima, ki dang ïai bteng ban don ha ka seng NPP. Ñiuma, wat lada ka mukotduma ka dang ïaid ha ïingbishar, ka la sngewdei ba ka NPP kan dang shuwa na ki briew la jong, da kaba bthah ïa ki ba kin kin mih noh na ka Party ne ba kin shim ka jingkitkhlieh ban iehnoh ïa ki kam ba ki bat ha ka Party.
Hynrei ka jingsngew kiba bun hi, kumba la pynpaw da ki nonghikai ha ki skul ruh ba dei ban shah ïa ki nonghikai ba kin ïashim bynta ha ka kam saiñhima sima, namar kumba ong u Nongbishar ba la shongthaut ka High Court of Meghalaya, ba hato yn aiti ha ki briew ki bym don jingnang jingstad ban thaw aiñ ha ka jylla?. Kane kadei ka jingsngew jong kiba bun, namar ha ka kam synshar khadar hi kadei ka jon ki briew kiba la biang ka jingnang jingstad. Kiba bun hi ki kwah ban long kumta, shu ong ba ka riti synshar jong ka ri India kam buh kino kino ki kyndon na ka bynta ka kyrdan pule ïa ki briew ki ban long ki nongthawaiñ jong ka jylla ne jong ka ri hi baroh kawei.
Hynrei wat lada ka riti synshar kam kdew satia ïakata, ka bor pat ka shong ha ki paidbah nongjied, la ki kham lah ki briew kiba la don ka jingnang jingstad ban synshar ia ki ne ki kwah da ki briew kiba ka jingpule ka dang duna ne kikba la don ka jingnang jingtip ban pule ïa ki aiñ ba ki thaw na ka bynta u paidbah uba ki hi ki synshar. Ka bor ka shong ha ki paidbah ban sngapthuh, ban pule ban bishar na ka bynta ka jingsynshar kaba khambha ha ka jylla.
