Ki stad wad bniah hapoh US ki la ong ba lehse ki la lap kumno ban teh lakam bad wat ban pynkylla ïa ki katto katne ki jing rukom ba wanrah ïa ka jinglong tymmen, la kumno kumno ha ki khnai. Ka jinginjek da ka snam jong ki khnai ba dang rit ha kito ki khnai ba la kham tymmen ka pynkhlaiñ ïa ka bor jong ka jabieng, la lap ka jingwad bniah. Ki stad scientist ha ka Stanford University ki la thmu ban pyrshang ia kane ka buit ha ki briew da ka jingkyrmen ruh ba yn lah ban thaw ne pynmih ïa kita ki lad ai jingsumar ba thymmai na ka bynta ka jingshitom dementia. Tangba na ka liang jong ka kynhun treimon sngewbha ba wad bniah ïa ka jingpang dementia hapoh UK ka la ong ba ym shym la tip satia la kane ka lah ne em ban treikam ha u briew.
Ki don kita ki bynta ba don ha ka snam na ki khnai ba dang rit kiba lah ban ai bor ne pynkhlaiñ ïa ka jabieng jong ki khnai ba la tymmen khnang ba kan treikam kham bha kumba long kito ki khnai ba dang rit. Ha ka jingwad bniah, ïa kaba la pynmih ha ka nature Medicine, ïa ki khnai ba dang 18 bnai ka rta la ai da kita ki injekshon um ba long shi bynta jong ka snam (plasma) ba la shim na kito ki khnai kiba dang lai bnai ka rta. Kito ki khnai ba la shah ai injek ki lah ban leh kham bha ha kita ki jingtynjuh ïa ka bor kynmaw bad bor jabieng jong ki ban ïa kito ki khnai kiba ha kajuh ka rta ki bym shym la ïoh ïa kata ka snam Plasma.
“Ki don ki daw ne ki bynta ba don ha ka snam ba la shim na ki khnai ba dang rit kiba lah ban pynkhlaiñ bad ïabor ïa ka jabieng jong ka khnai ba la tymmen ne heh khnang ba ka jabieng kan lah ban treikam kham bha kumba long ka jabieng jong kito kiba dang rit”, la ong u Dr Tony Wyss-Coray of Stanford University school of Medicine da kaba bynrap “Ngi dang trei shitom bha na ka bynta ban lap kiei kita ki bynta ne ki daw kiba lah ban long bad kumjuh ruh na kino shisha kita ki tissue ba kine ki mih”.
U la ong ba ym shym la tip satia la kane kajuh ka lah ban long shisha ha u khun bynriew, tangba ka la don ka jingthmu na ka bynta ban leh ïa ka trial ne ka jingpyrshang. Ka Alzheimer’s Research UK ka la ong ba kane ka rukom ai jingsumar ka pynlung bad pynsamla biang ïa ki katto katne ki bynta ha ka bor pyrkhat bad jabieng jong ki khnai, tangba ym shym la tip satia la ka lah ban long kaba seisoh ne em ha u briew. “Kane ka jingwad bniah, wat la ka long kaba sngewtynnad, hynrei kam shym la tohkit ïa kata ka jait jingthut ha ka jabieng ïa kaba la ïohi ha ka jingpang Alzheimer’s, kam bym dei satia kata ka jingshitom ba lah ban lait na ka jinglong tymmen”, la ong u Dr Eric Karran, uba long u director jong ka research ha kane ka kynhun treimon sngewbha.
Ha kawei pat ka liang, ki ar tylli ki jingwad bniah da ki kynhun ba la ka jong ki la ai jingshai shuh shuh halor kumno kata ka snam jong kiba dang rit ka lah ban ai jingmyntoi na ka bynta kiba la tymmen, la kumno kumno ha ki khnai. Ka jingpyrshang kaba rit ha u briew ka lah ban long shen ha ki por ban wan. Kata ka kynja dawai ba don ha ka snam jong ki khnai mynshuwa la pyni ba ka don ïa kata ka bor ba ïa leh pyrshah ïa ka jingring tymmen ha ki dohksah jong u klongsnam, kumjuh ruh ka pynkhlaiñ ïa ki cell jabieng, katkum ka kynhun na Harvard.
Ka jingwad bniah ba la pynmih ha ka Science, ka la shem ba kita ki bynta ne kynja dawai ba don ha ka snam ki aibor na ka bynta ka jingheh jingsan jong ki cell jabieng ha ki khnai ba la tymmen bad pynkhie im biang ïa ka bor jingsma jong ki. Kane kajuh ka kynja dawai ka pynkhlaiñ ruh ïa ka bor jong ki dohksah klongsnam ha ki khnai ba la tymmen, la shem ki stad wad bniah.
