Ka ïadaw Masi ha Ri Jaiñtia ka jingïakynduh bad jinglehkmen ki longshwa manshwa

0

M.M.Thaïang

Ka ïadaw Masi ka long kawei na ka jinglehkmen ki longshwa manshwa ha kiba bun ki Elaka jong ka ri Jaiñtia. Kane ka jingïadaw Masi, kaba khlem buhdor ne lum peisa. Ka shait long shisien shisnem hadien ba la dep ka bet ka thung shwa ban lum ban lang ïa u kba na ki hali ki pynthor ne na ki bri ki khyndew jong ki.
Ha ka por ba kham mynshwa ban mih kane ka juk ïadaw Masi pynmih peisa, ka ïadaw Masi ka long kawei na ki sngi jinglehkmen ki long shwa man shwa, naba dei ha kum kane ka sngi, ba ki ‘reiw rangbah, ki longkmie, ki samla ki samhoi ki ïa kynduh ne ïa shem ïala ki paralok kiba la kham shlem ba kim ju ïa kynduh shuh.
Katba lah ban ïohi da une u Nongthoh, la ïohi ba ka sngi ïadaw Masi ka dei ka sngi jinglehkmen bad ka sngi pyni rong ïala ka jingdon jingem. Ha kum kane ka sngi, ki kynthei, ki shynrang, ki samla samhoi, ki khynnah, ki khunlung, ki tymmen ki kro ha la ki riam ki riam ne ki jaiñ phong ki ki riam ki beit. Kiba don kiba em, kine ki rangbah jlis ha la ka riam bad ka jaiñ spong phali ne muka, ki longkmie ne ki smala kynthei kine ha la ki riam muka ne dhara bad ki khunlung khynnah ha la ki jaiñphong ba bun rong ha la ki rong ki rong.
La ïohi ruh ha kaba kum kane ka sngi ïadaw masi rong kaba shisien shisnem, ki briew pynpaw ïala ka jingdon jingem. Kiba don ba em ym tang ba ki deng kpieng ksiar ne rupa, hynrei ki jingdeng shkorksiar, kiba la ohdur bun rukom, ki khadu ha ryndangkti bad ki sahkti ksiar ha ki shympriah kti jong ki.
Katba lah ban ïohi ha ka sngi ïadaw Masi kaba shisien shisnem, la ïohi ba ha ka Madan kaba pynlong ïa ka ïadaw Masi, ka la long la kum kawei ka sngi Iewbah Iewsan kaba heh. Ha baroh sawdong ka Madan la dap smam da ki dukan sha bad ki dukan ja bad kham sha pajih ne sha ki jaka kyndong, ki briew ki die ïa ka Kiad-Um ne ka Kiad Sidhiar (Rice beer). Nalor nangta ki long kimie ne ki samla ha la ka riam tapmoh khlieh, ki rah ha la ki kti ïa ki Shangsoh, Shangpai, ki Biri, ki Sikret, ki Kpu Saiñ, ki Kpu Sla, ki Kpu Nai, ki Rymbaija, ki jasong bad kiwei de ki jait jingbam.
Ha ki dukan ja, dukan sha, kine phriang ki khuri, ki pliang, ki shamoit, ki ketli sha bad ki khiew ja ki khiewdoh. Kiba kham don kham em, kiba kham pahuh kham pahai, kiba biang ka ïoh ka kot, ki rung ki mih, ki bam ki dih na kawei ka dukan sha kawei ka dukan bad ym don uwei ne kawei ruh ki ban ym rung sha ki dukan sha, dukan jadoh, Jalieh bad ha kine ki dukan smam shi smam dap briew baroh shi sngi kiba ïa rung kiba ïa mih. Ka sngi ïadaw Masi ha ki por kiba la leit noh bad wat haduh kine ki sngi ba thoh ïa kane ka jingthoh ha kito ki Raij bad ki Elaka kiba dang pynlong ïa kane ka ïadaw Masi rong kaba shisien shi snem, ka la long shisha ym tang ka sngi ban ïa kynduh ïa la ki paralok kiba ym shym la ïa kynduh la kham slem, hynrei ka long ka sngi kaba kmen ha ka dohnud bad ka mynsiem jong ki lyngba ka jingïatur ïadaw ki Masi bad ki jingrwai, ki jingsiaw bad ki kyntien pharshi jong ki Nongphawar kiba ktik ïa ka jingmut jjngpyrkhat jong ki Nongsngap ban puson ha la marwei marwei ïa ki jingmut jong ki ktien Pharshi.
Ha kum kane ka sngi pynïadaw (pynïatur Masi) da ki Masi kyntong kiba la jied kynsai, kiba la ju mliem bad ïadaw (ïatur) bad kiwei pat ki Masi kyrtong kiba don ha ki shnong ne ka thaiñ jong ki.
Ki Masi kyrtong kiba ïakhun ruh ki sngewthuh bha haba ki ïa mih ha Madan ym tang ban shu ïa mih bad tynjuh borkai hynrei ban ïakop madan ha khmat ka pyrthei mano u ban kham khlaiñ bor bad mano ban liem bad mano ban lup bad mano ban rah ïa ka nam jop ban pynjop la ka liang ka liang naba ki don ki Nongïathong kiba ïakop hapdeng ki para Nongpeitkai kiba ïa ïeng liang ha la ka liang ka liang.
Ha kum kine ki khep jingpynïadaw Masi (pynïatur) ki don ki khep ba ki Masi kyrtong kim treh ban mih sha madan bad la dei ban ïalam lang bad ka Masi kynthei bad haba ki Masi kyrtong ki la ïatur kham sha jan bad sdang ban ïa kyan uwei ïa uwei pat, ki trai Masi ki beh noh ïa ka Masi kynthei shabar ka Madan.
Ki Masi kyrtong ruh haba ki ïapoi ngong kham hajan, barabor ki sangeh shiphang arphang, ïa peit iwei ïa iwei pat i kumba ïa nujor ïa la ka rungieng mano ba kham heh, kham bha reng bad mano ba kham rit bad kham lyngkot ki reng.
Ha ka ingsangeh kaba shiphang arphang, ki sdang ban trud khyndew, kaba lehse lah ban long kum ka shat ka khein jong ki mano ban jop mano ban rem. Hadien ka trud khyndew ki pyndew la ki khleih, ki pynieng la kitdong bad pynkhun la ki ryndang, ki pynthiah la ki reng kiba la lit net bha u trai (u briew) bad pyrsat sia iwei ïa iwei pat bad ha mar kane ka por la ïohi ba baroh ar ki kyrshang triang ïala ki kti ki kjat ban ïa ngiat iwei ïa iwei pat bad ha kane ka jingïangiat haba sngap na ka jingriew ka jingsawa ba ïa tyngkhuh ki reng, sngew kum ba baroh ar kin khein kin kdiah ki reng jong ki Masi.
Ha kum kine ki jingpynïadaw rong la ïohi ba kumba ki Masi ruh ki sngewthuh bad kim ailad uwei ïa uwei pat ban ïoh dung ïoh tyngrah. Ha kum kine ki jingpynïadaw Masi rong ban pynsngewbha ïa ki briew kiba long ki Nongpeitkai ïa ka jingïatur jong ki, ki da pyndonkam la ka buid ka bor mar ïa ngiat khlem da kynran dein. Hateng hateng ki da pynkhih la u ryndang dap ksah bad tynruh thrait na ka diang na ka mon da ki reng kiba nep hir hir. Hateng hateng don ruh u baphet shiliang shiliang, hynrei pat u dong biang ( phai biang) ban ïa khun haduh ban ïamong bad mih snam mar kylliang.
Ha kum kane ka jingpynïadaw Masi rong ki paidbah ki tang shu ïoh sngew ba la riew ki reng ki Masi, la kiba don ha dukan sha ne dukan jadoh-jalieh ne kiba don ha kham pajih ki la ïa mih sha madan ha ka kynhoi ka risa bad ïashah ha la ka liang ka liang bad ban sakhi mano ba jop mano ba rem bad katba ki dang ïa dung ïasuh ki la nang pynheh ka kynhoi ka risa bad ïa pyrta kham jam.
Katba ki kynthei kiba pli kiba lung mynsiem ki lynniar ki jaw ummat ban ïohi ïa ka jingïa-um snam bad ki pyrta briew ban pynkynriah ïa ki Masi ba kin ym ïa ïap ha Madan.
Katba ki paidbah ki nang ïa risa khihwin, ki Masi pat kitai ha Madan ki nang ïa khyrwit bad katba nang ïaid ka por kitai ki nangtlot bor bad ki jkat dien kim nang kyrshan shuh bad uba tlot bor u kyllong bad shah dung haduh ban da dem khrop hajuh. Kiba ieng na ka liang uba jop ki risa kmen katba na ka liang uba rem ki kynjah jar.
Tang mar shu ïakut ka Ïadawmasi, wur pra u paidbah. La katta ruh ki ïa kren ïa khana kam kut tang ha Madan ïadaw masi hynrei ki da ïa parom da ki sngi bad da ki bnai ïa kaei kaei kaba ki la ïohi ha Madan ïadaw Masi.

Leave A Reply

Your email address will not be published.