ïatai ka NCW halor ka kam phet tnga bad ka jingbun ki kynthei khlem tnga ha ka jaitbynriew Hynñiewtrep

K a National Commission for Women (NCW), ka wan rah sha ka mat jingïakren, halor ka shongkha shongman ha ka jaitbynriew Hynñiewtrep bad katei ka kynthup ïa ka jingïa phet tnga bad nangta sa ka jingbun ki kynthei khlem tnga bad kane ka mat, ka don jingïadei ban ïatai ruh, halor ka aiñ ba thymmai jong ka sorkar India bad kata ka long ba ki shynrang kim lah ban shu pynbiej ïa ka kynthei, tang ha ka kular ban ïa shonglok, tang da kaba ki shu pynhun ïa la ka jong ka jingkwah brai bad ki sa iehnoh pat kham hadien.
Lada ïakren ïa kane ka aiñ, ka paw ba ka eh than, ha kaba ïadei bad ka jaitbynriew Khasi Pnar jong ngi bad ka daw ka long, ba ka shong tnga bad ka ïaphet tnga kam shong eh tang shiliang, kumba long ïa ki dkhar ne bar jylla bad ka daw ka long ba hapdeng ki khun Khasi, ka jingieid ka dei ka mon na baroh arliang lane ha kawei ka kyntien, kaba ki ong “love marriage” lane ba u shynrang, u leit shong sha ïing ka tnga; katba ha ki dkhar, kiba bun ki dang shaniah ha ka jingpynïapynbeit ki kmie ki kpa bad ba ki khun kynthei, ki hap ban leit shong sha ïing u shynrang.
Nangta ka wan sa ka ïaphet tnga bad katei ruh kam shong ha ka mon marwei jong u shynrang ne ka kynthei, hynrei, ka dei hi ha ka mon lang jong ki arngut, namar ba u shynrang ruh um lah satia ban shong sah ha ïing jong ka lok, lada jia ba um ieid shuh ïa ka lane ba ma ka kynthei ruh, ka ju kyndang bad beh krad, lada ka lap ba u tnga jong ka, u dei u bym larkam, u bym lah ban kyrshan ïa ka Ïing, uba duna ka ïoh bai bylla lane uba shu thap ei ne ap khaw na ka tnga bad na ka umsyep jong ka bad kum kitei ki khep, ki kynthei ki shim ïa la ka rai ban beh noh bad ba u shynrang un hap ban leit shong noh sha ïing kur.
Kumta ka sorkar India, ka dei ha ka jingshisha, ba haba ka thaw ïa ki aiñ ki kanun, ka dei ban pynïahab ïa ka jinglong jingman ne ka dustur ka riti jong ki briew ha kano kano ka thaiñ bad ka aiñ shongkha shongman, ka ïapher baklybak hapdeng ki Khasi bad kiwei pat ki jaitbynriew ba sha Ri Thor bad kane ka jingbuh lang da u juh u diengkot, ka dei ka jingmut kaba bakla shibun bah.
Nangta ka don sa kawei ka mat bad kata ka long ba ki kynthei Khasi, kim da shaniah than ha u tnga ïa baroh ki jingdonkam jong ki bad kito kiba shong sha ki nongkyndong lei lei, ki leit trei bri trei lyngkha, ki leit wad bylla katba ïoh, na ka bynta ban ïarap ïa la ka ïing ka sem bad kumta, haba ki shah ieh ha u lok ruh, ki dang lah hi ban kyrshan ïalade bad ïa la ki khun.
Ka don tang kawei ka mat, kaba lada ngi lah ban pynbeit noh bad kata ka long, ban khanglad ïa ka jingïapoi kha khynnah, kaba dei ka daw bah jong ka jingïaphet tnga, namarba ki khynnah kim pat sngewthuh ïa ka jingkitkhlieh jong ka jinglong tnga bad nangta ba ka jingïapoikha, ka dei ban ïaid da ka jingïatiplang jong ki kmie ki kpa, ki ïing ki sem bad ba ym dei ban shu ïa kynrup ruma ha surok, la kumba leh ki ksew synrai.
Ha kum kane ka mat lah donkam bha nyngkong eh ïa ki kmie ki kpa khamtam eh ha kane ka juk kaba mynta kaba shu ïabud tynneng ïa ka riti dustur bad ka kolshor jong ki ri phareng ban shu ïa kynrup kat haba lap ba shem.
Ki kmie ki kpa kidei ban sneng ban hikai bad ban ïalam ïa ki khun, lyngba ka sneng ka kraw, ha kaba kane mynta ka la hiar dor bha, ïa la ki khun halor ki jingeh bad jingma kiba lah ban mih lada kwah ka ïashongkha khlem pat dei por.
Ha kawei pat ka liang lah ban ong ba ka jingbha jong ka ïing ka sem jong ki briew kiba la seng ïa la ka ïing ka sem la ka jong bad ba ka Ïing ka sem bad ki khun ki kti kin bha ha ka akor ka burom, kaba donkam bha ka long ba baroh arngut shi tnga kidei ban ïa pyndem markylliang, ban ïa burom markylliang la ha ka ïoh ka kot, ka kamai kajih bad khamtam eh haba ka ïoh bylla kadei kaba noh Shilliang ne ba ka tnga ka kham heh ka kamai bad u tnga pat ka jingïoh bai bylla ka long kaba rit ne da kumwei pat bad dei tang kane kaba ïa burom markylliang ka ban wanrah pat ïa ka Ïing kaba bha ki jingtei lang ha baroh ki liang.
Nangta kaei kaba donkam bha mynta kaba lah ban pyllait ïa ki khun ki kti na ka jingshongkha ba dang khynnah ka long ba la dei ka por ba ki kmie ki kpa kin ïaid biang da kato ka juk mynshwa ha kaba ki khun ki pyntip shwa ïa ki kmie ki kpa lada don kano kano ka jingthmu ban ïapoi kha ne ba ki kwah ban ïoh tnga noh, khnang ba ka sneng ka kraw kan ïoh ban bsuh hapoh ki jingmut jingpyrkhat ki khun ki kti halor ka jinglong jingma kaba lah ban mih na ka jingïoh briew ba khlem pat dei por.