Husiar na ki riewsniew ap thap ban kamai spah bym hok
![](https://mawphor.com/wp-content/uploads/2022/02/editorial.jpg)
K a jingshlur jong ki briew mynta ha kane ka juk ban kamai spah bym hok ka la nang shyrkhei bha namarba ki pyndonkam da ki buit sianti kumno ban ïoh pynap shrip ïa ki riewpaidbah kiba lui lui ki bym da tip bha kumno ban pyndonkam ïa ka mobile phone bad ki bym da tip bha shaphang ka jingpyndonkam ïa ka Internet.
Dang khyndiat sngi ka tnat Pulit ka la pynmih ïa ka jingbthah da kab a kyntu ïa ki paidbah nongshong shong ba kim dei ban ngop ha ki jingshah pynap shrip jong ki riewsniew kiba ju byrngem ban teh ban khum lyngba ki kor digital ne marmet (digital arrest/physical arrest) tang ban ïoh dawa pisa na ki briew kiba luilui.
Lehse la bun ki nongshong shnong kiba ju ïoh ïa ki phone call na ki briew ki bym ithuh kiba kam be-aiñ ïalade kum ki nongtrei jong ki Bank bapher bapher da kaba shukor ïa ki riewluilui da ki buit sianti tang ban ïoh lute ïa ka umsyep jong kiwei.
Ka tnat Pulit ka ju pynmih ïa ki jingjia kiba ïadei bad ki jingshah thok jingshukor pisa ha kaba ki nongujor ki ju pyntip ba ki nongdawa pisa ki byrngem ban teh ban khum bad nalor sa ka shah dawa pisa da ki lak.
Don ruh ki briew kiba ngat ha ki suri kup snieh langbrot lyngba ka jingithuh ha ka social media, kata, ha ka Facebook, Instagram bad kiwei kiwei. Na ka jingïakren pariah manla ka sngi ki riewluilui ki ngop ha ka shrip da kaba duh ei ïa ka pisa da ki lak tyngka namarba ki riewbymman ki kular ban phah Parcel da kaba shu pynibang bad pynbiej da kaba phah ïa ki dur thok.
Sa kawei pat kaba kham triem shuh shuh ka long ba ki don ruh ki rukom dawa pisa da ki riewbymman kiba kam ïalade ba ki dei ki nongtrei na ka FedEx da kaba pyntieng ïa ki riewluilui ban pyntip ba ka don ka song kaba don ïa ki tïar kiba long be-ain kum u drok ne ki tiar pynmynsaw ha ka kyrteng bad ka jaka sah jong ki. Ban pynngeit ïa ki lanot, ki riewsniew ki pyntieng shuh shuh da kaba pynïasoh ïalade bad ki Pulit/CBI/ED/NIA nalor ba ki byrngem kylla ban kem lada ki lanot kim treh ban ai ka jingïatreilang.
Dang shen ka tnat Pulit ka la pyntip bniah bha ïa kine ki jingjia ba ki briew ki kylla sohpdung ha ki riewshim kabu da kaba pyntip ba ki don ki riewsniew kiba lah ban ban kam ba u dkhot jong ka iing u la shah kem ne u donkti ha ki kam sniew. Ki riewsniew ki dawa pisa mardor na ka bynta ban pyllait noh ïa u dkhot jong ka iing khnang ba kin lait na kino kino ki jingshah ktah ha ka ain.
Ka jingpyndonkam bakla ïa u Aadhaar ne u Mobile Number. Ki briew kiba la shah pynngop ki la shah kynnoh ba ka la don ka jingpyndonkam bakla ïa u Aadhaar Number ne u mobile number na ka bynta ki kam sniew. Ki riewsniew ki thaw ïa ka khana ba ki la donkti ha ka kam sniew ban pynïaid thok ïa ka pisa, ban khaii briew bad pynbor ïa ki ban siew ïa ka jingshah dain kuna ban pyllait noh ïa ka kyrteng ka jong ki.
Kum kine ki jingshah shukor kin nang ïai jia lada ki briew kiba im ka jingim shisur shidur kim husiar bha namarba ki riewsniew, kumba la jia ha kine ki khyndiat sngi, kim salia ban phong ïa ka dur bula da kaba kam ïalade kum kita ki nongïalam niam bad ban pynbiej ïa ki briew ba kin ai jingïarap ha ka kyrteng ka niam. Ha kane ka juk kaba kaba baroh baroh ki briew ki sngewtynnat bha ban pyndonkam ïa ka Facebook, Instagram, ki don ki riewniam kiba la shah shim kabu ha kaba ki riewsniew kiba shna ïa ki Face Account jong ki riewniam ban pan pisa ha ka kyrteng jong ki. Kine ki jingjia, kin nang jia. Ki paidbah ki dei hi ban husiar na kum kine ki jingjia kiba lah ban lam sha ki jingjia basngewsih bad ki dei ruh ban ujor dalade sha ki bor Pulit ne da kaba telephone ha u nombar 1930 ne ki lah ban phah ruh ïa ki jingujor cybercrime.gov.in ne ha ka sancharsaathi.gov.in
Namarkata ki riewpaidbah ki dei ban long kiba husiar haba ki shim ïa ka phone call na ki briew ba kim ithuh bad kim dei satia ban ai ïa kino kino ki jingtip shimet ne kiba ïadei bad ka Bank jong ki namarba ha ka jinglong shisur ka bym pat ju jia mynno mynno ruh ki lah ban ngat ha ki jingshah pynap shrip ha ki riewbymman.