Nongstoiñ, Risaw 18: Na ka bynta ban pynshlur bad ai mynsiem ïa ki paitbah nongrep, ka Khasi Jaiñtia Farmer Association Mawlangdep circle, ha ka sngi balang ka la pynlong ïa ka prokram ba kyrpang, na ka bynta ban pynshlur ïa ki paitbah nongrep ban rep bun jait ki jingthung, kum ki jhur ki jhep bad kiwei kiwei kata ym tang na ka bynta ban pyndonkam haïing hasem hynrei ban shalan ruh sha ki ïew ki hat kiba don hapoh ka district bad ka jylla.
Ïa katei ka prokram la pynlong ha ka hall jong ka Shimbynta lang Village Organisation Mawlangdep, ha kaba la ïadon ryngkat da ki nongïalam ka KJFA sengkmie ba kynthup ïa u bah John Dkhar vice president, bah Philip Marweiñ, u bah D.Tiewla Asst Director ka Horticulture Department, ki nongtrei jong ka Agriculture Department West Khasi Hills, ki nongkitkam bad ki dkhot jong ka KJFA Mawlangdep circle bad ki paitbah nongrep na ki shiphew tylli ki shnong kiba hap ha ka Mawlangdep circle.
U bah D.Tiewla u la ai ka jinghikai kumno ban rep ïa ki kynja jur kum u kajor, ri phyrngop, kubi, motor bad kiwei kiwei ki jait jhur ki bym da shim por than ban ïoh kheit bad ban pynïaid ïew. Nalor kata u la pynshai bha kumno ban ïada na ki kynja khñiang kiba ban bad pynjot ïa ki jhur ki jhep naduh ka por ba dang sdang ban sara, haduh ka por ba ki la sdang ban phuh syntiew bad ban sei soh.
Utei u ophisar u la kyntu jur ruh ïa ki nongrep ba kim dei ban pyndonkam da ki sboh dawai fertilizer, hynrei ki dei ban pyndonkam da ka sboh ba ïoh na ka mariang kum ka eit bad ka um pynjhieh jong ki masi ba ki jhur kin bha. Nalor kata u la pynshai ruh ba ka dawai kaba bha tam ban ïada na ka jingpynjot ki khñiang, ka dei ka um duma sla bad shuwa ban pyndonkam dei ban pdem ïa u duma sla shimiet ha ka um nangta ynda la sei sa synreit da katei ka um ïa ki jingthung.
U la pynshai ruh ba ka sorkar dang shen ka la pyllait ïa ka skhim ba thymmai kaba la tip kum ka Meghalaya Poly house Elevate kaba ki ju khot ka ïing plastic, ha kaba ki nongrep ki lah ban aplai ïa katei ka skhim na ka ophis Horticulture bad ka tarik ba khatduh ba ki nongrep kin aplai ïa katei ka skhim ka dei haduh ka 30 tarik mynta u bnai.
Ki nongtrei na ka Horticulture pat ki la pynshai ha kaba ïadei bad ka kam ri ngap ka kam rep tit bad kiwei kiwei ki kam rep kiba ai jingmyntoi bha ïa ki paitbah. Ha kaba ïadei bad ka kam ri ngap, ki la pynshai ba ka ophis Horticulture ka don ïa ka tnad trei kaba la tip kum ka Apiculture bad katei ka tnad treikam, ka peit tang ïa ka kam ri ngap bad lada ki paitbah ki aplai, ki lah ban ïoh jingïarap da ki ksing, ki tiar ki tar ban sei ïa ka umngap na ki rew ngap bad ban pynkhuid.
Na ka liang ki nongtrei ka Agriculture pat ki la pynshai ha kaba ïadei bad ka rep kba, ha kaba ki la ong ba ka rukom rep kaba thymmai ka dei ka ba lah ban pynïoh kham bun u kba bad ki nongrep ki hap ban bud ryntih ïa katei ka rukom rep, naduh ka por ba ki dang sdang ban sara ïa u kba, haduh ban da dei ka por ba kin thung. Lada ki rep da katei ka rukom kaba thymmai ka jingïoh lum kba kan long ar shah ïa kaba ki ju ïoh.
