Ba duna um ha pung Umïam paw bun ki dew lynnong bad ki jyntei barim ba ju shah tap ha ka um

Shillong, Jylliew 04: Ka jingrang tyrkhong ka suiñ bneng mynta u snem ka la long kaba ym ju jia koit namar haduh u bnai Jylliew kaba la dei ha ka jingshisha ka aïom slap kaba ki um ki wah ki la shlei hynrei mynta u snem ka dang tyrkhong hi raw bad ïa kane lah ban sakhi na ka jingduna um ka pung Umïam kawei na ki jaka pynmih bording ka jylla.
Lah ban ïohi kane ka jingduna slap ka la pynlong ïa kane ka jaka pynlang um ban pynmih bording ban paw ki dew lynnong, ka surok rim kaba ïaid lyngba kane ka jaka ha ki snem shuwa ban tei ïa ka pung Umïam, ki kynroh bad ki katto katne ki jyntei bad kiba la pynïeng ha ki snem ba mynshuwa kiba ym ju paw pyrthei koit namar ka um ka tap hynrei mynta u snem ki paw lut.
La sakhi ba kane ka jingpaw kine kiei kiei kiba la ju shah tap ha ka um ban paw pyrthei ka la khring ïa kiba bun ban leit peit kai ïa kane ka jaka.
Haba u Mawphor u ïakren bad ki katto katne ki riew paidbah kiba la wan jngoh ïa kane ka jaka ki la pynpaw ba kaei kaba la jia mynta u snem ka dei kaei kaei kaba kim pat ju sakhi mynno mynno.
“Katta ba nga la heh la san ngam pat ju ïohi koit ïa kaba kum kane ba ka jingtyrkhong ha kaba ki dew lynnong kin paw ha kane ka pung bad ka long kaba pynkyndit bad lehse ka jingpynlip bording ka sorkar lada kumne te ka long kaba shongnia hi namar naei kan wan ka um ban pynïaid ïa ki kor ki bor ban pynmih bording,” ong kawei ka long kmie.
“Lehse ka jingtyrkhong slap mynta u snem ka la dei ka jingbitar u Blei ïa ngi ki khun bynriew kiba la leh sat ïa ki jingai jong u, ngin peit ka jingpynjot ïa ka mariang ka la long kaba palat liam, ka jingpom pathar ïa ki dieng ki siej, ka jingtih pathar ïa ki lum ki wah bad kiba bun ki kam pynjot ïa ka jingai sngewbha u Blei tip ïoh lehse ynda u ïohi ba ngim kheiñ kor ka pynlong ïa ngi pat ban ngat ha kane ka apot,” ka la bynrap.
“Nga la don la jan kot sha ka 50 snem ngam pat kynmaw ba ka Umïam kan duna um haduh kat une u pud bad ngam pat ju kynmaw ruh ban don ba ïalap khana ïa nga bad lehse kane ka dei ka sien kaba nyngkong eh ha ka khana pateng kane ka jaka pynmih bording bad leshe ka long ruh ka jingkhot ïa ki briew baroh ba kin sumar ïa mariang namar ynda ka mariang ka ai nongkylliang kumba ngi leh ïa ka ka jingjynjar kan dei ïa ngi namar ngi lei ngim long eiei bad ki bor jong ka”, ong sa uwei pat u riew rangbah.
Ha kawei pat ka liang kane ka jingtyrkhong um ha Umïam ym tang ba ka pynpaw ïa ki lum bad ki dew lynnong kiba da ki phew snem ki shah tap um hynrei ka pynpaw ruh ïa ka surok rim ba la ju khot, kaba lehse kaba la tei naduh ki bun phew snem kiba mynshuwa hynrei kaba dang bha wat haduh kine ki snem kiba mynta wat la da ka ki phew snem ka la shah tam ha ka um.
Kane ka jingpaw kane ka surok ha ka dur kaba dang bha ka la pynlong ïa kiba bun ki paidbah ban ïaroh ïa ka jingtrei ki contractor mynshuwa kiba la da trei janai ïa ka kam ym shuh kum ha kine ki sngi ha kaba kiba bun ki surok kiba la kam ba ki dei kiba la siang kat kum ka technology kaba thymmai hynrei bunsien la ïohi ba tang ha ki khyndiat por ba la dep shna ki dak jot kiba bun ki surok ki la paw pyrthei noh.
Lah ban kdew ba ïa kane ka pung Umïam la tei naduh u snem 1965 mynba ngi da dei shi bynta ka jylla Assam kaba mut ba kane ka jaka pynlang um ban pynmih bording ka la kynjoh 58 snem bad ka rta ba la buh ïa kane ka dam ba kan neh kumba 100 snem hynrei ha ki khyndiat snem kiba la leit u Chairman ka Meghalaya Assembly Committee on Environment u Bah Himalaya Shangpliang u la ong ba ki riew stad kiba ka sorkar ka khot ban wad bniah ïa ka long ka man kane ka jaka pynmih bording ki la pynlyngkot ïa ka rta kane ka pung sha ka 59 snem na ka 100 snem kaba mut ba ka rta ba kane ka dam kan kut noh ha u snem 2024.
Lah ban ong ba kane ka jingpaw ki dew lynnong ha Umïam ka la pynpaw pyrthei ïa shibun kiei kiei kata ka jingkylla ka suiñ bneng, ka jingtrei bha u contractor ba shna ïa kato ka surok kaba la paw pythei, ka jingshaniah ka jylla tang ha ka boding ba pynmih na ka um kam dei shuh ka tyllong bording ba lah ban shniah bad kiba bun bah kiei kiei kiba ngi lah ban sakhi.