Ka Diabetes ka long kawei napdeng ki jingpang ba kham kynrei ba mih n aka daw ka rukom im ba ngi jied ban im, kane ka jingpang ka dei kaba ktah ïa kiba bun ki briew ha satlak ka pyrthei. Kane ka jingpang ka wanjia lada ka jingdon ka shini ha ka snam ka kiew. Kane ka long na ka daw ka jingduna lane ym odn ka enzyme insulin kaba lah ban pynum ia ka shini ha ka met.
Ka jingduna palat ka enzyme insulin ha ka met ka ïalam bad thaw jingpang shini lane type-2 Diabetes. Watla ka daw halor ka jingngat ha kane ka jingpang ym shym la tip bha, hynrei ki don ki jingpynmlien ika rukom jied ha ka jingim kiba lah ban buh jingma ban ngat ha kane ka jingpang lada ki jingbam ki duna bad bym don Enzyme Insulin ha ka met kaba lah ban pynum ïa ka shishi.
Ka jingma ban ngat ha kane ka jingpang Diabetes ka mih na kiba bun ki daw, kaba long ruh ka jinghiar ïabit kane ka jingpang ha ki longing kiba la don lypa kane ka jingpang namar ka rukom jied ha ka rukom im ha ki bam ka dih. Kumta ka long kaba donkam k arukom im ban jied ia ki jingbam iba tei ha ka liang ka koit ka khiah.
Ki jingmlien kiba donkam ban kiar ki kynthup ka jingdih duma ne sikret. Ka jingdih sikret ne duma ka dei kaba don jingïadei halor ka jingthut treikam bad ka pynjaboh bad pyntlor ïa ki dkhot hapoh ka met. Ka jingduna ka jingkhia bad ka jingshahktah ka koit ka khiah u klongsnam bad u tor. Ka jingpang klongsnam bad diabetes ki dei kiba don jingïadei kaba jan hapdeng kin ar ka jingshah ktah na ka jingkyrnih dih suma sikret ne bam duma.
Ka bteng ban shongslem hajuh lada dei kiba ym ju don bynta ha ka jingkilanmet ka long kaba buh jingma ban ngat ha kiba bun jait ki jingpang, kynthup ka diabetes. Ka jingshong slem palat hajuh ka dei kaba lah ban pynduna halor ka jinglah ban treikam bha ka bormet bad ka wallam sha ka jingsngaid palat bad lad jingkiew ka shini ha ka met. Ka jingsngaid palat ka paw ba don jingïadei kaba jan bad ka jingpang diabetes bad kiwei de ki jingpang.
Ki don kiba ngeit ba ki jingbam ba bun ka shini ki long pat ki ïada na kane ka jingpang shini. Ka jingbam ba khlembun shini kam long ka daw ba wanlam kane ka jingpang. Hynrei ka jignduna palat ka Enzyme Insulin kaba pynum ïa ka shini ha ka met ka long kaba daw kaba wallam thaw jingpang diabetes ba kane ka kynrei ha kiba sngaid palat. Ka long kaba donkam ban sngewthuh halor ka jingjied ki jingbam kiba tei ïa ka met.
