U dewïong un sa lut noh na rilum Jaiñtia, pynshlur u Myntri ban thung da u phlang Citronella

Pynjyrngam ka INR, Meghalaya ïa ka shnong Narwan

0

Shillong, Jylliew, 05: Ka Institute of Natural Resources (INR) Meghalaya ka la wanrah ïa kawei ka projek thung phlang Citronella ba la sdang nyngkong eh ha ka shnong Narwan, East Jaiñtia Hills District khnang ban pynbha pat ïa ka khyndew namarba kane ka District ka dei kaba la shah ktah bha na ka jingtih dewïong
Ka thong jong ka INR ka long ban kyntiew biang ïa ka rep ka riang ha kane ka thaiñ, namar lada jia ba kan poi ka por ba u dewïong un lut noh kan ym buh jingeh ïa ki paidbah lada ki dang phai khmat biang sha ka rep ka riang kum ka lad kamai.
Ka INR ka la pynsdang ïa kane ka projek kum ka jingrakhe ïa ka sngi pynneh pynsah ïa ka mei mariang ne ka World Environment Day kaba la long ha ka sngi Saitjaiñ ha kaba u Myntri ka tnat Forest and Environment u James PK Sangma u la long u Kongsan.
U Scientist jong ka Institute Natural Resources (INR) Meghalaya, u Gunanka D.B haba pynsngewthuh shaphang ka jingthung ïa u phlan Citronella u la ong, “kane ka thaiñ (East Jaiñtia Hills District) ka dei kaba la shah ktah bha na ka jingtih dewïong, ka khyndew ka la kylla acid bad ka la pynduh noh ïa ka sboh ban rep ban riang bad mynta ka Institute ka la shim ïa ka synjam ban thung da u phlang Citronella bad kiwei kiwei de ki jait dieng kiba don ka bor ban kjit noh ïa ka acid kaba don ha ka khyndew ban pynlong pat ka khyndew kaba lah ban thung ïa kiwei kiwei ki jait marrep.”
U Gunanka u la kyntu ïa ki paidbah ba kim dei satia ban sangeh noh ban thung ïa une u jait phlang bad ki dei ban thung la kumno kumno saw snem haduh san snem eiei bad hadien kane ka khyndew kan sa kylla bha bad yn sa lah ban thung ïa kiwei kiwei ki jait jingthung bad ban rep ïa ki jait jhur da kaba thung lang ruh ïa une u phlang Citronella ha ki kper rep.
Ki nongrep na ka shnong Narwan ha ka jingïakren bad u Mawphor ki la ïathuh ba ki la shimkhia bha ban thung ïa une u phlang ha ki jaka jong ka shnong kiba la shu iehnoh shrah khlem thung dieng thung siej shuh mynta la bunbun snem kiba dei ruh ki jaka kiba la shah ktah na ka jingtih dewïong.
Da ka jingkithlieh bad ka jingshimkhia jong ki paidbah ka shnong Narwan, bun na ki jaka ba la shu ieh shrah mynta pat ki la sdang ban kup biang ïa ka rong bajyrngam bad kane ka long ka dak jong ka jingjop kaba lyngba ka jingïatreilang jong ki bor pynïaid shnong ka shnong Narwan, ki paidbah nongshong shnong ryngkat ka jingïalam lynti jong ka Institute of Natural Resources (INR) Meghalaya lyngba ka project thung phlang Citronella bad kiwei kiwei de ki jait dieng ki ban pynbha ïa ka khyndew.
U Myntri ka tnat Foret & Environment u James P.K.Sangma haba kren kum u kongsan ha kane ka sngi, u la ïaroh bad ai khublei ïa ki paidbah nongshnong shnong jong ka shnong Narwan hapoh ka jingïalam u Waheh Shnong u Ma Lamsuk Langstang kiba la ïatreilang bad ka Institute Natural Resources, Meghalaya ban thung ïa u phlang Citronella bad kiwei ki jait jingthung ki ban pynbha biang ïa ka khyndew.
“U dewïong ha rilum Jaiñtia u dei u marpoh khyndew uba la ïarap haduh katta katta ban kyntiew ïa ka ïoh ka kot jong ki paidbah bad kumjuh ruh ka Jylla ban pynmih khajna. U dewïong u dei u marpohkhyndew u ban sa lut noh bad u shim por da ki million snem ban pynlong biang, hynrei ban khlong ïa u dewïong pat ka shimpor khyndiat snem, kaba mut ba u dewïong un sa lut bad ka lad kamai na u dewïong ha kawei ka sngi kan wanrah ka jingeh ïa ki paidbah ha kaba nangno pat ki briew kin ïoh ka lad kamai kaba da kawei,” la ong u James.
“Haba u dewïong u la lut, ka khyndew ruh ka la shah ktah jur, mynta ka rep ka riang ka la shah ktah, kumta ynda la poi ka por ban lut noh u dewïong ki briew kin ym lah shuh wat ban rep ban riang. Kane kan long kaei kaei kaba sngewkhia. Kumta kane ka project jong ka INR kan ïarap ha kum kata ka por ïa ki paidbah ban kin lah da kaba suk ban phai biang sha ka rep ka riang,” u la ong.
U la pynpaw ruh ka jingkyrmen ba kane ka projek ba la sdang ha ka shnong Narwan kan long kaba jop bad kaba seisoh.
U Waheh Shnong jong ka shnong Narwan, u Ma Lamsuk Langstang, u la la pynpaw ïa ka jingeh na ka daw ka jingshah ktah na ki karkhana saiñ dewïong ne ki Coke Factory kiba don hajan shnong, kiba la ktah ïa ka rep Sohñiamtra ha shnong bad ktah ruh ïa ka lyer ba ring mynsiem.
U la ong ba ki nongrep Sohñiamtra ki hap ban sait shwa ïa ki soh shwa ba kin leit die sha ki ïew namar ki soh ki la sop rong ïong lut na ka daw ka jingdon ki karkhana Coke hajan shnong.
“Wat ki khyllung khynnah ruh hapoh shnong ki ring mynsiem ïa ka lyer jakhlia ba wan ki karkhana saiñ dewïong,”la ong u Waheh Shnong.
Ha kaba ïadei bad kane, u Waheh Shnong u la aiti da ka dorkhas ha u Myntri ban tuklar lem halor kane ka jingeh jong ki nongshong shnong.
Hadien ba la wai ka jingïalang, u James Sangma u la ïashim bynta ha ka jingthung tynrai dieng bad thung phlang Citronella ha ka dong Kmaiprut, Narwan
La pyni nuksa ruh kumno ban pynkhuid ïa ka um kaba jakhlia kaba la kylla acid da kaba pyndonkam da u shyiap, u rnga bad ki maw.

Leave A Reply

Your email address will not be published.