Ka World Bank, ADB, IKEA Foundation bad Amazon India kin kyntiew ïa ka Meghalaya: Conrad Sangma

Shillong, ‘Nailar, 16: U Myntri Rangbah ka Jylla u Conrad Kongkal Sangma u la ong ba ka World Bank bad ka Asian Development Bank bad ki kynhun kum ka IKEA foundation bad ka Amazon India kin sa kyntiew irat ïa ka jylla Meghalaya bad ïa ki nongseng kam seng jam
Ïa kane u la pynpaw haba kren ha ka jingrakhe ïa ka jingïoh laitluid kaba 76 snem jong ka ri India kaba la rakhe ha ka Lah sngi u Blei mynta ka taiew.
“Kane ka dei ka Meghalaya ba thymmai. Ka Meghalaya jong ka jingsarong, ka jingmyrmen, ka thong bad ki lad ki kabu. Ka Meghalaya ha kaba ki nongshong shnong ki don ka jingngeit bad ka jingshahniah ha ka Sorkar bad ka Meghalaya kaba skhem. Ngi la leh katba lah ban tei ïa ka Meghalaya ha kine ki saw snem shiteng,” ong u Myntri Rangbah.
Haba ai ïa ka Report Card halor ki jingjop jong ka Sorkar MDA ha kine ki saw snem shiteng, Sangma u la ong, ‘nga la phaidien ïa ki jingshakri ka Sorkar jong nga da ka jingsarong bad ka jingsngewhun.”
“Ha kine ki saw snem shiteng, ka Jylla ka la ïaid lyngba ïa kiba bun ki jingshah tynjuh bad ka la lah ban jop ïa ki. Ngi la lait im na ka khlam jingpang COVID-19, ngi la jop ha ka jingïakhun ban pynneh pynsah ïa ka shongsuk shongsaiñ bad ban pynbeit ïa ki ishu kiba la sahteng ha ka tnat pule puthi, ha ka koit ka khiah, ka bording, ka umbam umdih bad ki jingtei bapher bapher,” u la ong.
“Nga ngeit ba ngin sa lah ban ai ïa ka jingim kaba bha sha ki nongshong shnong. Kane ka dei kaei kaei kaba ka Sorkar ka angnud, ban thaw ïa ki lad ki kabu na ka bynta ki samla, ban peit ïa ka bha ka miat jong ka imlang ka sahlang, ban pynlong ïa ka Jylla Meghalaya kaba ïaryngkat dor bad ka ri bad ka pyrthei bad ban ïatreilang bad uwei pa uwei u nong Meghalaya,” u la bynrap.
U la kam ba ka Sorkar jong u ka la lah ban wanrah ïa ka jingim kaba bha sha ki paidbah da kaba weng ïa ki jingeh ba ki ïakynduh.
“Ïa mynta, ki nongrep jong ngi ki donkam pisa ban thung ban tep ha ka aiom rep. Ka Sorkar jong nga ka la ai jingïarap pisa T.10,000 hajar sha manla kawei pa kawei ka longing ki nongrep da kaba kyrshan ïa ki lyngba ka FOCUS bad ka FOCUS+ Program. Da kane ka pisa, ïa ki nongrep la pynkupbor ba kin dup lah ban weng ïa ki jingeh kiba bun. Nig la ai jingïarap ruh da ki symbai bad ngi la buh ruh ïa ki Processing Units bad ban kyrshan lem ha kaba pynïaid iew ïa ki mar rep,” u la ong.
Haba pynpaw ba ki samla ki don ka jingangnud ban mih shakhmat, u Sangma u la ong, ka Sorkar ka la pynsdang ïa ka YESS Meghalaya Program da kaba ai jingkyrshan pisa kaba haduh T.1 lak sha baroh ki kynhun seng samla hapoh ka jylla.
“Kane kan sa pynkupbor ïa ki seng samla kiba long ka lawei jong ka jylla. Ki nongsengkam jong ngi, ki la ïoh jingkyrshan pura lyngba ka jingïarap na ka PRIME program. Ïa ki samla ngi la ai jinghikai ha ki jait jinghikai babun lyngba ka ASPIRE program,” la ïathuh u Sangma.
U la ong ba ïa ki nongrwai la plie rynsan lyngba ka Meghalaya Grassroots Music Project.
“Ngi la pynim ruh ïa ka Meghalaya Games hadien ka jingpynsangeh kaba la 16 snem kynthih bad ngin sa ïohlad ban pynlong ïa ka Northeast Olympics mynta u snem. Bun ki tamasa ngi la pynlong ban pynpaw ïa ka jylla Meghalaya,” u la ong.
Ha kaba ïadei bad ka koit ka khiah bad ka ïoh ka kot jong ki kynthei kaba long ka thong kaba hakhmat eh jong ka Sorkar, u Myntri Rangbah u la ong ba ka jingïap jong ki khunlung ba dang shu kha ka la hiar na ka 33 ha u snem 2018 sha ka 29 ngut ha u snem 2022.
“Ngi dei kiba don ha ka kyrdan kaba hakhmat eh napdeng ki lai tylli ki jylla ryngkat ka Telangana bad ka Kerala ha kaba ai injek tika ïa ki khynnah rit,” u la ong, bad bynrap, “kumba kawei ka longkmie na manla kawei pat kawei ka longiing ha ki shnong nongkyndong ka dei ka dkhot jong ka Self-Help Group. Dang shen ngi la kyntiew ïa ka jingsiew tulop sha ki nonghikai skul Ad-hoc, ban pynjanai ïa ka jingsiew tulop sha ki ASHA, ïa ki Muster Roll bad ïa ki nongtrei Kontrak.”
U la kam ruh ba ka Sorkar jong u ka la la ban shna pynbna ïa ki skul bad ïa Hospital, ki surok, ka umbam umdih ha baroh kawei ka jylla. Ïa ki jaka ïalehkai bad ïa ki jaka jngohkai pyrthei la shna ha kiba bun ki jaka, u la ong.
“Ngam tharai ba kano kano ka Sorkar ha ki snem baladep kan trei haduh katne tang ha i por ba lyngkot. Nga sngewsarong ban ong ba ma ngi mynta, kum ka Jylla ngi la jam shakhmat,” ula ong.
U la ong ba ka jingtrei jong ka Sorkar jong u ha kane ka jylla ka la ïoh jingithuh nabar ri bad ha ka ri baroh kawei. U la ong ba ka Meghalaya dang shen ka la jop ïa ka United Nations World Summit on the Information Society Award ha Switzerland na ka bynta ka jingpyntreikam ïa ka Digital ha ka jingshakri jong ka Sorkar ïa ki paidbah.
“Ka dei ka khyllipmat kaba dap da ka jingsngew sarong ïa nga haba nga leit pdiang hi da lade ïa ka khusnam,” u la ong.
U Sangma u la ong ba ka Jylla ka la don ha ka kyrdan ba halor ryngkat lang ka Gujarat bad Karnataka ha ka National Startup Rankings na ka bynta u snem 2021.
“Ngi la leh bha ha ka NITI Aayog’s Innovation Index. Shuh shuh ka Sorkar India ka la ïaroh ïa ka jingpyntreikam ïa ka Externally Aided Projects ha kane ka jylla bad ka la ai jingkyrshan pisa ban pynheh shuh shuh ïa ki projek. Ngi don mynta ha ka kyrdan kaba halor ha kaba pyntreikam ai ïa ki Externally Aided Projects ïa kiba la ai sah ki Jylla katkum ka jingtrei shitom jong ki,” ula ong.
U Myntri Rangbah u la ong ba ka Jylla Meghalaya ka dei ruh kawei napdeng ki jylla kaba la pyntreikam pura ïa ka skhim MGNREGS, Jal Jeevan Mission bad PMGSY. “Ngi kiba ar napdeng ki jylla ba la pyntreikam pura ïa ka Jal Jeevan Mission,” u la bynrap.
Ha u snem 2019, tang 4,500 hajar ngut ki shnong nongkyndong kiba la ïoh ïa ka umbam umdih, hynrei mynta ki don haduh 2.5 lak tylli ki longiing kiba la ïoh ïa ka umbam umdih. “Da kane ka lad ngi la lah ban pynduna ïa ka por bad ka bor jong ki kynthei bad ki khynnah kiba hap ban leit wad ïa ka umbam umdih da ki phew mer na ki jaka ba jngai,” ula ong.
Da ka jingwan ka Jal Jeevan Mission, manla ka longiing ka la ïoh ïa ka umbam umdih ha ka Kamsing, West Jaiñtia Hills kaba don ha khappud ka ri Bangladesh.