Yn pynjur shuh shuh ka sorkar ban kyntiew ïa ka kamai kajih ha ki nongkyndong
Poi da ki spah ngut sha ka Summit for Rural Empowerment

Shillong, Naitung 26 : Ka Sorkar Jylla lyngba ka Meghalaya Basin Management Agency (MBMA) kaba hap hapoh ka tnad Planning, Investment Promotion & Sustainable Development, ka la pynlong “Summit for Rural Empowerment: Leveraging Pradhan Mantri Janjatiya Vikas Mission (PMJVM Conference) ha kane ka sngi Thohdieng ha State Convention Centre.
Ha kane ka jingïalang la donlang naduh u Myntri Rangbah ka jylla u Conrad K Sangma kum u Kongsan, nangta ka Myntri ba peit ïa ka tnad ka Rep ka Riang Dr. M Ampareen Lyngdoh, ki nongïalam na ki nongkyndong, ki ophisar, bad ki nongïashim bynta na ki 130 tylli ki Van Dhan Vikas Kendras (VDVK) na kylleng ka jylla.
Kane ka jingkynduh lang na ka bynta ban kyntiew ïa ka ïoh ka kot bad kamai kajih ha ki nongkyndong, kadei ka sienjam ba ka Meghalaya ka ïaid ban pynkup bor ïa ki nongkyndong ha ka roi ka pa. Nangta lyngba ka PMJVM kaba khlieh da ka tnad Tribal Affairs jongka sorkar pdeng, ka don ïa ka thong ha ka seng kam seng jam ha ka thain hi nangta ka jingstad tynrai bad ka jingpynneh pynsah ïa ka tynrai da kaba pynïasoh pat ïa ka thain katkum ka jingïaid ka por khamtam haba ïadei bad ka iew ka hat ne ka jingpynïaid iew ïa ki mar ki mata ha ka juk stad mynta.
Haba kren ha ka jingïalang, u Myntri Rangbah ka Jylla u la ong, “Ka PMJVM ka long kham palat ban ïa ka skhim.”
U Myntri Rangbah ka Jylla Conrad K Sangma, u la ong ruh ba ka Summit ka pyni ïa ka jingkyrshan jong ka Sorkar ïa ki nongrep, ïa ki samla bad ki longkmie ha ka imlang sahlang ha nongkyndong. U la pyntip ba kumba 55,000 tylli ki Self Help Group bad don palat 5 lak ngut ki kynthei, la dep ban thaw ha kine ki hynniew snem bad haduh 2 lak ngut ki nongrep bad 20,000 tylli ki kynhun nongrep kila ïoh ïa ka jingkyrshan na ka Sorkar.
Haba kren halor ki jingeh kum ka jingslem ban ïoh ïa ki symbai, u Conrad ula kdew ba ka CM Farm Plus Scheme kan wanrah ïa ka jingkylla. U la pynpaw ruh ba lyngba ka CM Assure Programme, ka Sorkar kala pynlut haduh 50 klur tang ha ki phra bnai ba la leit noh ban tehlakam ïa ka dor ka mur ki marrep kum u synsar bad u kwai.
Ka Myntri ka tnad ka Rep ka Riang ka jylla, ka la ong ba ka PMJVM ka dei ka jingkylla ba ïohi jngai kaba la sei ïa u soh mynta bad ong ruh ba ki flagship program kum ka CM Farm Plus scheme bad ka State Organic Farming Mission-kaba la pyntrei mynta ha ka jaka ba 52,000 hectare bad ka thong ban kyntiew sha ka 1 lak hectare ha u snem 2028-ka long kaba kongsan bha ban pynkhie im ïa ki jaka nongkyndong ka jylla Meghalaya.
Ka Myntri kala pynpaw ruh ba haduh 169 Vikas Divyangta Vikas Kendras (VDVK) la dep ban mang, kaba ai jingmyntoi ïa palat 50,000 ngut ki briew. Man ki VDVK ki kyrshan ïa 15 tylli ki kynhun Self Help Group-60% ki riewlum-bad tyrwa 15 lak kum ka jingïarap song pisa ban thied ïa ki tiar ki tar ba donkam, ban ai jinghikai bad ba kyrshan ïa ka kam song ïa ki mar ki mata.
Ha kane ka PMJVM ki don ki Van Dhan Vikas Kendra, kiba dei ki kynhun treikam ha ki shnong kiba kyrshan ïa ka jingtreikam la ka long ha ka jingpynbiang, ka jingpynïaid iew ïa ki mar ba mih na ki khlaw, ki mar rep, ki soh, ki jingthain kti bad kiwei kiwei.
Man ka VDVK ki lum lang kumba 300 ngut ki dkhot na ki Self Help Group ha ki nongkyndong bad ïoh pat ka jingkyrshan pisa kot sha ka 15lak tyngka na ka bynta ban thied ïa ki tiar ki tar, ki jinghikai bad ka bai pyndonkam ha ka kam.
Tad haduh u Naitung, ki la don haduh 169 tylli ki VDVK ha Meghalaya bad pynmyntoi beit beit ïa ki hajar tylli ki longiing ha ki shnong nongkyndong ha ka jylla. Katkum ka kyrwoh, la ong ba kine ki Kendra ki don bynta ban pynbit pynbiang ïa ki mar ba pynmih na ka thain la ka long naduh u synsar, u siej, ki ngap khlaw, shynrai, sohtrun, sohphan, krai bad kiwei kiwei kiba pynkylla ïa ka jingstad tynrai sha ka jingïoh kamai kaba don jingkyrmen ha ki thain nongkyndong.
Ha kane ka sngi la soi ruh ïa ka Soskular bad ki 12 tylli ki jaka ai jinghikai ba pawnam ha ka Ri (Technical and Research Institute) na ka bynta ban ai jinghikai, ka jingkyrshan bad ka jingpyntbit ïa ki VDVK. Nalorkine, yn sa soi soskular shuh sa 7 tylli ha ki taiew ban wan.
Katkum ka kyrwoh, la ong ba kine ki soskular bad kine ki jaka ai jinghikai ba pawnam la khmih lynti ba kan pynkhlain shuh shuh ia ka jingpyntbit ha ki jait kam bapher bapher ha ki nongkyndong khnang ba kan ym don shuh ka jingong ba ym don ki nongtrei kiba tbit, la ka long ha ka ki jait tiar thymmai, nangta ban pynbha shuh shuh ïa ka rukom pynmih ïa ki mar bad ka jingpynjanai shuh.
Ha kane ka summit ne ka jingkynduh lang, la pdiang burom ruh ïa kumba 130 tylli ki VDVK na Meghalaya bad kumba 9 tylli na kiwei pat ki jylla ban long kum ka rynsan ïa pyni mar kylliang, bad ruh kum ka lad ba kin tip bad ïa phylliew jingmut lang.