Ym don shuh ka synshar hok ha ka jylla Meghalaya

Patricia Mukhim

0

Ka jingïatuh ïa thiem ka la nang jur katba nang jan ka sngi elekshon. Ki politishan bad ki seng saiñ pyrthei ki sngap mynthi man-man haba mih ki khubor kiba kdew ïa ka jingleh palat ki katto katne ki heh pulit jong ka Police Department. U myntri uba dei peit ia ki kam ïing (Home Minister) u Lahkmen Rymbui u sngap jar ha ka jaka ban ong ba uta u heh pulit uba don bynta ha ka kam bamsap kaba la tyllep ïa ka Department u dei ban shah sospon noh shisyndon khnang ba un ym lah ban mushlia ïa ki kot ki sla kiba ïadei bad kane ka case ha kaba la thied 29 tylli ki kali kiba har rukom hynrei ïa kiba ym shym la register namar ba ym biang ki kot ki sla. Kita ki kali la set ha ïing u AIG (A) GK Iangrai uba ju trei hapoh u DGP ba mynshuwa u Chandranathan bad bunsien la pyndonkam na ka bynta ki kam shimet. Kine ki pulit ki don ka jingïadei kaba jan bad uwei u kontrak uba don ruh ka dukan die kali. Dei kane ka jingïadei kaba jan hapdeng ki pulit, ki kontraktor, ki ophisar bad ki politishan kaba la wanrah ïa ka jylla Meghalaya ha tmier jong ka jingjot.
Ha ka jingshisha haba u myntri uba na kano kano ka Seng Saiñ Pyrthei (political party) u leh palat bad u don bynta ha ki kam bamsap, kata ka Seng ka dei ban kren paidbah bad weng noh ïa uta u myntri na ka kam kaba u bat. Ka jingbymleh jong ki ïa kata ka kdew shai kdar ba ka Seng ruh ka ïoh jingmyntoi lang na kata ka jingbamsap. Kane ka dei ruh namar ba la jan ka elekshon (February 2023) bad man ka Seng Saiñ Pyrthei ka donkam pisa ban thied bad khroh ïa ki paidbah lyngba ka pisa. Ki Seng baroh ki donkam pisa bha ka ka por elekshon. Ha Nongkrem ngi ïohsngew ba ki arngut ki kyrtong ki lah sdang sam pisa 5000 tyngka shi ïing.
Ki paidbah kiba la kner ïa ka kti sha ka pisa bad kiba jied ïa kita kiba siew pisa ki lah die lypa ïa ka longrynïeng jong ki. Kum kita kim don hok shuh ban dawa ïa ki surok, ki skul, hi hospital, ki kam ki jam namar ba lah dep siew te ïa ki. Ki la dei ban shu kbum beit jar baroh san snem. Ha kine ki san snem ki ban wan kata naduh u 2023 haduh u 2028 uta u MLA un kamai beit ïalade shimet. Nyngkong eh un hap pynmih ïa kato ka pisa kaba u la sam sha ki paidbah. Ka ba-ar pat u dei ban kynshew pisa ban kyntiew spah ïalade shimet bad ïa la ka ïing ka sem. Kynmaw bha paidbah ba ki MLA bad ki ophisar sorkar kim ju buh skul ïa ki khun jongki hapoh kane ka jylla namar ki sngew ba kita ki skul/kolej/skul bah (university) kim ler ei ei ruh. Te ki khun jong ki ki pule shabar jylla bad shabar ri ruh. Kane kam dei ka kam kaba jem. Ka jinglut ka long kaba bun te ïa kata ka pisa ki ïoh da kaba ki pyntrei kontrak hi ne da kaba ki dawa bynta na ki kontraktor. Na kata ka daw ki surok jongngi ki long kiba neh tang tang shi aiom. Ka pisa kaba dei ban trei ïa ka surok kaba ka jinglut ka long kumba 50 klur, katba ynda ka pyntrei ka la poi noh tang kumba 20 klur tyngka. U Minister, U Engineer (PWD), u ophisar, u peon baroh ki dawa ïa la ka jong ka bhah bad dei hangta keiñ ba ki surok jong ngi ki sniew haduh katne katne.
Ha ka jingshisha lada ki paidbah ki long kiba peitngor u kontraktor un ym lah ban leh thok haduh katta katta. Ki paidbah ki don ka hok ban peit bniah katno u maw soling, u mawria bad u mawphret bad kato ka rong surok lah pyndonkam. Ki lah ban shim nuksa ïa kita ki jingkhleh bad rah ïa kita sha ka laboratory ban phah test. Lada la shem ba ka don ka jingduna ha ka rukom khleh te lah ban pynshitom ïa u kontraktor. Dei hangne keiñ ba kita ki seng trei mon sngewbha ki dei ban pait bniah bha. Dei kum ïa kita keiñ ba dei ban khot ki seng bhalang; ym ïa kito kiba tang shu lah pyntian pisa ki la sngap noh.
Peit kat kine ki kam bamsap kiba mih jan man ka sngi ha kano re kano ka Department, hynrei ym don seng bhalang ban kren ei ei ruh lait noh ka seng Hynniewtrep Youth Council (HYC) ïa kaba la ïalam da u Rangbah Robert Kharjahrin uba dei ruh u nongsaid aiñ. Ha ka jingshisha lada ñiew lut ïa ki seng bhalang ha ka jylla te ym lah kynmaw kyrteng shuh hynrei shaei kata ka jingtrei jong ki? Ym paw kam ei ei ruh. Ka jingkiew dor ki mar bam mar dih ka lah palat hynrei ym don ba kren satia. Bunsien ki jied tang ïa ki mat ki phang kiba ki sngew dei ban kren katba ïa kiei kiei kiba ktah ïa ki paidbah man la ka sngi pat ki sngap jar.
Halor ka jingtrei surok, ki Dorbar Shnong ruh ki don ka bynta ka khia. Ki dkhot ka dorbar ki dei ban peitngor bha haba pyntrei surok ha ki shong bad dong jong ki. Bunsien ïa kine ki surok hapoh ki dong bad shnong la ju pyntrei da ki kontrak kiba ïajan bad u MLA bad ki dei ruh na ka shnong. Dei namar kane ka daw lehse ba ki dkhot ka shnong kim shlan ban dawa ban pyntrei hok ïa ka kam. Lehse ha man la ka shnong lah dei ban don noh ka kynhun peitngor ((Vigilance Committee) ka ban peit bniah ïa ki pyntrei surok ha shnong bad dong, khnang ba kita ki kontrak kin kham shynraiñ.
Ka jylla Meghalaya ha ka jingdap 50 snem jong ka la ïohi pynban shibun ki jingdkoh trei kam ha ki bynta bapher bapher imat namar ba mangi ki paidbah ngi la shu pynkit lut ïa ka lyngkor ban peitngor ïa ka synshar khadar tang ha ki samla bad ki seng bhalang. Lada ngi ïai long kumne ka jingjot ka ap ïangi bad ki ban jynjar bad saja ki dei ki longdien jong ngi hi.

Leave A Reply

Your email address will not be published.