Wat ki Pastor ruh ha lympung politik ban wanrah ïa ka jingkylla ha u 2023

Bah Philip Marweiñ

0

Wat ym sngewphylla ne sngewpher ei ei ba ki Pastor ruh ki rung ha ka sain hima sima (politics), namar ym dei tang ha kane ka kynti hynrei ki la don teng mynshuwa ruh, hynrei sniewbok ba kim shym la jop laitnoh tang u Rev. J.J M Nicholsroy ba la khot ju khot ieid u Bah Joy, ha ka por ba dang hap ha ka sorkar Assam. To ngin ïa kitbok lang baroh, ba ha kane ka kynti baroh ki Pastor kiba don ka mynsiem kaba sngur ki ban ïakhun ha kane ka ilekshon 2023, kin jop lut baroh da ka jingtrei shitom da lade, ka jingkyrshan jong ki paidbah bad ka Jingkyrkhu jong U Nongsaindur ïa kiei kiei baroh. Khyndiat shaphang jong ki ngan sa kdew hadien shaphang ar phang.
Mynta, beit sha ka kam. Hadien ba la rakhe ïa ka lyngkhuh snem kaba sanphew (50) jong ka Jylla jong ngi, mynta sa shisien, ka jingpynkhreh na ka bynta ka General Elections ban Jied Thymmai ïa ki 60 ngut ki MLA sha ka Iing Dorbar Thaw Aiñ jong ngi hi, kan sa long ha u nai Rymphang, 2023 (sa tang 7 bnai) lada ym khang kino kino ki daw bah.
Ka por ka ïaid stet bad dei na kane ka daw, ba ki party jong ka Jylla, ki khohreh ban wad Kandidet (candidates) bakynsai, ban jop kham bun ngut ki MLA ban ïoh thaw sorkar, tang shi seng lane da kaba ïasynrop lang ar ne lai seng, kumba la jia ïa kane ka sorkar MDA ha ka snem 2018. Shisha, ki party ki khuslai jingmut bad ki da swar bha (identify) ban ïoh ïa ki kyrtong bakhlain (winnable candidates) ban jop ha kane ka ilekshon ban wan.Ym tang katta, ki nongkwah ïakhun ilekshon ruh ki la kyrkieh ban pule bad khein jingkhein bha na kano ka constituency (Kyntoit) bad na kano ka party ne ban ïakhun kum ki riew khlem seng (independent). Dei na kane ka daw ba ha kine ki bnai ba la lah ngi la ïohi (witnessed) bad ngin sa ïohi biang ha kine ki khyndiat bnai ban wan, ïa ka jingïaphet ïarung party khala khala jong ki ‘riew ïaleh kiba ïabeh ïa ka Rongïapan ban ïoh ticket ban ïoh ïakhun ha ka 2023.
Ha kum kane ka por kaba la jan bha ka ilekshon, sa tang 7 bnai, ki 21 Lakh ngut ki jingthep-vote jong ka Jylla ki lynga ki pisa jingmut jur ban Jied ïa kum kino ki rang bad ki thei tyrwa kiba ïaknieh ïa ka Rongïapan (votes) bad na kino ki party, khnang ban don noh ka jingkylla ha ka jylla, khamtam ha ka rukom shakri paidbah bad ha ka rukom pynïaid ïa ka sorkar khnang ban ïoh kheit ki Soh kiba bang bad kiba thiang ha ki 50 snem ki ban wan sdang naduh 2023. Namar, ngi la dep mad ba ha ki 10 tylli ki ilekshon kiba la dep jong ki 50 snem ba la leit, ym shym la pynmih ki sohthiang shibun ïa ka jylla bad, ki la don ruh ki ‘nem sniew ba khlem ïoh kheit ei ei. Dei na kane ka daw ba ha kane ka ilekshon 2023 ngi ki paidbah nongjied, ngi hab ban da khan, husiar bad phikir bha, ban jied MLA da ki briew kiba bitdor ban ym babe hadien. Ka Khubor kaba sngewtynnat bad kaba ai jingkyrmen ïa ngi ki paidbah ha kum kane ka por ba la jyrsieh da ka bamsap bampong bad kiwei ki kam bymman ha ka politiks bad ka synshar khadar, ka long ba, la wanmih bluit lai ngut ki Pastor kiba kynsai kiba la ju shakri ban pynïar ïa ka hima U Blei lyngba ka jingshakri jong ki ha ki kyrdan bapher ïa ki paidbah. Kine ki dei – u Pastor Shanlang Warjri na Pyndengumiong, na Mairang Constituency: u Pastor Kyrsoibor Pyrtuh na Nongthymmai na North Shillong Constituency bad u Pastor H. H Mohrmen na Riatsasim, na Jowai Constituency. Kine ruh ki la angnud bha bad la raikut ruh ban ïakhun ilekshon ha ka snem 2023 bad ki la thmu ban ïarap pynkhuid ïa ka politiks, kaba la jaboh palat ha kane ka juk, lyngba ka jingshakri basngur jong ki ïa ki paidbah katba kot la ki jong ki jong ki borbriew.
Nangta, don de sa iwei i Longkmie iba don kajuh ka jingthmu.Ine iba la bit la biang ka jingnang jingstad, iba la paw bha ruh ha ki khubor, ha ka jingtreishitom na ka bynta ki rit ki ria kiba duk, ki rangli ki juki, ki riewkynthei kiba shah lehbein banbein, shah iuhroit bein, ki nongbylla, kiba trei ha iingbriew, ki nongshong die jingdie ha madan ha ki jaka sor bad iba ïakhun ban tih jingtip (RTI activist) ïa ka hok u paidbah bad kiwei ki kam ban tei ïa ka bha ka miat jong ki paidbah bad ine i dei i Kong Angela Rangad. I la ju ïatrei synrop lang ruh bad ki jong u Pastor Kyrsoibor Pyrtuh bad kiwei de ha ki kam ban ïatei ïa ka imlang sahlang. Ine I Kong i dei na Harisabha ha Laban. Mynta, i don jingthmu ban ïakhun ilekshon na South Shillong ha u 2023. Kitei kiba la kdew kyrteng haneng, ki dei ki Samla ïaw kiba la ih bha ha ka pyrkhat ka pyrdain.
Ka bha bad ka dei eh kein ba ki Pastor ruh kin ïakhun mynta ha ka ilekshon ba kin ïarap ban weng lem ïa ka synrum pyrthei ha ka politiks kaba la jyllei da ka bamsap bampong, ka jingiuhroit, ka jingleh donbor, ka jinglehshiliang khmat, jingïashah shiliang, ka jingbymlah shah ïa kiwei (intolerance) ba la leh da ki bor sorkar, ki Minister, ki MLA bad ki political party. Don kiba wohnia balei pynïakhleh ïa ka niam bad ka politiks ? Kito kiba ong kumne ki dei ki bym pat sngewthuh. Ka dei namar bym pat ai lad ïa U Jisu (U Blei) ban rung bad ban pynïaid ïa ka politiks bad ïa ka synshar khadar kein ba sa kulmar bad sa jyrsih ka sain hima sima bad ha ka synshar khadar la jyllei sa tang ka jingbymman, ki kam klop, bamsap bad kiwei kiwei ki jingsniew bym lah niewtang shuh. Ka Politiks bad ka Synshar Khadar paidbah khlem U Blei kam long ei ei pynban ka kylla ka kam u Bymman (Ksuid). U Mahatma Gandhi u la ong shai kdar kumne, “uno uno u ba ong ba ka la Niam kam don bynta ei (kam don jingïadei ei ei) bad ka politiks um sngewthuh ei ei ruh kaei ka Niam”. Katba u Bishop Desmond Tutu jong ka Republic jong ka South Africa pat u la kren shai kumne, ” nga dumbuit ngain ka jait Bible aiu ba ki briew ki pule ha ba ki ong ba ka Niam bad ka Politiks kim ïakhleh “.
Kaba pynsngewtynnat shuh shuh bad kaba ai mynsiem ïa ngi ki paidbah nongjied (voters) ka long, ba la mih shakhmat ha ka lympung politiks sa ki Samla Rangbah kiba la biang ka pyrkhat ka pyrdain bad ka kyrdan kiba don ha ka Rynsan VPP lane Voice of the People’s Party. Katkum ba la ïoh Jingtip na u General Secretary jong ka VPP kine harum ki dei kiba la raikut ban mih madan : kine ki dei u Bah W. Tony Lyngdoh na Mawkynrew Constituency, u Bah Doris Marbaniang na Mawphlang, u Bah H. S Kharpran na Mawryngkneng, u Bah Danny Langstieh na Shillong South, I Kong A. Nonglait na Mylliem, u Dr. Ricky A.J. Syngkon na Umsning bad u Bah Brightstar Marbaniang na Mawlai. Nangta, lehse, ha kine ki bnai ban wan kin sa mih madan sa kiwei kiwei ki kyrtong thymmai na ki seng bapher, kynthup ïa ki Kynthei, ki ban ïa-ïakhun ha ka lympung ilekshon 2023. Katba nangbun ki nongïakhun na ki seng ne khlem seng ruh, katta nang shongshit ka lympung bad ki nongjied ruh ki kham ïoh ban jied briew kiba kham kynsai ban long ki MLA ym ki nongleh business. Kaba donkam eh ha ka ilekshon ka long ban Jied ïa u briew/ka briew batbit ym da dei eh na ka party namar u ban shakri paidbah u dei u briew ym ka party bad khlem u briew ym don party. Kaba kongsan tam ïa ngi ki nongjied ka long ba ngi ki nongjied ngin kiar ban shah pynbiej da ka peisa ha ki kandidet lane ha ki nongkanbas jong ki namar, ngi kwah ba ilekshon kan long kaba lait na ka jaboh bad ba u MLA ba ngi jied un lait na ka bamsap. Shuh shuh shuwa ban jied da pan hukum na U Blei ki jait briew (candidates) kiba kumno ban jied (ym kiba ai peisa ban ïoh vote). Wat ka ktien U Blei ruh ka ong shai kumne, ” ki briew jong nga ki la jied ki Syiem hynrei khlem da kylli ïa nga, ki la thung ki nongïalam hynrei khlem ka jingmynjur jong nga. Ki la thaw ïa ki bleithaw tang ban jot ïalade” (Hosia 18: 4-5). Shuh shuh ka ong, “nangta to jied napdeng ki Paidbah (candidates) ki briew kiba tbit bad kiba tiengblei, kiba lah ban shaniah bad ki ban ym bamsap …..” (Exodus 19 : 21-23).
Mynta, to ngin phai noh sha ki Khristan bad kiwei ki riewngeit Blei ha Meghalaya. 70 na ka 100 ha Meghalaya ki dei ki Khristan bad 30 na ka 100 ki dei kiwei ki riewngeit Blei na kiwei ki niam tynrai (niam Khasi bad Jaintia, niam Garo), niam Hindu, niam Muslims bad kiwei. Kine ki niam baroh ki hikai ïa ka jingbha suda: ban kiar na ki kam basniew jong ka thok ka thak, na ka leh politiks jaboh arsap laisap bad ka bamsap, thong peisa ban ïoh vote ne kiwei ki kam pynbiej da kaba ai skhim MLA ne kiwei ban ïoh vote. Nangta ki hikai ban kiar na ka synshar donbor, khniot bein, bamsap, leh shiliang khmat, niewbein niewpoh. Ki jinghikai ïa ka hok ka sot hakhmat U Blei bad hakhmat ki para briew. Hynrei da khongphong kine ki riewngeit ha ki jinghikai jong ki niam jong ki, ki dei pynban ki ba pynbyrsih ïa ka imlang sahlang, ïa ka sain hima sima ha shnong ha thaw bad ha ka jylla ne wat la ka Ri. Ha ka jaka ban long ki nuksa babha jong ki jinghikai ki niam jong ki, ki nap bad kyrni tang kumno ban ïalam ïa ki buit bad ki lynti kiba sniew jong ka thok ka shukor ba pynkulmar ïa ka imlang sahlang. Ha ka jaka ban ïalam ïa ki para shnong bad parari ban jied ïa ki MLA/MDC/MP da lynti kaba hok bad kaba laitluid katba ki ibit bad katba mon, ki ïalam pynban ban leh thok bad ki pynbor ban byrngem briew pynban ban jied ïa uba ki mon.
Lada phai sha ka niam Khristan, hapoh kane ka shatri Nïam Khristan, don bun ki kynhun Balang. 70 na ka 100 jong ki nongshongshnong ka Meghalaya ki dei ki ba long Khristan ha kine ki Balang bapher. Ngim dei ban klet ban sngewnguh ïa kine ki Balang namar ki la noh synniang borbah ha bun ki bynta jong ka jingroi ka Jylla jong ngi. Lada ki nongshongshnong jong ka ki la shai bad la roi, ka dei ruh ka jingnohsynniang jong ki ym tang jong ki bor sorkar Jylla bad khamtam eh, jong ki bor sorkar India. Hynrei, kaba ngi baroh bad ba long khristan bad bymlong, ngi sngewdiaw bad khohnïoh jur ka long halor ka Jingmutlop bad jingkuman khaweit jong kine ki Balang khristan ban mih bad tur shakhmat ha madan ban kren pyrshah ïa ki jingleh bymhok ha ka politiks. Kine ki balang kim nud ban ïalehthma pyrshah ïa ka politiks kaba la jyllei da ka synrum pyrthei jong ka jingbamsap, ka thok ka shukor, lamler ban pynbaji ïa ki paidbah da ki jingkular thok tang ban ïoh vote bad ban jop ilekshon. Shuh shuh kim nud ban kren pynrem markhmat ïa ki Minister, MLA bad ophisar kiba klop ïa ki hok jong ki paidbah da ka jingbamsap, leh shiliang, leh donbor bad iuhroit ïa kiba duk, ki raitoi, ki khunswet, ki riewkynthei bad kiba tlot bor.
Ha ka jingshisha ki dei ki Balang khamtam ki nongïalam, kum ki Bishop, ki Phadar, ki Sister, ki Katekist, ki Rangbah Balang, ki Pastor, ki Tymmen Basan bad ki Riewkhmat jong ki Balang bapher ban ieng pyrshah ïa ki jingsniew babun jait bun rukom ha ka politiks bad ha ka synshar Khadar, khamtam ïa ka bamsap kaba la pynjot thiaw ïa ka imlang sahlang bad ïa ka Jylla. Balei ki Balang ki rieh khop khop? Balei ki Nongïalam bad ki Riewkhmat Balang kim nud ban tur shakhmat ban kren pyrshah ïa ki kam jakhlia, ka klop ka bamsap bad Kiwei ha ka politiks bad ha ka sorkar kaba synshar? Hato namar ïalade kim khuid kim beit ha ka jinglong jingman, ha ki kam peisa ha ki kam balang, ha ka imlang sahlang ne ha ka politiks ? Ka long kaba sniewbok bad kaba isaitmet ba ki Riewkhmat bad ki nongïalam Khristan (Balang), Hindu, Muslim bad kiwei ki niam ki ïasboh ïakyrsum (hobnobbed) bad ki pilitishian bad ki kyrtong (candidates) ha ki por ilekshon, khamtam ban pan jingïarap ba long jingïaseng bah proseshon, Synod, presbytery, district, assembly, jubilee ne kiwei: pan jingïarap shna iingmane, kynroh iingmane, skul ne jingïarap kyrpang aiu re. Dei kiba kum kine ba ka pynshlur bad pynkharoi ïa ki kam jakhlia ha ka politiks bad pynroi ïa ka bamsap.
Ka Jingkyrpad kaba jur ïa ki Balang khamtam ïa ki Nongïalam, Nongsharai bad ki Riewkhmat jong ki Balang ka long ban bud thik ïa ki jinghikai bad ki nuksa jong ka jinglong pilitishian jong u Jisu, namar ba ma U, U la long U Pilitishian u bakhraw tam ha pyrthei. Ka Manifesto jong U ka shai kdar, ka thong jong U ka shai kdar, ki jinghikai jong U ki ba phylla hynrei kiba pynkylla na kaba ju long bad um shym riej ïano ïano ruh. Um tieng wat ïa ki nongïalam bad nongsynshar Jiw ha ka por jong u kum ïa ki Pharisi, Sadusi, Sanhedrin kiba ki para jaitbynriew jong U ki Jiw ki tieng ïap. Ha ka jingshisha u da kynshi kyneh ne tim ïa ki da kaba sin kyrteng ïa ki, ki kynhun Seinpuh bih (brood of Vipers), ki Jingtep briew sma iwtung ba shu pushara nalor (whitewash sepulchres). Ha ka por jong U, U la wanrah ïa ka politiks jong ka jingkylla kaba bak-ly-bak ka bym ju don mynshuwa, ka politiks ka jingshida, jingkhuid jingmut, jingieid bad jingmap markylliang, jingïarap markylliang, jingisynei ïa kiwei, jingai kylluid mynsiem bad kumta ter ter kumba u la hikai ha ka Bible. Kumba u Jisu U la long U Nonghikai, U la hikai da ka politiks kaba khuid ba suba kumta ruh to ki Balang bad ki nongïalam balang kin hikai ïa ki paidbah ïa ka politiks kaba suba bad kin da ai training ïa ki paidbah khlem thait, ym tang Kumno ban jied MLA/MP/MDC bad Kiwei Kiwei ki nongïalam da ka lynti jong ka jingbha bad jingkhuid jingsuba. Nangta da ai training khah khah ïa ki Samla ruh ban long ki MP, MLA, MDC kiba bitdor bad kiba kynsai ym ban long ki nongmihkhmat bymman kumba ki mih mynta.

Leave A Reply

Your email address will not be published.