Sakhi u Lat ka jylla jingpynïeng ka Seng Khasi ïa ki 40 tylli ki mawbynna ha Lum Sohpetbneng

Nongpoh, Naiwieng 09: Ka Seng Khasi Kmie ha ka sngi U Blei ka la pynlong shisha ïa kane ka sngi ka ban sah jingkynmaw ha kata ka nguh ka dem blei ha u Lum Sohpetbneng kaba ki ju pynlong ïa kane kane ka leh niam ka leh rukom man u snem, namar ha kane ka sngi ka Seng Khasi kmie ryngkat ka jingsynrop lang ki 40 tylli ki seng Khasi bad Seiñ Raid ki la lah ban pynieng ïa kita ki Mawbynna sahnam ha kliar jong utei u Lum Sohpetbneng.
Kane ka jingleh niam bad ka jingpynieng ïa kitei ki 40 tylli ki Mawbynna sah nam, ka dei ruh shi bynta ka jingrakhe ïa ka jingdap 125 snem ka Seng Khasi Kmie ba la seng ha Shillong bad kaba long ruh shi bynta ban pynneh pynsah ïa ki riti ki dustur, ka leh niam ka leh rukom tynrai bad kumjuh ruh ïa ka jinglong tynrai ki Khasi kiba bat ïa ka hok ka sot.
Kaba la dang ai mynsiem shuh shuh ïa ka Seng Khasi Kmie ryngkat ki seng Khasi bad Seiñ Raid na kylleng ka rilum Khasi Jaintia, ka dei ka jingwan shim bynta u Lat ka jylla u C.H Vijayashankar, uba la kiew shaduh sha kliar u Lum Sohpetbneng ban sakhi ïa kane ka jingleh niam bad ka nguh ka dem blei ka Seng Khasi kmie ha kliar jong u Lum Sohpet bneng.
Kiwei kiwei kiba la wan ban ai mynsiem bad sakhi lang ha kane ka sngi ki kynthup naduh u Symbut Myntri ka jylla u Bah Prestone Tynsong, u Myntri ka tnad Arts and Culture u Bah Sanbor Shullai, u Dalloi ka Jowai u Bah Puramon Kynjing, u Syiem ka Hima Mylliem u Paiem Ainam Manik Syiem bad kynthup ki tymmen ki san jong ka Seng Khasi ha ryngkat ki paid riewngeit kiba dang bat ïa ka niam tynrai katkum ka jingngeit u Khasi.
Kane ka jingrakhe kaba ki la pynlong baroh shi snem yn pynkut noh ha ka jingdap 126 snem ka jingseng ïa ka Seng Khasi kmie kaba kin sa rakhe ïa ka Seng Kut Snem ha ka 23 tarik u Naiwieng 2025 ha Madan Weiking, Jaiaw Shillong.
Haba kren ha kane ka sngi kum u kongsan, u Lat ka jylla, u la pynpaw ïa ka jingkmen ban ioh sakhi ha kane ka leh niam ka Seng Khasi ha kliar u Lum Sohpet bneng bad u la pynpaw ruh ba u sngew donbok ban poi ha katei ka jaka kyntang kaba u sngew ba ki jingpang jingshitom jong u ki la jah noh shiteng hadien ba la poi ha kliar jong utei u Lum Sohpetbeng kaba dei ka jaka kyntang ban pyndep ïa ka niam ka rukom katkum ka jingngeit tynrai ki Khasi.
U la pynpaw ruh ba ka Seng Khasi ka la lah ban leh shibun ki kam kiba khraw ban pynneh pynsah ïa ki riti ki dustur, ka niam ka rukom bad ka jinglong tynrai u Khasi, uba bat ïa ka hok ka sot bad u la ïaroh ruh ba u lap shisha da lade ruh ba ki jaid bynriew Khasi ki dei shisha ki jaid bynriew kiba bat ïa ka hok bad kiba tip ïa u briew u Blei.
“Ngi tip shai ba baroh ngi hap ban ïap na sla jong kane ka pyrthei ha kaba ngi hap ban leit sha bneng bad lada kiwei ki kwah ban tip shaphang ka Bneng ki dei ban wan sha ka jylla Meghalaya, da kaba ïaroh ba ka jylla Meghalaya ka dei ka jylla ba ki briew kiba dang bat ïa ka hok bad kita ki jaid bynriew kiba tip briew tip blei” ong u lat ka jylla.
U la ïaroh ruh ba utei u Lum Sohpetbneng u dei shisha u lum kyntang ha kaba ka seng Khasi ka pynlong kum kata ka jaka ba kyntang na ka bynta ban nguh ban dem blei bad khlem pep kane ka jingduwai lane ka nguh ka dem blei kan nym sepei ba U Blei un sngap ïa ki jingduwai na ka bynta ka bha ka miat, ka suk ka sain bad ka jingkiew shaphrang jong baroh ki nongshong shnong ha ka jylla.
U la ban khia ruh ba ka sorkar ka dei ban dang phai khmat sha ka Seng Khasi halor shibun ki jingdonkam khamtam ki jingdonkam ban dang pynbit pynbiang ha utei u Lum Sohpetbneng kumba la pynpaw da ka Seng Khasi Kmie, u la bynrap.