Nongstoiñ, Naitung, 08: Ka jingphah khang khyrdep jong ki paitbah ka shnong Rwiang ïa ka Shree Shakambari Ferro Alloys Prvate Limited, ka karkhana saiñnar kaba don ha katei ka shnong naduh ka 13 tarik jong u bnai Lber haduh mynta, ka la kynjoh sawbnai duna haduh ba ka la pynduh thiah duh dem bad pynkieng janor ïa ki nongpynïaid jong katei ka karkhana.
Nalorkata ka la pynbun kam ruh ïa ka dorbar shnong bad ki paitbah, namar ba man la ka taïew ki hap ban shong dorbar namar ki nongpynïaid jong katei ka karkhana, da ki phew sien ha ka shisngi ki la shu tynruh ïa ki nongïalam shnong, da kaba khroh bad kjor ïa ki ba kin ailad ban plie biang ïa katei ka karkhana.
Watla katta ruh na ka liang jong u sordar ryngkat ki paitbah shnong ki pyneh hi triang, namar ba ki nongpynïaid jong katei ka karkhana kim shym la burom bad bud ryntih ïa ki kyndon ba ki paitbah shnong ki kwah.
Ha kine ki saw bnai duna ki nongïalam shnong ki la pyrshang ruh ban leit ïakynduh ïa ki bor pynïaid district, ban kyrpad ba kin bthah ïa ki nongpynïaid jong katei ka karkhana, ba ki dei ban pynbiang shuwa ïa baroh ki lad jingïada ïa ki paitbah nongshong shnong na ka jingshah ktah ha ki jaboh kiba mih na katei ka karkhana. Hynrei na ka liang ki bor pynïaid district, ki la ong ba ka jingshah ban plie ba ban khang ïa katei ka karkhana ka shong ha ki paitbah bad ka dorbar shnong.
Nalor kata ki nongïalam shnong ki la leit ban ïakynduh ruh ïa ki ophisar jong ka Meghalaya State Pollution Control Board, ban kyntu ba kan phah ïa ki riew shemphang jong ka Board ban wan jurip ïa ka rukom treikam bad ban lap la ki nongpynïaid jong katei ka karkhana, ki la pynbiang ne em ïa ki lad jingïada katkum ka jingkwah jong ki paitbah bad ba ka don ne em ka jingpynjaboh ïa ka lyer bad ka mariang bad ki sawdong sawkun.
Hadien ba ki ophisar bad ki stad mariang jong ka Board ki la dep ban wan jurip bad ki la pynshai ha ki paitbah shnong, ba ki nongpynïaid jong katei ka karkhana ki la sdang ban pynbit pynbiang lut ïa ki lad jingïada ki nongïalam shnong bad ki paitbah ki la shong pyrkhat biang bad ha kaba khatduh ki la rai ban shah ïa katei ka karkhana ba kan plie biang.
Ka jingshah jong ka dorbar shnong Rwiang ïa katei ka karkhana ba kan plie biang kam long tang da kaba shu ïakren, hynrei ha ka miet lah sngi u Blei ka 7 tarik Naitung, ki nongïalam shnong ryngkat ki paitbah ki la ïashong pyrkhat biang bad ha kaba khatduh ki la leit ban ïakynduh ïa ki nongpynïaid jong katei ka karkhana ban pynshai ha ki ba ki la shah biang ban plie.
Ha ka jingleit ïakynduh ïa ki nongpynïaid jong katei ka karkhana ki nongïalam shnong ki la phah soi ruh ïa ka soskular kaba la buh da ki kyndon kiba bun kiba katei ka karkhna ka dei ban bud bad ba ki nongpynïaid jong ka karkhana ki hap ban pynbiang.
U bah John Ïawphniaw sordar jong ka shnong Rwiang haba ïakren bad u nongthoh khubor ha katei ka jaka, u la ong ba ka jingshah ban plie biang ïa katei ka karkhana, kam dei ka rai jong u marwei ne tang jong ki para nongïalam shnong. Hynrei ka dei ka rai kaba la mynjur lang da baroh ki paitbah.
Na ka liang ki paitbah pat ki la ong ba wat la la shah biang ïa katei ka karkhana ba kan plie, hynrei lada ka don kano kano ka jingpynkheiñ ïa ki kyndon kiba la dep ïasoi ha ka soskular ki paitbah kim salia ban khang biang.