Pynshai u Sordar Koriangsma ïa u pud u sam jong ki jaka ka Langpih Sector kiba dang hap ha Meghalaya

0

Nongstoiñ, Risaw 01: Katkum ka kyrwoh khubor, U bah Hopestandard Myrthong uwei na ki riew rangbah u ba kam ruh ba u dei u sordar jong kawei ka jaka kaba la tip kum ka Koriangsma Nongmynsaw Syiemship, ka jaka kaba hap hapoh ka Langpih sector West Khasi Hills, u la ong ba kum uwei na ki rangbah shnong katei ka thaiñ, u don ïa ki dulir kiba biang ban pynshisha ïa u pud u sam jong ka jylla Meghalaya, ha kaba u la ong ba hyndai hynthai ka hima Nongmynsaw ka dei kawei na ki hima Syiem ha ri Khasi.
Na kiba bun ki daw katei ka hima ka la shah pynshitom bad shah daiñ kuna ha ki bor sorkar, namar ka jingïaleh pyrshah hynrei kam shym la lah ban siew ïa katei ka kuna. Kumta ki bor sorkar ki la khynñiat noh ïa ka sha ka Assam ba kan peit kan khmih ïa katei ka hima ha baroh ki liang.
U la pynshai ruh ba ha u snem 1970 ka la mih ka jingïakhih ban dawa Hill State bad ha ka por ba ka sorkar India ka la ai ïa ka Sub State, ha ka jaka ban kynthup lang ïa ki jaitbynriew Mikir, ki bor ba halor ki la kynthup noh ïa ki Garo. Namar ba ki ai jait ha ka kmie kum ki Khasi Jaiñtia lyngba ka Matrilineal system bad la pyllait noh ïa ka Mikir hills bad khynñiat sha Assam.
Nalor kata ka sorkar ka la buh ruh ïa ki ar tylli ki District Council kata ka United Khasi Jaiñtia Autonomous District Council bad ka garo Hills Autonomous District Council katkum ka Assam Reorganisation Act 1969 bad u pud u sam jong ka Langpih sector katkum ka map ba la kdew ki long kumne > Definition VI Fto G From Lejadubi Up the river Santhi to one of the tributaries. Definition VII from G to H from the junction of a tributary sources of the Santhi river up stream and across the hills and watershed up to Muksar hills. Definition VIII from H to I from the Muksar hills Ummarshait river to the junction of the Ummarshait with the Marum river.Definition IX from Ito J from ther junction of Ummarshait and marum river down the Marum riverto the junction with Umit (alias) Sri River Definition X from J to K from the junction of the Marum river and Umit (Sri river to the junction with the ka Kri or Kulsi river.
U bah Myrthong u la ong ruh ba dei hangne ba ki kyntien ba u (L) Soso Tham kiba u ong kumne “Ki diamond ko khulom ksiar, to kyrsiew thiah ban pynhsai kdar”. U la ong ruh ba ha kaba iadei bad kane ka mat jingkdew ban pynshisha ïa u pud u sam jong ka :Langpih sector ki don bun bah ki ki jingthoh jingtar bad ki kot ki sla kiba hap ban pule bad pynshongnia haba wad jingtip bad tih bniah ha kaba ïadei bad ka jinglong jingman jong ka hima Nongmynsaw.
Hynrei haba pynshai ïa ki jingshisha ki paitbah ba bun ba lang ki shim da ba ka long da kumwei pat, da kaba ong ruh ba kiba bun ki nongshong shnong ha katei ka thaiñ, ki sngew tynnad bha ban bam ar maloi namar ba ki ïoh ban bat ar tylli ki Electoral Photo Indentity Card (EPIC), kata na Meghalaya bad Assam.
Ha kaba ïadei bad ka reshon lei lei ki ïoh beit man ka por na Assam, dei halor kane ka nongrim ba ka Assam ,ka kam ba u pud u sam jong ka u dei haduh Mawsikar bad ka surok na Boko shaduh Mawsikar, u dei u budlum jong ka ïoh ka kot bad ka kamai kajih.
U Bah Myrthong u kwah ban pan jingshai halor ka jingong ban ym ai wat tang shi inshi ka khyndew sha ka Assam. Hato kata ka shi inshi ka sdang nangno lane lada ki Nepali ki bym don EPIC ha Meghalaya kin mih noh na katei ka thaiñ, ki la pynkhreh ne em ka jaka ban buh bad pynshong pynsah ïa ki.
Ha kaba ïadei bad ka Langpih sector ka Meghalaya bad ka Assam kim pat lah ban kam trai, namar ba ka dang don ha ka Staus quo bad hato ka sorkar Assam ka la pan jingbit ne em na ka Meghalaya, ba ki briew jong ka kin leit shim kyrteng na ki shnong kiba don ha katei ka thaiñ na ka bynta ban pynrung ha ka Electoral roll. Hato ka Meghalaya ka hap ban da pan jingbit ne em na ka Assam haba ka pyntrei ïa ka skhim shispah sngi, shna ïa ki skul buh ktem pulit, thaw hima bad kumta ter ter.
U la ong ka kam ïakajia pud hapoh ka Langpih sector ka la poi ruh haduh Ïingbishar, kata hynriew sien hapoh ka High Court bad lai sien sha Supreme Court. U la kyntu ruh ïa ki Regional Committee on Border Dispute, ba ha ka por ba ki leit jurip ki dei ban rah ruh ïa ki map, kata jong ka Meghalaya bad Assam.
Ki dei ban pynshai hakhmat u paitbah bad kiba shong shabar na u lain ba la pruid dak ïa u pud u sam, ki dei ban kohnguh ïa ki bor sorkar bad kim dei ban shu ong, ba ïa ki jaka ba shong bun da ki dkhar yn pyn hap noh sha Assam, lane ïa ki jaka ba shong bun da ki Khasi yn pynhap noh sha Meghalaya. Namar katkum ki kyndon aiñ jong ka riti synshar la ong ba baroh ki nong India ki dei ki juh lada ki shong ki sah hangno hangno ruh.
U la ong ba kiba bun ki nongshong shnong kiba shong ba sah ha ka Langpih sector hima Nongmynsaw, ki shah pynshongshit bad ïalam bakla da ki khwan myntoi bad ki nongsynshar hima haba ki poi ha Nongstoiñ, ki ju pynsngew ïa kiba bun ki jingjia ba ki shah ban beiñ ha ka sorkar Assam. Ki da ïawer artad ïa ki ba kham heh spah ba lin leit thied jaka jaka sha katei ka thaiñ.
Hynrei ynda ki la leit ban thied bad ban trei ban ktah, ban rep ban riang bad ki la don ïa ki ïing ki sem ki phah da ki briew ban thombor bad pynjot ïa ki jingthung jingtep, da kaba kynnoh ba balei ki Maram ki wan kam trai ïa ki jaka ki puta jong ki.
U la kynnoh ruh ba hadien ba kitei ki jingshah thombor ki la jia na ka por sha ka por, u la pyrshang ban buddien ha kaba u la lap ba ïa katei ka hima Nong-mynsaw la dep die duh haduh 120 Sq kilomitar sha ki heh saipan. Ki la shah ruh ban shong shipor kat bym pat lah ban pynbeit ïa u pud u sam. U la ong ynda la dep ban pynbeit ïa u pud u sam, um don jingartatien ba ki Khasi kiba shong ba sah hapoh ka hima Nong-mynsaw kin hap ban phet noh. Ynda la dep ban pynbeit ïa u pud u sam bad lada ki jaka kiba hap ha ka Langpih sector kin dang neh ha Meghalaya, ki nongthied ïa ka jaka kaba 120 Sq kilomitar na ka hima Nongmynsaw kin ym aili satia ba ka Assam kan dang wan mushlia.

Leave A Reply

Your email address will not be published.