Pynlong jingïalang ka Tnat kam Pohïing ha Bhopal halor ki kam beaiñ

0

New Delhi, Naiwieng 10: Ka Tnad Kam Pohïing, Sorkar India bad ka National Judicial Academy Bhopal ki la pynlong ïa ka National Conference kaba ar sngi halor ki lai tylli ki aiñ ba thymmai ïadei bad ki kam beaiñ ha Bhopal ha ka 8-9 tarik Naiwieng, 2025. Ha kane ka jingïalang la ïashim bynta da 120 ngut ki nongïashim bynta na baroh ki jylla/UT, kaba kynthup ïa ki lai tylli ki rishot ba kongsan jong ka rukom bishar ïa ki kam runar kata ka long, ki Nongbishar, ka nongpynshitom bad ki Pulit. Ki resource person ha kane ka jingïalang kidei na ki jaka pule bad ki nongtrei ba kham rangbah kiba ai jingshakri.
Haba ai jingkren ha kane ka National Conference kaba ar sngi, u Union Home Secretary, u Govind Mohan u la ong ba hapoh ka jingïalam jong u Myntri Rangbahduh ka ri u Narendra Modi, ka Sorkar India ka tei ïa ka rukom bishar ïa ki kam runar kaba shngaiñ, kaba shai, bad kaba pynshong nongrim ha ki sakhi sabut. U Mohan u la ong ba hapoh ka jingïalam jong u Myntri kam Pohïing jong ka sorkar pdeng bad u Myntri ka Tnad treilang, u Amit Shah, ka ri ka la plie ïa ka juk thymmai jong ka jingbishar hok kaba stet. U la pynpaw biang ba ki aiñ ba thymmai ba ïadei bad ki kam beaiñ ki thmu ban pynduhnoh ïa ka bynta jong ka jingsynshar ki phareng ha ka rukom bishar jong ka ri India bad ban pynlong ïa ka kaba kham don nongrim ha ki lanot bad kaba pyndonkam ïa ka teknoloji. U la ai jingïaroh ïa ka jingnoh synniang ba kongsan jong ka tnat treikam ha ka jingpyntreikam ïa kine ki aiñ na ka National Judicial Academy, Bhopal, kaba la shna ïa ki kyndon ba kongsan / ki rukom treikam ba thikna na ka bynta ki jingsaiñdur ba kongsan jong ka teknoloji ba la wanrah hapoh ka rukom treikam ba thymmai. Kine ki kynthup ïa ka e- Sakshya (ka jingpynshisha da ka kor elektronik), ka e-Summon (ka jingpynmih bad jingpynpoi ïa ki jingpynbna ba ïadei bad ka aiñ lyngba ka bor digital), ka jingshakri ha ka imlang sahlang (kum ka lad ai jingpynshitom kaba pher), bad ka Nyay Shruti (ki rynsan audio-visual na ka bynta ka jingpynpoi ïa ka hok kaba lah ban ïoh).
U Union Home Secretary u la ong ba ka teknoloji ka long ka nongrim jong ki aiñ ba thymmai ba ïadei bad ki kam beaiñ, kiba thmu ban pynthikna ïa ka rukom pynïoh kham sted ïa ka hok bad kaba kham paka da kaba weng ïa ka jingeh kaba la slem bha namar ka jingpynslem. Ki aiñ ba thymmai ki wanrah katto katne ki kyndon ba la shna khnang ban pynduna ïa ki jingpynslem ha ka jingtohkit, jingbishar, bad kiwei kiwei ki bynta jong ka rukom treikam. U la ong ba ka e-Committee jong ka Ïingbishar ba ha khlieh duh jong ka ri India ka la don ka bynta kaba kongsan ha kaba kyntiew ïa ka jingpynïasoh ïa ka teknoloji kaba donkam na ka bynta ban pyntreikam hok ïa ki aiñ ba thymmai.
U Union Home Secretary u la ong ban ïaid shakhmat, ka jingpyrkhat mynta ka dei ban long sha ka jingpdiang kaba ïaineh, ka jingpynbha kaba ïai bteng, bad ka jingpynskhem ïa ki jingpynkylla ba la wanrah hapoh ki lai tylli ki aiñ ba thymmai ba ïadei bad ki kam beaiñ. Ki Sorkar Jylla ki dei ban thaw ïa ki lad jingpeit bniah ba kyrpang ban bishar ïa ka jingïaid shaphrang jong ka jingpyntreikam, ban ithuh ïa ki jingeh ha ka jingtreikam, bad ban pynthikna ïa ka jingpynthymmai ha ka por kaba biang ïa ki kyndon, ki jingpynbna, bad ki SOP katkum ka jingdonkam jong ka aiñ bad ka teknoloji kaba nang kiew. Ki tnad pulit ki dei ban buh hakhmat eh ïa ka jingpynkylla digital pura ïa ki rukom tohkit bad jingpynngat mukotduma, da kaba pynthikna ba ïa ki rukom treikam kum ka e- Sakshya, e-Summons bad ka ICJS la pyndonkam kum ka rukom treikam ba la buh lypa.
Ka bor ai jingbishar, kaba la ïalam da ka e-Committee jong ka Supreme Court, ka National Judicial Academy bad ki State Judicial Academy, ka dei ban bteng ban ïalam ïa ki jingpyrshang ha ka jingpynkylla digital ïa ki rukom bishar, ban pynthikna ïa ka jingïatylli ba pura jong ki rukom bishar bad ki pulit bad ki rynsan tian bishar. Ki jingai jingmut ba man ka por hapdeng ki rishot kata ki pulit, ki nongpynshitom, ki bor forensic, ki phatok bad ki bor ai jingbishar ki dei ban long ki jaka treikam na ka bynta ka jingpynbeit ïa ki jingeh ha ka por kaba biang bad ban kyntiew ïa ki rukom treikam digital. Baroh kito kiba don bynta ha kane ka kam ki dei ban kyntiew ïa ka jingïatreilang, ka jingshim rai kaba pynshong nongrim ha ka data, bad ka jingsaiñdur kaba ïai bteng ban pynurlong pura ïa ka jingthmu jong ka rukom bishar hok ïa ki nongleh kam sniew kaba katkum ka juk mynta, kaba treikam bha, bad kaba pyndonkam da ka teknoloji kaba la thmu hapoh ki aiñ kiba thymmai.
U Nongbishar ba donburom u Aniruddha Bose, Director jong ka National Judicial Academy, u la ong ba kane ka dei ka por kaba kyrpang ha kaba lai tylli ki rishot jong ka aiñ bishar ïa ki kam runar – ki pulit, ki nongpynshitom, bad ki nongbishar – ki la ïawan lang. U la ai khublei ïa ka Tnad kam Pohïing kaba la pyrkhat ïa ka jingmut jong ka prokram kyntiew ïa ka bor treikam. Haba ai jingkren shaphang ki jingeh kiba ki nongtohkit, ki nongpynshitom, bad ka bor ai jingbishar ki ïakynduh ha ka jingpyntreikam, u Nongbishar Bose u la ban jur ïa ka jingdonkam ban ïaid ryngkat bad ki jingsaiñdur thymmai ïa ka teknoloji, ki jingpyndonkam ICT, bad ki jingmut ba la wanrah hapoh ka rukom treikam ba thymmai. U la pynpaw biang ba kum kine ki prokram kyntiew ïa ka bor treikam ki ai ka lad kaba kongsan ïa ki nongïashim bynta ban ïoh jinghikai, ban ïatreilang, bad ban pynkhlaiñ ïa ka jingsngewthuh jong ki shaphang ka juk thymmai jong ka aiñ bad ka teknoloji.
SHAPHANG KA CONFERENCE
Ka National Conference kaba ar sngi, ka la ai ïa ka rynsan kaba kyrpang bad kaba kordor ha kaba ki lai tylli ki rishot ba kongsan jong ka rukom bishar ïa ki nongleh kam sniew – ki pulit, ki nongpynshitom, bad ki nongbishar – kin ïawan lang. Ka agenda ka kynthup ïa ki jingïakren ba bniah halor ki jingpynkylla ba kongsan ba la wanrah hapoh kine ki aiñ ba thymmai, ka rukom treikam ba pynshong nongrim ha ka jingtohkit da kaba pyndonkam ïa ka saïan, ka jingkylla ha ka rukom bishar, ka jingpeit ïa ki sakhi digital, ka bynta jong ka Directorate of Prosecution, bad ki por ba thymmai ba la saiñdur kum ka lad kaba treikam na ka bynta ban pynbeit ha ka por kaba biang. Ha kane ka prokram la pyni ruh ïa ki jingpeit ïa ki case, ki jingïakren, bad ki jingïamir jingmut bad ki riewshemphang ba pawkhmat ha ka kam aiñ, ki dkhot jong ka bor ai jingbishar bad ki pulit, bad kumjuh ruh ka jingshem markhmat ïa ki rynsan digital ba la pynbiang.
Lah ban kdew ba ïa ki jingpynbna halor ka e-Sakshya la pynmih da 26 tylli ki Jylla/UT, halor ka e-Summon da 24 tylli ki Jylla/UT, halor ka Nyaya-Shruti (Videoconferencing) da 16 tylli ki ïingbishar High Court kiba kynthup ïa 20 tylli ki Jylla/UT bad halor ka Community Service kum ka jingpynshitom da 28 tylli ki Jylla/UT.
Hapoh ki aiñ ba thymmai la pyndep ïa ka jingai jinghikai ïa 15,30,790 ngut ki heh Pulit, 12,100 ngut ki Prosecution Officer, 43,941 ngut ki Prison Officer, 3,036 ngut ki Forensic Scientist bad 18,884 ngut ki Judicial Officer.
Haduh mynta ka sngi kumba 50 lak, ki FIR ki dei kiba la register hapoh ka Bharatiya Nyaya Sanhita (BNS). Palat 33 lak tylli ki charge sheet ne ki kaiphod ba khatduh ba la ai; 22 lak tylli ki Sakshya ID la shna. Palat 14 Lak ngut ki lanot ki la ïoh ïa ki jingpynbna thymmai lyngba ki jingpynbna digital. Palat 38 hajar tylli ki Zero FIR ba la rejistar naduh ka 01 tarik Naitung 2024.

Leave A Reply

Your email address will not be published.