Pynbna u Conrad ïa ki Model thymmai, T. 10 klur na bynta ki Anganwadi Centre, bad Millet Mission

Shillong, Jylliew 13: Ka Sorkar Jylla Meghalaya ha ryngkat ka jingïatreilang bad ka International Food Policy Research Institute (IFPRI) ka la pynkut ïa ka District Nutrition Leadership Workshop kaba la pynlong ha Shillong ha ka 12 bad 13 tarik Jylliew.
Ki heh sorkar na baroh 12 tylli ki district, kynthup ki Deputy Commissioner, ki Block Officer bad ki District Programme Officer, ki la wan ban shna lang ïa ki action plan ban pynbha ïa ka bam ka dih bad ka jingkoit jingkhiah ki paidbah ha jylla.
Haba kren ha ka sngi kut, U Myntri Rangbah ka Jylla, u Conrad K. Sangma u la ong ba ka jingpynbha ïa ka bam ka dih ka donkam ka jingïatreilang hapdeng ki tnat sorkar bapher bapher. U la pynbna saw tylli ki sienjam ba kongsan, kiba kynthup ia ka rai ba ka sorkar kan pynkiew ïa ka mang pisa ban pynbha shuh shuh ïa ka bam ka dih hapoh ICDS.
Nangta u la iathuh ruh ba kan don ka pilot project ha 2-3 block, kaba kynthup ïa ki Self-Help Group (SHG) bad Village Health Council (VHC) ban pyntrei kam ïa ka bam na ki marbam ha ka shnong hi, katba ka rukom treikam barim kan dang ïai bteng. Ka sorkar ka la ai jingmang pisa kumba T. 9-10 klur shisnem ban tei Mini Anganwadi Centre ha ki 1,400 tylli ki shnong kiba dang duna. Kita kin ai jingbam bad jinghikai na ka bynta ki khynnah rit.
U la pynbna ruh ba kan sa sdang shen ïa ka Nutrition & Millet Mission, kaba kan pynïaid da ka tnat Agriculture.
“Kane ka dei shaphang ka burom, ka bam ka dih bad ka jingïashim bynta lang jong ka imlang sahlang,” la ong u Myntri Rangbah, da kaba bynrap ba ka jingïarap kan wan lyngba ka jingpynïasnoh jong ki skhim kum ka Social Welfare, MGNREGS bad kiwei pat.
Katba u Development Commissioner, u Dr. Sampath Kumar, IAS u la pyni ïa ka roadmap jong ka jylla ban pynduna ïa ka stunting bad ka anemia. U la batai ruh ba ka jingbymbiang ka jingbam ka don bun bah kiwei pat ki jingeh kiba u la pynïasnoh, kum ka jingbym don jingtip ne jingshemphang ïa ki jait bam ban bam ha ka por armet ka lah ban ktah ïa ki longkmie bad kumjuh ruh ïa ki khunlung kiba kha hadien kata.
U la batai saw tylli ki bynta treikam, kiba kynthup ia ka jingpynlut na ka bynta ka roi ka par jong ki khynnah rit, ka 1,000 sngi ba nyngkong jong ki khunlung ka long kaba donkam eh. Ban pynkhlaiñ ïa ki program kum ka HDLP, Rescue Mission, bad CM-SMS.
Ka jingdonkam ban pynkylla ka rukom pyrkhat – ban pynshlur ïa ki bam ba bha, ban pynjlan ïa ka kha khun kloi bad ban pynsaphriang jingtip halor kane. Nangta ka jingdonkam ban shna ïa ki Nutrition Centre ha shnong – da ki SHG bad ki riew paidbah kiba shim bynta, ryngkat ka jingpeit lyngba ka Statistical Nutrition Program.
U la ong ba ki Deputy Commissioner kin kitkhlieh ban pyntreikam, bad kiwei pat ha ki shnong kin ai jingkyrshan. Ha ka jingïalang, ki district ki la ai jingtip shaphang ka jinglong jingman ha ki bynta jong ki. La ong ba ha East Khasi Hills – donkam ban pynkhlaiñ ïa ka jingshim bynta jong ki kpa bad ki nongïalam shnong.
Ha South West Khasi Hills – dei ban pyndonkam ïa ki jhur bad ki jingbam kum ki millet kiba lah ban ai jingïada na ka anemia ne jingduna snam.
Katba ha South Garo Hills – ka anemia ne jingduna ka la kiew shuh, bad ka stunting ruh ka la nangroi.
Ha Eastern West Khasi Hills – la pynpaw ba ka duna ka jingtip ha kaba ïadei bad ka bam. Kiwei ki district ki lah pan jingkyrshan na ka bynta ki jait jingbam ha ki skul bad ki Anganwadi.
Na ka liang u Chief Secretary, Bah D. P. Wahlang u ai jingkyrshan ïa kane ruh. “Kan long kaba kongsan ban ai ïa kine ki jait jingbam kiba bha bad ba biang bad ba teimet ha manla ki skul bad ki Anganwadi,” ong u Bah Wahlang.
Ki riewtip bad riewshemphang na IFPRI, kynthup ïa ka Dr. Purnima Menon bad ka Rasmi Avula, ki la ai ka jingïaroh ïa ka jylla Meghalaya halor ka rukom treikam kaba pynshlur ïa ka jingïashim bynta jong ka imlang sahlang. Ki la ong ba ka jingthoh jingtip bad jingpynkhreh ïa ki kam bam ka dei ban long katkum ki jingdonkam jong ki paidbah, da kaba pyndonkam shuh shuh ïa ki jhur tynrai.
Kane ka workshop ka ai rynsan ïa ka Human Development Council (HDC) – kaba la khlieh da u Myntri Rangbah – ban shim ïa ki rai kongsan. Ka Council kan pynkup bor ïa ki action plan jong ki district. Kan pynkiew ïa ki pilot ba la seisoh ha Samanda bad Khatarshnong Block. Nangta ka jingtei bad pyntrei ïa ki Mini Anganwadi Centre, ban pynkhlaiñ ïa ka bam tynrai bad ki millets, nangta ka jingïasnoh bad ki program kum ka ECD, MPOWER, DREAM, MSRLS, ban pynbeit jingïatreilang hapdeng ki tnat: Health, Social Welfare, C&RD, Education, Agriculture, Food Supply.
La ong ba kine ki sienjam kin ïarap ban pynpoi ïa ka Meghalaya sha ka thong ban long ka jylla, kaba ïadei bad ka Sustainable Development Goals (SDGs).
La pynkut da ka kyntien ai khublei na ka kong C. D. Lyngwa, Director, Social Welfare ha kaba ka la ai khublei ïa IFPRI, ka team SCEP, MSRLS, ICDS, bad ki ophisar district baroh.
“Kane ka long tang ka jingsdang. Ka kam tynrai ka sdang mynta ha manla ka district bad ka shnong,” ong ka Kong Lyngwa.