Shillong, Nohprah 12: U Myntri Rangbah ka Jylla Conrad K Sangma ha ka sngi Thohdieng ula plie paidbah ïa ka Soil Lake ha Williamnagar, East Garo Hills bad aiti ïa kane ka pung sha ki paidbah ka thaiñ baroh kawei.
La ïathuh ba kane ka pung, kadei ka project ka ban kyntiew ïa ka eco-tourism hapoh ka Nengsang River Valley Project (RVP), kan ïarap ha ka jingtyngkai bad pynim ïa ki um ki tyllong um ba kongsan, kaba kyntiew ruh ïa ki kam jngohkai bad nang pynitynnad shuh shuh ïa ka jingitynnad ka sor Williamnagar.
Ïa kane ka pung la plie ha ka jingïadonlang u Myntri ka Tnad Soil & Water Conservation u Marcuise Marak.
U Myntri Rangbah u la ong, “Nga kynmaw bun bun snem mynshuwa, u (L) PA Sangma u don ka jingangnud kaba khraw ban pynim ïa kane ka umpohliew bad ka pung. Man ba u wan shane, u ju ïathuh khana ïa kane sha ngi. Kane ka dei ka daw ba ai mynsiem ïa ngi ban pynurlong ïa ka mynta ka sngi. Ka dei ka jingïohi jngai jong u, kaba btin lynti ïa ngi,” ong u Conrad.
Haba phai halor ka bynta ba kongsan jong ka tnat Soil & Water Conservation ban ïada ïa ka mariang, ula ong, “Ka tnat ka la leh ïa ka kam kaba khraw ban pynim ïa ki umpohliew jong ngi, ïada ïa ki wah jong ngi bad ïada ïa ki um jong ngi, khamtam kum ha kine ki por ba la sdang tyrkhong ka suiñbneng.”
Haba ïadei bad ki jingma ba kyrkieh na ka jingkylla ka suiñbneng kaba ktah ïa ki wahduid, ki um, ki umpohliew ha kylleng ka Meghalaya, u Myntri Rangbah u la ong, “Ka lah ban i kumba ngi don bun ka por, hynrei ngan ïathuh ha phi ka jingïaleh jong ngi pyrshah ïa ka jingkylla ka suiñbneng ka la nang kham jynjar shuh shuh katba nang ïaid ki sngi,” da kaba bynrap, ” Ngi la ïohi ïa ki jingktah ka jingkylla ka suiñbneng ïa ki um jong ngi, ki mar rep, ki khlaw bad ki sawdong sawkun ka mariang.”
Haba ban jur ïa ka jingkut jingmut jong ka Sorkar ban ïada ïa ka mariang, ula kyntu ïa ka tnat ba kan nang pynbun ïa ki prokram jong ka, khamtam ha ki jaka nongkyndong kiba don bun eh ki umpohliew ka Jylla.
U la ong, “Phi la sdang leh ïa ki kam kiba hap ai jingïaroh ha kiba bun ki bynta, hynrei ngi dang donkam shuh shuh, khamtam ha ki jaka nongkyndong ha kaba bun na ki umpohliew jong ngi kiba don kumba 70,000 tylli ki don.”
Ula pynpaw ïa ka jingkyrmen ba da ka jingïashimbynta lang ki shnong ki thaw, ka Meghalaya kan lah ban tyngkai, pynneh pynsah bad pynim ïa ki um.
Haba kren halor ka jingïaid ki kam pynroi ha kylleng ka Jylla, ula kynthoh ba ki don ki jingïakren pyrshah bad kiba pynsngew ïapher ha ka jingsam ïa ki kam pynroi kiba ju mih ha ki social media bad ong, “Lada ngi buh mawnongrim ne plie ïa ki kam pynroi ha ri-lum Khasi, kin don na ri-lum Jaiñtia ne Garo ki ban ujor, “Balei tang ïa ka ri-lum Khasi?, bad haba don eiei ha ri-lum Garo ne Jaiñtia, kin don na ri-lum Khasi ki ban kylli, ‘Balei tang ha ka ri-lum Garo?”.
Na ka liang jong u, u la ong ba ka Sorkar MDA hi kam ju iehnoh ïa kano kano ka thaiñ bad ka thmu beit ïa ka kam pynroi ba kdup lang ïa baroh bad ba ai mar katjuh ha baroh kawei ka Jylla.
“Ka Sorkar jong ngi kam ju pynduh ïa kano kano ka thaiñ, ka Jaitbynriew lane kynhun. Ngi la treikam na ka bynta ki District baroh bad baroh ki Jaitbynriew jong ka Jylla. Ngi dei ban kynmaw ïa ki kpa tymmen jong ngi kiba la ïatreilang kum kawei ka kynhun ban ïoh ïa la ka jong ka Jylla. Kine ki dei ki bor kiba thmu pynïapait ïapra ïa ngi, hynrei ngi dei ban ïengskhem bad ïatylli na ka bynta ka jingkiew shaphrang ka Jylla,” bynrap u Myntri Rangbah.
Ula pyntip ba ki kam pynroi kiba paw kila ïaid shaid shaid mynta ha kylleng ka Jylla bad ka Sorkar ka la trei shitom ban pynbun ïa ki jingtei bad ki jingdonkam ha ki kam kum ka pule puthi, ka koit ka khiah, ka kam jngohkai bad kam ïalehkai.
U la ong, “Ha ki hynñiew snem ba la leit, ki surok ha kylleng ki jaka jong ka Jylla kila ïohi ïa ka jingkylla. Ngi la treikam da ka jingïohi jngai ban ai ïa kaba bha tam na ka bynta ka Jylla. Ngi don ïa ka jingïohi jngai bad ngi la trei shitom ban kynjoh ïa ka.”
