Na ka jingkyrkhu sha ka jingtim ïa ki Ri bad ka Jaidbynriew

Da u, Chandame Sungoh Chutwakhu, Jowai.

0

Kat kum ka jingngeit jong ngi ki Khasi la ong ba ngim shym la wan na ei re na ei nangne na pyrthei, hynrei la ong ba ngi wan hiar beit na bneng lyngba u ta u tangnub tangjri kiba long ka lynti ne ka jingkieng bala pun lasiang da U Blei Trai Kynrad Nongbuh Nongthaw hakaba ki ïakiew ïahiar na bneng sha pyrthei bad na pyrthei sha bneng. Kumta khatduh kita ki Hynñiewtrep Hynñiewskum kila neh lasah noh hangne ha khyndew naka bynta ban im Tip Kur tipkha, Tip briew Tip Blei bad Kamai ïaka hok.
Hadien ba ngi la shong la sah hangne ha sla khyndew ki longshwa manshwa ki nongseng ïaka longkur longjait kila pynthiah pynshong ïaka ñiam ka rukom ka riti ka dustur ka ktien ka thylliej ka kheiñ kur kheiñ jait bad kumta ter ter. Haba la pynshong ñia ne pynshong nongrim halor ka ai jait ai kur, kila sngewdei lane sngewbit sngewbiang ban ai shaka kmie lane ka kynthei kaba long ka nongpun nongkha.
Hapoh u Trop Ksiar Trop Rupa jong ka la saiñdur ïaka long rynïeng man rynïeng jong ngi. Hanga hi marwei ngam sngewrem sngewpoh ei ei ba ngi aijait shaka kynthei, namarba ynda pyrkhat sani bha te ka shonghok shongnia hi, u shynrang um shem shitom ne shem jingeh ei ei haka ban pynpun pynkha ïa i khun, katba kaba pli ka kynthei pat katno ka hap ban shah ïaka pang ka shitom haba ka pun ka kha haduh banda hap ban shah ot shah tar ka met ka phad, haduh ban da ïapler ïap tyrsaw, ka hap ban ïaleh marwei ïaka ta ka Wait Samen (ktien Jaiñtia) kaba u shynrang ne u kpa um juh mad mynno mynno ruh. Tang ka kynthei kaba mad ïakane keiñ ba sngewthuh kham bha, u shynrang te tang ban batai ruh um nang ne um lah hi.
Hadien bala kha ba ngi la wan longbriew man briew sha ne sha pyrthei ruh dei ka kynthei hi kaban ri ban sumar ban ai buiñ ai sa ban thum ban bah ban sum eit sum jung ban kylliang jaiñsop jaiñtap ban pynheh pynsan. Ym dei shisha kaba jem bad kaba suk ban leh ïa kane, mangi ki shynrang te ngim tip lane ngim lah hi. Ynda ngi la khlad nangne na pyrthei ruh ki kynthai hi kiba ap miet ap ïa kiban shong ha khlieh ha kjat bad ban ïam ban lu ïaka met ïap jong ngi. Da kumta ka long kaba shongnia bha ban ai ïaka kur ka jait shaka kynthei, ka kmie kaba long ka nongpun nongkha.
Kat kane ka jinglong kyrpang jinglong kynsai jinglong janai ruh napdeng jong ngi ki khun shynrang jong ka jaitbynriew Khasi Pnar kiba mih naka kpoh ka kynthei hi ki dang don kiba pyrshah ïaka ne ka jingai jait ai kur shaka kmie ne ka kynthei, kiba pynkylla pyrdet pynkylla khongpong ïaka riti ka dustur ai jait ai kur jong ngi. Kawei na kine dei kata ka Syngkong Rympei Thymmai kaba aidaw ai ñia daka ba ong ba ka tlot ka ri bad ka jaitbynriew ka khaïi ka pateng ka synshar kha-dar dei naka daw bangi ai jait kmie.
Pynban haka jingsngew jong nga te ymdei naka ai jait kmie baka tlot ka ri bad ka jaitbynriew lane ka tlot ka khaïi ka pateng. Ka jingtlot jong ka ri bad ka jaitbynriew kadei naka daw ba u shynrang um don jingkitkhlieh ïaka kur ka jait bad ïaki khun ki kti kumba ka riti ka dustur ka la pynkhamti ha u shynrang ba un long u Kñi ha ïingkur bad u Kpa ha ïingkhun. Hana ki ong ruh ba u shynrang Khasi Pnar u lyngkar u laitlan dei naka ai jait kmie hi, kane ruh ka long kaba bakla; ka jinglaitlan jinglyngkar ka mih naka daw ka jingkwah awria bad ka jinglong bymman ka dohnud keiñ. Haba kumta te ki kynthei naki wei pat ki jait bynriew kiba ai jait sha u shynrang te kin long lyngkar kin laitlan noh?
Ka ri Khasi Jaiñtia bad ka jaitbynriew Hynñiewtrep Hynñiewskum jong ngi ka dei ka Paradise ïaki kynthei haka ba ki ïoh maki ïaka kur ka jait ïaka nongkynti nong pateng da kumta ki hap ban sngewthuh ban kheiñ burom kheiñ kyntang bha ïaka rynïeng rynïot ïaka met ka phad lajong ïaka ïing ka sem ka kur ka jait ka riti ka dustur.
Kawei naki dawbah dawsan kaba pynjnguid pynthoh bria bad pynjot pynpra ïaka jinglong kynsai jinglong kyrpang ka jait bynriew Khasi kadei ka jingkwah. rhah jong ki kynthei Khasi Pnar jong ngi ban ïa shongkha bad ki khyllah jait. Haba ong khyllah jait kamut u Nepali Bengali Bihari Punjabi Assamese Karbi Manipuri wat u phareng lane uno uno u shynrang ai jaitkpa te u dei u khyllah jait hi. Ka shongkha bad kine ki khyllah jait ka pynjnguid ïaka jinglong kynsai jinglong nylla ka doh ka snam Khasi paka. Ka pynjah ruh ïaka tip kur tip kha namarba nyngkong hi kawan ka tip kur hadien nangta kan wan ka tip kha. Haba ngim tip tang ïaka kur te kumno ngin tip kha. Haka jingshisha ki kynthei kum ka jait bynriew kaba ai jait kmie te ngi dei ban pyrkhing bha ïa u shynrang khyllah jait ba wan shongkha ha ngi, pynban kumba long mynta te kamdei kumta, ki kynthei jong ngi ki long pynban kum u kulai shah teh lakam bad kum u muid shah ksam thliew khmut hakine ki khyllah jait.
Ka long ka jingma ïaka ri bad ka jaitbynriew haba ki kynthei Khasi Pnar jong ngi ki kylla long ki Patta, ki Land Holding Certificate, ki Trading Licenses, ki Labour Licenses ki Work Permit ki No Objection Certificate kiba im kiba nangkren ïa u mynder ri. Kumba ki juh ong, “Ki shynrang Khasi ki mih sha surok bab beh ïa u mynder katba ki kynthei Khasi jong ngi pat ki ïakdung ïadoh bad u dkhar ha jingthiah”. Katno ki mynder ki ïohlad ban wan seng kam seng jam ban wan kamai ka jih ban wan khloh wan knieh ïaka jakpoh ki briew jong ngi daka ba shongkha bad ki thei bhabriew thei lynphuiñ ka ri jong ngi. Hato ki sengbhalang ki hor ka aiñ ki dang nud mo ban khynra ban kyndang ïa u mynder haba u ïoh ban rieh tngen hapoh jaiñ kyrshah hapoh jaiñsem ki thei Khasi jong ngi.
Kumba long mynta, kata ka jingkam trai jong ngi ïaka khyndew ka shyiap ka long satang ka nam labun ba kamtrai lane longtrai da u mynder peit kum ba long sha Jhalupara Madanrting Khyndailad Polo Laitumkhrah Pynhor umkhrah Shillong, Ladrymbai Khliehriat East Jaiñtia, Byrnihaat Khanapara Ribhoi District bad Shahlang Nongjri Ishamati Weat Khasi Hills. Haki ïew ki hat ki lynti syngkieng ki dukan la kamtrai da u mynder katba ki jong ngi pat hap rieh sha kyndong kum u khnai tieng miaw.
Haba nga thoh kumne ngam mut ban beiñ ïaki kynthei jong ngi hynrei nga da kdew ïaki jingbakla ban tip ïaka jingshisha. To tip to sngewthuh to shim jingkitkhlieh shwa ïalade ban ieit shwa ïaka ïing ka sem ka kur ka jait ka riti ka dustur hashwa ba phin ieit ïeit ïa u shynrang ban ïapoi kha. Wat pynshong nongrim pynshong tynrai ïaka mon jong phi hakata ka jingong kaba ong, Haka jingieit te ymdon ñiam ymdon rukom ymdon riti ymdon dustur, kane te ka long ka jingkren khlehbieij keiñ. Da kynmaw ho! Ka jingieit ba shisha te ka ïaid lang hi ryngkat bad ka tip kur tip kha, tip niam tip rukom’ tip riti tip dustur.
Im ka niam ka rukom’ ka riti ka dustur im ka ri bad ka jaitbynriew!

Leave A Reply

Your email address will not be published.