La weng ïa ki jingkit ba khia ha Kalbari: Ka Khubor Good Friday
Kyrsoibor Pyrtuh
Dang shen ha ka jingïapur khana ïa ki por shong skul kiba la leit noh, u Rev. Moody A W Lyngkhoi, u paralok ba jan tam bad uba nga ïashong skul ryngkat ha Synod English School, u la pynkynmaw ba katno ka kyndeh ka mynsiem bad ka um lin ka dohnud haba ka Ms Eilene Pariat, ka nongtem piano jong ka Skul, ka tem ïa ka jingrwai, “Burdens Are Lifted at Calvary”, kaba ngi ju rwai ha ka por long jingduwai step ha shuwa ban rung sha ki kamra klass.
Khyndiat shaphang ka jingrwai, la thoh bad shna sur ïa kane ka jingrwai da u Rev John M Moore, uba long u minister jong ka Balang Baptist ha nongbah Glasgow. Katkum ba la sot na ka jingthoh ha hymnstudiesblog “la kha ïa u Rev John M Moore ha ka 1th, September, 1925 ha ka shnong Kirkintilloch kaba don ha Dunbartonshire ka Ri Scotland. Hadien ba u la trei kum u draftsman u la rai ban rung noh sha ka kam sharai Balang bad u la pyntbit ïalade ha ka Evangelical Baptist Fellowship Bible College ha Glasgow bad hadien ba u la pyndep ïa ka jingpule u la trei kum u Assistant superintendent jong ka Seamen’s Chapel ha Glasgow bad u la ïalap ïa ka khubor ba bha hangta”
Ka jingrwai ka dei shaphang ka jingïashem hapdeng u nongthoh jingrwai bad u samla uba trei bylla ha ka kad lieng duriaw. U Rev Moore uba trei kum u Pastor jong ka Seamen’s Chapel ha Glasgow u la leit jngoh ïa une u samla uba la pang jur ha Hospital bad hadien kane ka jingïashem u la thaw ïa kane ka jingrwai ha ka snem 1952. Ha syndah ka jingthiah pang u la ïasyllok bad uta u samla bad u la ai ha u ïa ka kot lyngkdop kaba la sot na ka kot kaba pawnam ka Pilgrim’s Progress ne ka Jingïaid Lynti U Pilgrim. U Pastor Moore u la pyni ha u samla ïa ka dur jong u Pilgrim bad ïathuhkhana ïa ki jingeh kiba une u pilgrim u la mad bad u la ong ba ki jingeh jong u Pilgrim ki dei ruh ki jingeh jong u samla bad ki briew baroh. U la phla ba ma u ruh u la mad ki juh ki jingeh bad dei tat haduh ba u shem ïa ka diengphna ha Kalbari ba la weng ïa kita jingeh bad jingkit bakhia. U Pastor Moore, u la kylli ïa uta u samla. “Ko samla hato me kit ïa ki jingkit kiba khia ha ka jingim? U samla u la kohnguh ka khlieh bad u la jubab hoid. Kumta u Pastor Moore u la shim ïa kane ka kabu ban ïasyllok jylliew bad kdew ïa u samla sha ka diengphna ha Kalbari.
ïiuma, kane ka jingrwai ka dei shaphang ka jingim shimet jong une u samla bad ka dei ka jingïashem kaba mar met hapdeng jong u bad u Pastor Moore. Hynrei ka jingïathuh khana shaphang ka diengphna ha Kalbari kam dei tang na ka bynta ka jingim marwei shimet jong u ne ka briew. Ka diengphna halor Kalbari ka dei ka kam paidbah bad ka kam saiï hima sima ha ka por jong U Jisu. U Jisu u la shah sah narphna haduh ban da ïap namar ka nongrim ba u ïeng. Ha kajuh ka por pat, ka diengphna ka ai jingkyrmen ba ka jingïakhun ne jingïaleh na ka bynta ban tei thymmai ïa ka imlang sahlang kaba khambha kam ju sepei. Dei ban ïai pynkynmaw ba ka jingïap u Jisu halor ka diengphna kam dei kaba kut, hynrei ka dei ka jingsdang ban tei thymmai ïa ka imlang sahlang kaba khambha halor ki nongrim jong ka jingkyrmen, ka jingsuk, ka hok bad jingïalong mar ryngkat. Naduh ba sdang ka ministry haduh u Lum Kalbari, u Jisu u kit ha lade ïa baroh ki jingkit jong ki rangli ki juki, ki khunswet, ki riewkynthei, kiba pang, kiba shah ban beiï bad kiba shah kyntait.
Katkum u Markos, U Jisu u sdang ban ïalap ïa ka Gospel hadien ba u la shah thngan saw phew sngi ha Ri khlaw. Ka Ri khlaw ka dei ka jaka kaba u Jisu u ïakhun bad ïaksaid ban shem ïa ka jingshisha bad ka hok, nangta ban mad ïa ka jingim ba laitluid bad ba pura, ban shem ïa ka jingshai bad jingshemphang. Kine kiba u Jisu u mad bad shem ha Ri khlaw ki kylla long ki nongrim ha ka jingïakhun jong ban wanrah ïa ka imlang sahlang kaba hok bad ka bym lah shilliang. Ka dur jong kata ka imlang sahlang kaba thymmai bad kaba khambha kaba u Jisu u kren ka shat phalang ha ka khubor babha ba u ïalap shaphang ka jingwan ka Hima u Blei, hynrei hakhmat u Jisu ka Hima u Blei kam dei kum ki Hima ba paw ha pyrthei kiba don u pud u sam, ki kor ki bor synshar, pynban ka dei ka Hima kaba ki briew ki mad ïa ka jingsuk, ka jingshngaiï bad ka jingim ba pura. Ha kawei ka liang, ka Ri khlaw ka long ka jaka kaba u Jisu u la ïohlad kyrpang ban pynkhreh ïalade na ka bynta ka mission kaba khraw. Hadien saw phew sngi jong ka jingïakhun kaba jur ha Ri khlaw u Jisu u mih paidbah ban ïakhun bad ban kit ïa ki jingeh, ki jingpang bad jingshitom jong ki briew bad ruh ban ïalap ïa ka Gospel jong ka jingshisha, ka jinglaitluid bad jingim ba dap kyrhai.
Katkum ka Gospel u ïoannis 10:10 u Jisu u ïalap shaphang ka jingim kaba dap kyrhai, “Nga la wan ba phin ïoh ka jingim bad ka jingim ba dap kyrhai”. Kane ka wan na ka kyntien tynrai Greek “perisson” kaba mut ka jingim ba dap kyrhai. U phadar Sngi Lyngdoh u la batai janai ïa ka jingmut jong kane ka kyntien bad ong kaba mut, “bapalat liam ïa kaba ki briew ki lah ban mutdur, ban khmih lynti…” Lah ruh ban sngewthuh ba ka jingim ba dap kyrhai ka mut, “ban im ha ka imlang sahlang kaba ka mariang ka long kaba bha, ka lyer bad ka um ki long kiba khuid. Ha kaba ki saw aïom ki bud ryngkhi khlem thut, ha kaba u slap u hap ryntih dei por. Ha kaba ki nongrep ki thung bad ki ot kyrhai, ki nongshong shnong ki biang ka bam ka sa, ka kup ka sem, ka shong ka sah bad ki khiah krat. Ha kaba ka ïoh ka kot ka biang bad ki briew ki im ha ka jingshngaiï ban ïohkam ïohjam. Ka imlang sahlang ka bym lah shilliang bad ki briew ki ïa-im mar ryngkat bad ki mad ïa ka jingsuk, jingkmen bad jinglaitluid.” Kumta ka jingim kam dei tang ban shu im, hynrei ka dei ban ïasam bynta lang bad pynneh pynsah pateng la pateng ïa ka spah kaba u Blei u la kyrkhu. Kano kano ka kam ne jingleh kaba ibeiï ïa ka jingim ba dap kyrhai ka dei ka pop bad ka jingbeiï Blei.
Katkum ki jingthoh Gospel, ha ka jingïakhun jong u Jisu ban tei thymmai ïa ka imlang sahlang, u la leh shibun ki kambah bad ki kam phylla. Kine ki kambah ne kam phylla ki shat phalang ïa ka jingthmu jong ka mission jong u Jisu ban weng ïa ki jingkit jong ki riewpaidbah bad ban ïeng ryngkat bad ki ha ka jingïakhun ban ïoh ïa ka jingim ba dap kyrhai. Ym lah ban shim ïa kine ki khana shaphang ki kambah tang kumba ki sawa, hynrei ngi dei ban pule ïa ki bad sngewthuh shynna ïa ka por bad juk ba la thaw ïa kine ki khana. Ha ka por jong u Jisu, ki briew kim ïoh ïa ki jingdonkam ba kongsan kum ka koit ka khiah bad ka sumar pang, kim ïoh ïa ka bam, ka ïing ban shong bad ka jaiï ban kup. Ki paidbah ki duk bad kyrduh tasam katba ki nongsynshar pat ki im sahuh bad la nang tynrong ha ki riewpaidbah da ki khajna, khamtam ka khajana ba siew sha ka temple. Ka bamsap bad ki kam runar ki jyllei bad shyrkhei. Ka kambah kaba khraw tam ba u Jisu u leh ka long ba u ïeng ban ïada ïa ki kynthei nongsamaria ha ka juk bad ka imlang sahlang kaba kheiñ poh dor ïa ki kynthei.
Haba nga phai sha ka diengphna ha u Lum Kalbari bad puson halor u Jisu Khrist uba la kit bad bah ïa ki jingeh jong ki riewpaidbah, ka wan ka jingpasiaw ba lada u Jisu un im mynta ha kane ka por un jin da la ïeng ïada ïa ka samla na Meghalaya kaba shong mynta ha Nongbah Bengaluru bad kaba shah kren beiï, shah byrngem bad shah kynthoh da ki kyntien khlem akor kiba laiphew rukom. Paralok bad sha kito kiba kynthoh khlem akor! Phi lah ban ym ïahap bad kaei ba kane ka samla ka kren ne ka leh. Phi lah ban pyrkhat ba ka jingkren ne jingleh jong ka, ka la pynmong ïa phi ne “ïa kiba bun”. Hynrei ngim don hok pat ban tim, ban tla, ban byrngem byrsit da ki rukom ba pher, ban thad rong lymne wat ban sneng ban kraw kaei ba ka dei ban leh ne kaei ba kam dei ban leh. ïa kane ka samla lem bad kiwei de ki kynthei la thaw ïa ki ha ka dur jong u Blei hi bad ki dei ban ïoh ka burom bad ban im ka jingim kaba dap kyrhai.
Ngan pynkut ïa kane ka khubor Good Friday da kaba nga pynwandur ïa ka jingrwai jong u stad theology bakhraw jong ka Ri India, U S.J Samartha kaba u la ai kyrteng, Saturday People, Ki Briew Kiba Im Ha ka Sngi Saitjaiï, “Hapdeng ka sngi Good Friday bad Easter Sunday ki don ki briew kiba im ha ka Sngi Saitjaiï kiba ngim tip, ngim ithuh bad ngim ju ïakren shaphang jong ki. Kita ki long ki samla bym ïohkam, ki nonghikai ki bym ïoh tulop bad kiba rit tulop. Ki kmie ki kpa ki bym don pisa ban siew bai skul ïa ki khun, ki nongtrei-nongbylla sngi, ki nongtrei casual bad contractual, ki nongbylla kiba wan na kiwei pat ki Jylla, ki nongdiemadan, ki ASHA, Anganwadi bad ki nongtrei ïingbriew. Ki paidbah ki bym ïoh ka koit ka khiah bad ka sumar pang, ki bym don ka ïing ban shong ban sah, ki kynthei kiba shah kynthoh, shah byrngem bad shah shoh. Kine bad kiwei de kiba shah ban beiï ki shu ïap ei, ki ïapthngan, ki duk ki kyrduh, ki kordit bad ym don ba kynmaw ïa ki. Kine kim ïohmad lymne ïohi satia ïa ka Jingmihpat.” Nga khot lang ïa phi ba ngin ïakhun bad ïa-ïenglang ryngkat bad ki.
“To wan ha nga phi baroh kiba thait bad khia ka jingkit te ngan pynjem ïa phi.”