Kwah ki 18 shnong ka Raid Nongtung bad 4 shnong na Block II ba kin hap beit sha ka jylla Meghalaya

By Cornelius Laloo

Nongpoh, Ïaïong 27: Ki nongshong shnong jong ki 18 tylli ki shnong ba la kynnoh ba ki la shah pynhap jubor ha ka Block II bad ruh katkum ka history ki hap hapoh u pud u sam ka Raid Nongtung ha Ri Bhoi District, ki la pynpaw ba ki angnud eh ba kitei ki shnong kin hap beit ha u pud u sam ka jylla Meghalaya ha kane ka wat kaba ar (Second phase) kaba dei halor ka jingïapynbeit pud pynbeit sam hapdeng ka sorkar Meghalaya bad ka sorkar Assam.
Kum ban pynkynmaw, ka sorkar Meghalaya bad ka sorkar Assam ki la dep ban ïa pynbeit pud pynbeit sam ha ka wat kaba nyngkong ha ki shnong kiba ïa kajia pud hapdeng ka Assam bad ka Meghalaya bad kaba sah mynta ka la dei sa ka wat kaba ar. Ka sur u paidbah paidlang na ki ki 18 tylli ki Shnong ba hap ha Raid Nongtung ki la pynpaw shai lypa ba kim kwah ban hap sha ka jylla Assam bad ki kwah ban hap ha ka jylla Meghalaya kaba dei ka jingshisha katkum ka history ka Raid Nongtung ba hap ha ka Hima Khyriem Syiemship.
Kitei ki 18 tylli ki shnong kiba hap ha ka Raid Nongtung bad kiba kwah ban don sha jylla Meghalaya bad ki dei ruh ki shnong ba shong ba sah da ki jaid bynriew Khasi ki kynthup ïa ka Shnong Sabuda, Khliehumwang, Madan umwang, Umtlih, Umsohlaper, Itpatung, Jatalong, Umlaper, Ummat, pdengtliet, Umhi, Umsder, Umru, Umjaktad, Umsawlumdorbar, Umtyrshing, Umsarang bad ka shnong Laru.
Kumba la ioh lum jingtip na ki riew rangbah katei ka thaiñ, la ong ba kitei ki 18 tylli ki shnong katkum ka History kim dei shisha kiba don hapdeng ka jingïakajia pud bad la pynhap jubor da ka Assam ha kata ka thup jong ka Block II bad ha ka jingshisha ki dei tang 4 tylli ki shnong kiba hap ha Block II kiba kynthup ïa ka Shnong Mawlen, Umshatri, Pantalu bad ka Shnong Arlongduri bad wat kine ki 4 tylli ki shnong ruh ki kwah ban don sha ka jylla Meghalaya lada poi sha kata ka jingïapynbeit pud pynbeit sam ha kane ka wat kaba ar hapdeng ka sorkar Meghalaya bad ka sorkar Assam.
La ïathuh ruh hapoh ka Raid Nongtung ki don haduh 34 tylli ki shnong bad napdeng kitei ki 34 tylli ki shnong, ki 18 tylli ki shnong ha ka thaiñ khapapud la pynhap jubor ha ka thup jong ka Block II bad ha ka jingshisha kim dei satia ki shnong ba hap ha ka Block II bad ki hap hapoh ka Raid Nongtung hapoh ka Hima Khyriem Syiemship ha Ri Bhoi District.
La ong ruh halor kine ki jingshisha kiba dei katkum ka history, kitei ki 18 tylli ki shnong lyngba ki nongïalam ki la dep ruh ban ai da ka jingthoh sha ka sorkar Meghalaya ba kan bishar bniah ïa kitei ki shnong ki thaw bad shwa ban poi sha ka jingïapynbeit pud pynbeit sam ruh ki dei ban sngap shuwa ïa ka sur jong ki paidbah bad ym ban shu ïa pynbeit pud pynbeit sam khlem da bishar bniah. La ïathuh ruh ba ka Raid Nongtung ka don la ki pud sawdong kiba long kumne, kata Mihngi Umlet sha Umrtyrshing ha Umkhen, Sepngi Umïam sha Pud Ïapgnar haduh Shika Umtung, Shatei Wah Umkhen bad shathie ka wah Umïam. La ïathuh ruh ba ym dei tang ka history ka Raid Nongtung bad ïa kine ki pud ki samla pynskhem ruh da ka Hima Khyriem Syiemship bad la pynshisha da ka Deputy Commissioner barim ka Ri Bhoi ka Kong Lamin.
Haba kren kyllum halor kitei ki shnong, la ong ba ym tang ki nongïalam kitei ki shnong kiba kwah ban don sha ka jylla Meghalaya bad baroh ki nongshong bad kiba dei ruh ki jaid bynriew Khasi ki kwah ban don sha ka jylla Meghalaya bad ha kane ka jingïapynbeit pud pynbeit sam ha ka wat kaba ar, ka sorkar Meghalaya ka dei ban da bishar bniah bin pa bin bad ym ban shu shim rai khlumar khlem da tip ïa ka jingshisha. Katei ki 18 tylli ki shnong bad wat kitei ki 4 tylli ki shnong ruh ki la pynpaw shai ba ki pyrshah ban pynhap sha ka jylla Assam bad ki kwah ban don beit ha ka jylla Meghalaya ba ka sorkar Assam bad ka sorkar Meghalaya kai dei ban sngap ïa ka sur jong u paidbah paidbah ym ban shu leh donbor khnang ban wan ka roi ka par bad ka shongsuk shongsaiñ ki paidbah ha kitei ki shnong khappud.