New Delhi Naiwieng 07: U Myntri Kam Pohïing ka sorkar pdeng bad u Myntri ka Tnad ïatreilang, u Amit Shah u la ong ‘Ka Vande Mataram’ ka dei ka jingrwai jong ka jinglaitluid, ka mynsiem jong ka jingkut jingmut ba skhem bad ka mantra ba nyngkong jong ka jingkyrsiew ïa ka Bharat. Ha ka blog jong u halor ka jingkynmaw burom ïa ka jingdap 150 snem jong ka jingrwai jong ka Ri ka ‘Vande Mataram’ ba la thoh da ka Bankim Chandra Chattopadhyay, u Amit Shah u la ong ba kam dei tang ka Jingrwai jong ka Ri jong ka Bharat bad ka mynsiem jong ka jingïaleh laitluid hynrei ka dei ka jingpynbna ba nyngkong ïa ka jingïatylli ka ri ha ka kolshor.
Ha ka blog jong u, u Myntri Kam Pohïing ka sorkar pdeng bad u Myntri ka Tnad ïatreilang u la ong, ki la don shibun ki por kiba pynpaw pyrthei ha ka histori jong ngi ha kaba ki jingrwai bad ka jingsaiñdur ki long ka mynsiem jong ki jingïakhih ha ka imlang sahlang bad ka saiñ hima sima. Ki jingrwai thma jong ka kynhun shipai jong u Chhatrapati Shivaji Maharaj, ki jingrwai ieid ri ba la rwai ha ka por ba ïaleh laitluid, lane ki jingrwai ïaleh pyrshah ba la rwai da ki samla ha ka por Emergency, ki jingrwai ki ju pynkhie im ïa ka jingsngewthuh lang bad jingïatylli ha ka imlang sahlang Bharatiya.
Napdeng kine ka don ka ‘Vande Mataram’, ka jingrwai jong ka ri jong ka Bharat. Kam shym la sdang ha ka madan thma hynrei ha ka jingmut kaba jai jai hynrei kaba skhem jong uwei u riewstad, u Bankim Chandra Chattopadhyay. Ha u snem 1875, ha ka sngi lehkmen Jagaddhatri Puja (Kartik Shukla Navami lane Akshaya Navami), u la thaw ïa kawei ka jingrwai ka ban long ka jingrwai ba ïaineh shirta jong ka jinglaitluid jong ka ri. U la ïoh mynsiem na ki tynrai ba jylliew jong ka riti dustur jong ka Bharat, naduh ka jingpynbna jong ka Atharva Veda “Mata bhumih putroaham prithivyah” (“Ka pyrthei ka dei ka kmie jong nga, bad nga long u khun jong ka”) haduh ka jingkhot jong ka Devi Mahatmya ïa ka Kmie ba kynja Blei.
Ki ktien jong u Bankimbabu ki long ka jingduwai bad ka jingïathuh lypa. Ka la long ka jingpynbna kaba nyngkong eh jong u Bankim Chandra ïa ka jingtylli ka ri ha ka kolshor. Ka la pynkynmaw ïa ngi ba ka Bharat kam dei tang ka jaka, hynrei ka dei ka imlang sahlang kaba don nongrim ha ka kolshor bad ka jaka.
Kumba u Maharshi Aurobindo u la batai, u Bankim Babu u dei u riewstad jong ka Bharat kaba mynta uba la pynkhie im biang ïa ka mynsiem jong ka ri lyngba ki ktien jong u. Ka Anandamath jong u kam dei tang kaba thymmai; ka la long ka mantra ha ka jingthoh kaba la pynshlur ïa ka ri kaba la ïohthiah ban lap biang ïa ka bor blei jong ka. Ha kawei na ki shithi jong u, u Bankimbabu u la thoh, “Ngan ym don jingpyrshah eiei lada ki jingtrei jong nga baroh kin jah noh ha ka wah Ganga; tang kane kawei ka jingrwai kan ïaineh shirta. Kan long ka jingrwai kaba khraw bad kan jop ïa ka dohnud jong ki briew.” Kine ki ktien ki long kiba ïathuh lypa. Tang u briew uba don shisha ka jingaiti lut ïa ka ri u la lah ban thoh ïa kum kine ki kyntien.
Ka Vande Mataram ka la ïaid lait ïa ki jingeh jong ka ktien bad ka thaiñ, da kaba pynsawa kylleng ka Bharat. Ha Tamil Nadu, u Subramania Bharati u la pynkylla ïa ka ha ka ktien Tamil bad ha Punjab, ki nongïakhih ki la rwai ïa ka kum ka jingpyrshah ïa ka jingsynshar ki phareng.
Ha ka por ba phiah ïa ka Bengal ha u snem 1905, haba ka jingïakhih ka la pur kylleng ka jylla, ki phareng ki la khang ban pule paidbah ïa ka ‘Vande Mataram’. Hynrei ha ka 14 tarik u Ïaïong 1906, ha Barisal, da ki hajar ngut ki la pyrshah ïa ka hukum. Haba ki pulit ki la hiar thma ïa u paidbah ba jai jai, ki shynrang bad ki kynthei kumjuh ki la ïeng ryngkat ka jingjaw snam ha ki surok, ki da pyrta lang ‘Vande Mataram’.
Kane ka jingrwai kyntang ka la sawa ha ki nongïakhih jong ka Seng Ghadarha California, ki shipai Azad Hind Faujbad kumjuh ruh ka jingïakhih jong ka Royal Indian Navy ha u snem 1946. Naduh u Khudiram Bose haduh u Ashfaqulla Khan, naduh u Chandrashekhar Azad haduh u Tiruppur Kumaran, ka jingpyrta ka la sawa kum kawei. U Mahatma Gandhi dalade u la kubur ba ka ‘Vande Mataram’ ka don “ka bor jadu ban pynkhih wat ïa u briew uba jai jai tam.” Ka la pynïatylli ïa ki riew jai jai bad ki riew ba pyrshah, ki riewstad bad ki shipai kumjuh. Kumba u Maharshi Aurobindo u la pynbna, ka la long “ka mantra jong ka jingkha pat ïa ka Bharat.”
Ha ka 26 tarik Risaw, ha ka jingkren jong u ha ka Mann Ki Baat, u Myntri Rangbahduh ka ri u Narendra Modi u la pynkynmaw ïa ka ri ïa ka pateng ba khraw jong ka Vande Mataram. Ban rakhe ïa ka jingdap 150 snem jong kane ka jingrwai ba ïaineh shirta, ka Sorkar India ka la rai ban pynlong ïa ki prokram ha ka ri baroh kawei na ka bynta shisnem ka ban sdang naduh ka 7 tarik u Naiwieng. Lyngba kine ki jingrakhe, ka sur ba pura jong ka ‘Vande Mataram’ kan sawa ha kylleng ka ri sa shisien, kaba ai mynsiem ïa ki samla ban pdiang ïa ka jingmut jong ka ‘jingtylli ka ri ha ka kolshor’.
Katba ngi dang rakhe ïa ka Bharat Parv bad ai burom ïa u Sardar Vallabhbhai Patel ha ka lyngkhuh sngi kha jong u, la pynkynmaw ïa ngi kumno ka jingpynïasoh lang jong u Sardar ïa ka Bharat ka la long ka nuksa jong ka ka jingngeit ha ka ‘Vande Mataram’. Kane ka jingrwai kam dei tang ka jingkynmaw ïa ki por ba la dep hynrei ka dei ruh ka jingkhot sha ka lawei. Wat haduh kine ki sngi ruh, ka Vande Mataram ka ai mynsiem ïa ka jingïohi jngai jong ngi shaphang ka Viksit Bharat 2047, ka Bharat kaba sngewskhem, kaba kyrshan dalade bad kaba khie im biang.
Ka ‘Vande Mataram’ ka dei ka jingrwai jong ka jinglaitluid, ka mynsiem jong ka jingkut jingmut bym lah pyndem bad ka mantra kaba nyngkong jong ka jingkyrsiew ïa ka Bharat. Ki kyntien ba la mih naduh ka mynsiem jong ka ri kim ju ïap noh; ki im, ki sawa lyngba ki juk bad ki pateng. Kane ka jingrwai ba kyntang kan dangïai bteng ban sawa junom, kaba pynkynmaw ïa ngi ban peit ïa ka histori jong ngi, ka kolshor jong ngi, ki jinglong bad ki riti dustur jong ngi lyngba ka jingangnud jong ka Bharatiyata (ka jinglong nong India).
Vande Mataram!
