Ka Sorkar Jylla ka dei ban pyntreikam ïa ka snem ot kyrteng ïa ki bar jylla, dawa ki rangbah ka West Khasi Hills

Nongstoiñ, Nailur, 3: Ka jingdawa ban khanglad ïa ka jingwan rung kyrthep ki bar jylla hangne ha Meghalaya, ka dei ka mat kaba la sem bha ba ki sengbhalang ki la dawa ban pyntreikam, hynrei kam shym pat la urlong haduh kine ki sngi.
Ki riew rangbah na West Khasi Hills haba ïakren bad u nongthoh khubor halor katei ka mat, ki la ong ba ka seng ki samla pule ka Khasi Student Union ka la sdang ïa ka jingïakhih ban beh noh ïa ki bar jylla naduh ki snem 1985-86 ter ter. Hynrei katba nang ïaid ki snem ki ka jingwan rung jong ki bar jylla ka la nang jur bad ka jingbun paid jong ki ka la nang kiew.
Ki la pynkynmaw ba ha kitei ki snem da ki hajar ki Nepali kiba shong khuti masi bad muid ha kylleng ki jaka ha West Khasi Hills, ki la shah beh krad bad ki la leit shong leit sah ha Assam, ha ki thaiñ Shallang, ha ki thaiñ Langpih bad kiba kham bun ki la kiew sha Shillong bad ki la shong la sah ha ki jaka bap er bapher haduh kine ki sngi.
Ki la ong ba ïa ki Nepali kiba shong khuti ka long kaba suk ban pynkylla ha kano kano ka rukom, namar ki Nepali ki sngewthuh ba haba ki shong ha ki jaka kiba hap ha ki hima Syiem, Sirdarship ne Lyngdohship ki hap ban kohnguh ïa baroh ki kyndon ba la pyntreikam da ki Syiem bad ki Sirdar. Ha kajuh ka por ki la kdew ba ïa ki Nepali ym lah ban khanglad ba kin rung ha India, namar ka don ka soskular kaba la tip kum ka “Indo Nepal Treaty”, kaba ka sorkar India bad ka sorkar Nepal ki ju pynthymmai na ka por sha ka por.
Ha kaba ïadei bad katei ka mat ki la ong ba ka jingeh ka long ïa kiwei pat ki bar jylla kiba dang wan rung naduh ki snem 1987-88 ter ter. Kumta ka snem ot kyrteng ka donkam haduh katta katta ba ki nongmihkhmat kin rah ïa katei ka mat ha ?ing Dorbar Thaw Aiñ, ban ïatai sani bad ban bishar bniah bad ban pynlong aiñ khnang ban lait na ka jingshah tap lup ha ki bar jylla.
Ki la ong ruh ba haba peit ïa ka jinglong jingman jong ka jaitbynriew Khasi ha kine ki sngi dei tang ha West Khasi bad ka South West Khasi Hills ba ki Khasi ki don ka jingbun paid kaba biang. Hynrei haba phai ha East Khasi Hills, Ri Bhoi, Jaiñtia Hills bad ha ri lum Garo ka jingbun paid jong ki bar jylla ki la palat ïa ka marshiteng ia ki trai jylla. Lada kheiñ ha sor Shillong lyngba ka jingdon jong ki nongthep vote, ki trai jylla ki tam satang shi bynta na ka saw bynta ïa ki bar jylla.
Ha kajuh ka por ki la ong ba khlem artatien ha ka election kaba sa long ha u snem 2023, ka jingdon ki nongthep vote bar jylla bad ki trai jylla ka la ïa ryngkat ne ki bar jylla ki lah ban tam ha ka jingbun briew. Nalorkata ki la ong ruh ba ka jingdawa jong ki sengbhalang ha kine ki sngi, ban pyntreikam mar dor ïa ka Inner Line Permit ka dei ka mat kaba baroh ki paidbah ki kyrshan bad lada la pyntrei kam ïa ka ILP bad ba ka sorkar kan shim khia ban pyntrei kam ïa ka snem ot kyrteng ka jylla kan long kaba shong suk shong saiñ.
Ki la kyntu ïa ki nongmihkhmat ba kin shimkhia halor katei ka mat, namar lada ka sorkar ka klet ban shimkhia ïa katei ka bynta ka lawei jong ka jaidbynriew ka don ha ka jingma kaba khraw.