Ka 6th Scheduled bad Article 371 dei tang ki jingriam saiñ pyrthei, ong ka HNLC
Shillong, Rymphang 01: Ka seng kieng atiar ka Hynñiewtrep National Liberation Council (HNLC) ha ka sngi Saitjaiñ ka la ong ba ka Sixth Schedule bad ka Article 371 kim dei kiei kiei lait na ka jingriam kam saiñ pyrthei.
“Ki paid ka Hynñiewtrep ki dei ban kyndit na ka jingshisha kaba tasam. Ka 6th Schedule bad ka Article 371 kim dei kiei kiei ruh lait na ka jingriam kam saiñ pyrthei-ki kynjri kiba dei kiba la ai rong ksiar, kaba dei ruh kaba shna pyna-ram. Ki dei kiba la shna bha ban shukor bad pynngeit ïa ngi ba ngi la ïoh eiei, katba ha jingshisha, ngi dang shah pynïaid ha ki rukom synshar nongwei. Kine kim dei ki jingjop hynrei ki jingtehkti jong ka saiñ pyrthei ba la sop da ka silk-ba mut ban pynhun ïa ngi katba ka jingsynshar jong ngi ka dang shah tuh ha kiwei,” ong u General Secretary cum-Publicity Secretary ka HNLC Bah Sainkupar Nongtraw ha ka kyrwoh khubor.
Ha ka kyrwoh khubor u la ong, “Hynrei ngi, ki Hynñiewtrep, ngi dei ban kylli ïalade, hato ngi dei kiba khlem khyndew khlem shyiap? naduh ki por hyndai, ngi dei kiba longtrai ïa la ka jong ka jaka, ïa la ka kolshor bad ka nusib jong ngi. Lada ngi dei kiba khlem jaka puta, lehse kan don jingmut ba ngin kyrpad ban ngi ïoh ïa ka jingshakri ba kyrpang hapoh kane ka rukom synshar ba pynjari. Hynrei kane kam dei satia ka jingshisha. Ngim shym la wad ïa ka jingisynei lane ne ki jingmyntoi na ki bor nongwei. Ngi pynskhem ïa la ka jong ka hok ba ai pateng kum ka Ri.”
Shuh shuh na ka liang ka HNLC ka la ong, “Ka Sorkar India ka kyntait ban ithuh ïa ka bri jong ngi, hynrei don kiba lehkmen ba ïoh 6th Schedule, ka bym shym la kdup ïa baroh ki jaka Hynñiewtrep. Kumno ngin hun ïa ka jingpynïaid shiliang ïa la ka jong ka Ri? Balei ban dawa Article 371 haba ka Assembly ka dang ïakhleh lang bad ki Garo, Bengali bad kiwei, kaba pyntlot ïa ka bor synshar khadar jong ngi?. Balei ban dawa ïa ka Article 371 ïa ka Meghalaya katba dang ïaleh klet ïa ka hok ban synshar bad shim rai hi dalade u Hynñiewtrep? Ban pdiang ïa ka kyrdan laitluid lane kyrdan ba kyrpang ka long kumba pdiang ïa ka along ba la pynwan dur bha. Ka Sorkar India kan pynlong ïa ngi ban sngewlong kongsan hynrei kan nym ailad satia ïa ngi ban long laitluid. Tang u biej uba bakla ïa u kynjri ksiar ïa ka jinglaitluid,” ong u Bah Sainkupar ha ka kyrwoh khubor.
Na ka liang jongu, u la bynrap, “Ka histori jong ngi ka long kaba shai, la thmu ban pynduhjait ïa ki tnat tynrai jong ngi. U Bah J. J. M. Nichols Roy, wat la u long u Khristan uba bha, hynrei um shym la long u nongsynshar ri uba bha na ka bynta ki briew jong ngi. Ka jingmut jingpyrkhat nongsynshar phareng jong u ka la pynlong ïa u ban pyntlot ïa ki Syiem jong ngi, da kaba tip ba kham bun na ki Syiem jong ngi ki dei ki nongbud jong ka Niam Tynrai. Kane kam dei kaba shu jia ryngkhat hynrei ka dei ka sienjam saiñ pyrthei ban knieh noh ïa ka Hynñiewtrep na ka jingsynshar laitluid jong ngi. Ha kata ka por, ki nongïalam jong ngi ki la ïapait ïapra, kawei ka kynhun ba la ïalam da u Bah Joy, kawei pat da ka Federation of Khasi States (FKS). Mynta, kito kiba dang ïaibteng ban lehkmen ne dawa ïa ka 6th Schedule ne ka Article 371 ki shu pdiang ïa ka jingthok jong ki nongsynshar phareng, da kaba bakla ïa u kynjri jong ka jingkiew shaphrang.”
U Bah Sainkupar u la ong, “Ha ka ri jong ngi, la pynhiar ïa ki Syiem jong ngi tang kum ki Syiem, bad la pynhab ïa ka bor jong ki Syiem jong ngi hapoh ka jylla bad ka sorkar, ka nuksa kaba shai bha jong ka jingleh arsap ïa ki hima ban pynneh ïa la ka jong ka synshar syiem haba knieh noh ïa ka jingsynshar jong kiwei pat.”
“Ynda ngi la bat hi ïa ka kyrdan saiñ pyrthei jong ngi, ka HNLC kan thaw ïa ka dorbar tynrai ka ban pynphai biang ïa u Syiem sha ka kyrdan kaba dei hok jong ki kum u khlieh jong ka ri, da kaba pynskhem biang ïa ka jinglong trai jong ki paidbah jong ngi bad burom ïa ka jinglong nongïalam ba shisha jong ka Hynñiewtrep,” u la bynrap.
“Ka jingpyrkhat jong ka HNLC ka ïeng da kaba shai, ngim ju ïakhun na ka bynta ka autonomous ne ka kyrdan kaba kyrpang, ngi ïakhun na ka bynta ka kyrdan ha ka saiñ pyrthei kum ka ri. Ngim ju kyrpad na ka bynta ka jingsumar kaba bha; ka jingïakhih jong ngi kam dei shaphang ban kyrpad na ka bynta ki jinglong jingman kiba bha kiba hapoh ka jingshah ban beiñ, kadei ruh shaphang ka jingpynkutnoh ïa ka jingshah ban beiñ. Ka jingbuh pud ban synshar ïalade kam dei ka jingrai ïalade. Ki longshwa manshwa ki khlem ïakhun ban im kum kiba shah khot sngewbha ne kiba shongwai ha la ka jong ka jaka bad ka khyndew ka shyiap,” pynkut u Bah Nongtraw.