Jur ka jingphet lok ha nongbah Shillong, haduh 29 % ki khun ba im khlem kpa

Shillong, Jymmang 26 : Ym lah ban poi pyrkhat ba kin don haduh kumba 29 persen ei ei ki heprit ha nongbah Shillong ki bym ïoh mad ïa ka jingieit ne ka jingshngaiñ kaba ki dei ban ïoh na la u kpa.
Kane ka la paw pyrthei lyngba ka jingwad bniah ba la pynlong da ka Reach Shillong Ministry ha ki 9 tylli ki shnong kiba hap ha nongbah Shillong ban khyllie syrtap ïa kaei kaba ki heprit ha kitei ki shnong ki kynduh ne shem ha ka jingim jong ki kaba man la ka sngi.
Ha katei ka jingwad bniah, ki don haduh 457 ngut ki khynnah ba ka RSM ka ïoh ban ïa kren bad lum jingtip ha kitei ki shnong ba ki sah kynthup naduh ka shnong Madanrting, Iewduh, Mawbah, Mawblei, Mawpat, Nongmensong, Police Bazar, Polo bad ruh ha Pynthorumkhrah.
Da kaba pyni ïa kitei ki jinglum jingtip na ki 219 ngut ki heprit kynthei bad 238 ngut ki shynrang, ka Dr. Melarisha Nongrum haba maitphang ha ka sngi ba pyllait paidbah ïa katei ka kot ba ïa kyrteng, ‘Children at Risk’, ka la ong ba ki la ïoh ruh ban kren haduh 228 ngut ki kmie ki kpa ban pynpura ïa katei ka jingwad jingtip jong ki.
Ka Dr. Melarisha ka ïathuh ruh ba 21.4 persen na kitei ki heprit ki im tang bad ka kmie katba 8 persen kiwei pat ki im bad ki bahaïing, kaba mut haduh 30 persen ki heprit kim ïoh satia ïa ka jingieit jong u kpa ha ïing ha sem.
Kawei pat ba katei ka jingwad bniah ka lap ka long ba ki don ruh haduh kumba 23 persen na ki khynnah kim ïoh satia ban leit skul. Ha katei ka jinglum jingtip la kdew ruh ba jan 54 persen ki longïing kim don satia ïa ka card sumar ei ïa kiba duk ba la tip kum ka MHIS card.
La kdew ruh ba haduh kumba 67 persen na ki, ki sakhi ïa ka kynrum kynram ha ki ïing ki sem na ka daw ka kyiad.
Watla ki don bun ki jingshem ba katei RSM ka lap hynrei kitei ki dei katto katne kiba kham hakhmat. Ha kajuh ka por na ka liang ka kynhun ka ai jingmut ruh na ka bynta ban pynbha ïa ka lawei jong kitei ki khynnah. Katto katne ki kynthup ban donnoh da ka open day shelter ne ka jaka sah shngaiñ kyrpang na ka bynta ki heprit ha ka por mynsngi kum ha Khyndailad bad Mawbah, nangta ban don ki jaka dih um bad sait kti, ban pynrung kyrteng ha MHIS kumjuh ha skul namar haduh 23 persen kim leit skul.
Haba kren kum ka Kongsan hadien ba la dep ban pyllait paidbah ïa katei ka kot, ka Deputy Commissioner jong ka East Khasi Hills, Kong I Laloo ka la ong ba katkum ki kyndon jong ka National Commission for Protection of Child Rights, la kdew shai ba ka bynta kaba hakhmat eh ka long ban ai ka sawdong sawkun kaba shngaiñ ïa ki heprit kiba dang heh dang san bad kiba dang tlot ka bor met kumjuh ha ka por pyrkhat.
“Ngi tip shai ba don khynnah ba don hapdeng ki jingjynjar. Phi la ïohsngew ba hapdeng ki spah ngut ki khynnah don ki longïing ba pait ba pra bad ruh kiba don hapdeng ka jingduk, kim ïoh leit skul bad don pat ki bym don ïa ki kmie ki kpa,” ka la ong.
Ka la kubur ruh ba kadei ka jingshisha ba ki heprit haba ki ïohi ïa ka kynrum kynram lane ka ïashoh ïa dat ha ïing ha sem ka ktah haduh katta katta ïa ka bor pyrkhat jong ki.
Ka DC ka la ai ruh ka jingïaroh ïa ka RSM kaba la pynlong ïa katei ka jingwad bniah kaba long kum ka jingmait lynti na ka bynta ka jingtreikam kaba kham janai. Katkum ka jingong jong ka, kam myntoi satia ban ïoh tang ki jaiñ ki nep ne ka ïing hynrei donkam ruh ban tip ïa kiei kiba kham donkam kum ka jingïasyllok, ka jingdonkam ban sumar ïalade bad kiwei kiwei.
Ka DC ka la kyntu ruh ïa ki ba ïa katei ka kot ba ki wad bniah ki dei ban ai ruh sha ki tnad bapher bapher khamtam sha ka District Child Protetion Officer bad ruh sha ki pulit.
Kawei ba ka DC ka banjur ka long halor ka jingdonkam noh ban don da kata ka mangtyngka kaba kham kyrpang na ka bynta ki heprit nangta ka jingailad ïa ki heprit ba kin shim bynta ha ki lympung kiba dei kyrpang na ka bynta jong ki.
Ha kane ka jingïalang la ïoh ruh ïa ka jingkren na ka Kong ML Warjri ba dei DCPO jong ka East Khasi Hills kumjuh ruh na u Rev RG Laloo, President jong ka Ministry. La pynshongkun ïa ka jingïalang da ka jingrwai bad ka jingshad na ki heprit jong ka Lawei Baphyrnai Group Foster Home for Girls bad ruh na ka Open Day Shelter.