Hato lah ban ïashim bynta biang ki Nonghikai ha ki kam paidbah?

- Babu Kular Khongjirem

0

Shillong: Ki aiñ ki kanun kiba mynshwa naduh ka por ka sorkar Assam jong u snem 1965 ka la shah ïa ki nonghikai bym dei sorkar (Govt. Aided School Teachers) ba kin shim bynta ha ki kam paidbah tangba kito kiba la ïaleh election lada ki jop kin hap ban shim shuti shwa haduh san (snem) kynthih. Lada ki jop biang sa ha ka sien kaba ar (second terms), kata, ki hap ban iehnoh ne resaiñ syndon na ka kam jong ki. Kane ka aiñ ka treikam wat haduh ba ngi la ïoh ïa la ka jong ka Jylla Meghalaya. Ka sorkar Meghalaya lyngba ka Education Department ka la bud bad pyntreikam ïa baroh ki Rul ki Aiñ na ka Meghalaya Education Code 1965.
Katei ka Code ka la thoh shai ba kam khang ne mana satia ïa ki nonghikai bym dei sorkar ba kin don bynta ha ki kam paidbah. Dei mar ïa thaw ïa ka Sorkar MDA hapoh ka jingïalam ka party NPP ba ka la sdang ban bishni bad pihuiñ ïa ki nonghikai bym dei Sorkar ba kim bit satia ban shim bynta ha ki kam paidbah (politics) haduh ki kam long Sordar bad Rangbah Shnong ruh kumjuh.
Ha ka jingshisha, (ym dei ba bishni) don bun kiba trei kam Sorkar kiba don bynta ha ki kam politics bad don ruh kiba dang bat ïa ka kam Sordar bad Rangbah shnong ryngkat bad ka treikam Sorkar artad. Ha ka jingshisha, ka aiñ ka dei ban long ryntih solonsar bad ka Sorkar MDA ka dei ban peit shwa ïa la ki jong ki nongtrei lajong shwa ban mushlia ïa ki nonghikai bym dei Sorkar.
Baroh ar ngut ki nongïalam ka Sorkar MDA, kata u Chief Minister bad u Deputy Chief Minister ki ïa pyneh hi triang bym shah beit tdot ban shim bynta kam paidbah ki nonghikai bad ki la tyrwa ïa ki nonghikai bym dei Sorkar ba kin leit sha Ingbishar.
Mar ïa sdang une u bnai Naitung 2022 (04-07-2022), katto katne na ki nonghikai bym dei Sorkar khamtam kiba don ha ki College Level ki la mudui syndon hakhmat ka Iingbishar High Court ba donburom bad kane ka Iinbishar badonburom ruh ka la pdiang ïa kane ka jingmudui (petition) jong ki nonghikai bad ka la pan Affidavit na ka Sorkar halor kane. Shen ha ki bnai August/September eiei,ka jingbishar ka lah ban sdang. Kaei ka rai jong ka Iingbishar ngin hap ban ïa peit shwa.
Ka Iingbishar ka dei ban bishar bniah ba kane ka aiñ ban khang ïa ki nonghikai bym dei Sorkar (Govt.Aided Institutions) ban shim bynta ha ka politics ka dang dei tang ka Draft Rules (The Meghalaya Service Rules of Aided Schools (Deficit) 2018.
Kat haduh mynta, kane ka Draft Rules kam pat ïoh satia ka jingmynjur ba shisha (final approval) na ka Cabinet ne na ka Assembly. Kumno ka Iingbishar kan pdiang ne ithuh kum ka aiñ kaba shisha khlem ka jingsoi u Governor ka Meghalaya ne u President ka ri India? Namar ka jingshun thlong mluh thlong sying eh ka sorkar MDA ba la lamkhmat da ka party NPP khamtam hadien ka jingmih pyrthei ka party VPP ba bun ki nonghikai ha ka, ka Sorkar MDA ka la shu pynmih noh (issued) tang da ka jingpynbna Sorkar (Offcial Notification) ba la shu phah soi tang da ki Officer sorkar khnang ban khang ïa ki nonghikai ban don bynta ha ki kam paidbah.
Lada kine ki Rules bad Notification kim dei satia ki aiñ (real Law) kiba shisha, kyrmen ba ka High Court badonburom kan pynmih ka rai kaba biang pyrshah ïa kum kine ki aiñ leh donbor da ka Sorkar ban pynduh jubor ïa ka hok jong ki nonghikai. Dei tang hadien ba la ai rai ka Iingbishar High Court badonburom ba ki nonghikai ki lah ban sdang mih pyrthei biang ha ki kam paidbah.

Leave A Reply

Your email address will not be published.