Byrngem tyngeh ka HNLC ïa kiba pyntroiñ ïa ka iktiar ki bor Synshar tynrai
Shillong, Nohprah 21 : Ka Seng Hynniewtrep National Liberation Council (HNLC) ka byrngem da kaba tyngeh ïa ki bor synshar kiba thmu ban pyntroiñ ïa ka jingsynshar tynrai jongka Bri U Hynniewtrep. Ka HNLC ka kyntait mardor, bad pynrem jur halor ka rai jongka Khasi Hills Autonomoud District Council (KHADC) ban thung ïa u Myntri Mynjurlang Majaw kum u Acting Syiem jongka Hima Sohra da kaba pyntreikam ïa ka Section ba 11 jongka Khasi Hills Autonomous District Appointment and Succession of Chiefs and Headmen Act, 1959, bad kyntait ban pdiang ban ai Sanad ïa Syiem ba la jied da ka Hima Sohra.Ka seng ka ong ba kane ka rai ka dei ka jingthmu ban ïuhroit ïa ki riti ki dustur jongki bor synshar tynrai da kaba shu aidaw ba hap ïaid kat kum ki kyndon synshar khadar.
Ka Section kaba 11 ka dei ka kyndon ban pyntreikam ban bteng ïa ka synshar khadar haba jia ka jingiap, ka jinghiar shuki, ka jingshah weng ne ka jingbym lah ban synshar u Syiem. Ha Sohra kam shym jia kumtei namar ïa u Syiem la dep jied kat kum ki riti ki dustur Hima bad ap sa tang ban ïoh jingithuh na ka KHADC.
Kane ka jingpyrshang ka KHADC ban pynksan da kaba aidaw ba ka don ka jingduna bad jingbiang kat kum ka The Khasi Hills Autonomous District Appointment and Succession of Chiefs and Headmen Act 1959 khamtam eh ka section ba 3. Kat haduh mynta ka Council ka la pheil ban kdew kiei kita ki jingduna, jingbym bit bym biang bad haei kita ki jingpynkheiñ ha kaba ïadei bad ka jingjied ïa u Syiem ka Hima Sohra. Ka jingpynslem ban ai Sanad kam dei ka jinglait ka shuki bad ki jingkynnoh kat kum kata ka sengtion 3 kam ïahap satia bad ki riti ki dustur tynrai. Kumta kane ka jingpyndonkam da kane ka section ba 11 ka long ka jingpynkheiñ ia ki kyndon aiñ.
Kumta ka seng HNLC ka maham ïa ki bor synshar ka KHADC ba ki pyndonkam ïa ka section ba 11 ka dei ka buit saiñ pyrthei ban ïaid lait ïa ki riti ki dustur tynrai jong ka Hima. Kane ka jingpyndonkam bakla ka kdew ïa ka jingleh donbor bad kam dei ka jingsynshar kat kum ka aiñ.
Kat kum ki riti ki dustur jong u Hynniewtrep ka bor ka wan na ka Dorbar Hima shaduh u Syiem. U Myntri uba hap hapoh ka jingsynshar jong u Syiem kim lah da lei lei ruh ban shimti ïa ka khet Syiem lada pynkylla ïa ki riti dustur sa kat ba pynkylla ruh. Ka jingpyndonkam ïa ka kyntien Acting katba ïa u Syiem ba la jied da ka Hima la pynsahteng ka dei ka jingñiew beiñ bad jingthombor ïa ka bor synshar tynrai jong ka jaidbynriew.
Ka seng ka ïohi ba kane ka jingleh ka dei tang ka buit saiñ pyrthei ban pynslem ïa ka Sanad bad ban pyntroiñ ïa ka bor bad iktiar jongu ki Syiem bad ka dei ka buit ban ioh lum khajna da ka EC ka KHADC da kaba pynslem ban ai Sanad ïa u Syiem. Kane ka dei ka jingsynshar arsap kam dei ka jingsynshar ba da ïamynjur lang.
Kumta ka HNLC ka dawa ba ka KHADC ka dei ban pynbna paidbah la katei ka ophis Syiem ka Hima Sohra ka dei kaba thylli shisha kat kum ki kyndon aiñ bad halor kaei ka kyndon aiñ la pynbna ïa ka kumta. Kaei ka kyndon jongka Section 3 kaba la pynkheiñ. Ka jingsngap jar halor kane ka jingkylli ka pynpaw ba la pyntreikam bakla ïa ka aiñ ban buhrieh ïa ka jingwan mushlia bad tynruh da ki riew saiñ pyrthei.
Ka Seng HNLC ka ïeng halor ka nongrim ban pynneh pynsah ïa ki riti ki dustur synshar tynrai naduh ki Syiem, ki Daloi, ki Rangbah Shnong ki Sordar kiba dei ki mawnongrim jongka synshar khadar paidbah tynrai jong ka Bri u Hynniewtrep. Da kaba burom ïa ki kyndon synshar, hynrei ka seng kan ïeng ha ka nongrim ban pynneh pynsah ïa ka synshar khadar ba la seng nongrim da ki longshwa man shwa kaba pynthikna ïa ka bor u paidbah ban synshar bad kumjuh ruh ban pynneh pynsah ïa ka. Ki Syiem ki Hima ki la don naduh shwa ban don ki District Council, shwa ban don ki seng saiñ pyrthei bad shwa ban thaw ïa kita ki aiñ ki kanun. Hynrei kaba sngewsih ka long ba ïa kata ka District Council la pyndonkam ban ïuhroit bad thombor ïa ki bor synshar tynrai kiba la don naduh ka por jong i bah J.J M Nichols Roy ha kaba kiba bun ki syiem ki ïaid beit kat kum kita ki riti ki dustur thung syiem.
ïa ka KHADC la thung ban ïada ïa ki riti ki dustur tynrai ym ban ïuhroit ïaki. Kumta lada don kino kino kiba thmu ban mushlia ïa ki riti ki dustur jong ka Hima Sohra da kino kino ki buit poh da kaba kyntait babn ai Sanad ïa u Syiem ka pynpaw beit ba ka dei ka jingmushlia bad jingbym burom ïa ki riti ki dustur tynrai.